Skip to main content

UE powinna zapewniać poszanowanie praw w obliczu pandemii i spowolnienia gospodarczego

Zwalczać nierówności, nadużycia wobec migrantów i autokratyczne uwstecznienie

Pielęgniarka trzyma za rękę pacjenta z Covid-19 na oddziale intensywnej terapii szpitala Casal Palocco w Rzymie; 20 października 2020 r.  ©2020 Cecilia Fabiano/LaPresse via AP

(Bruksela) – Pandemia Covid-19 miała głęboki wpływ na życie i prawa ludzi w całej Unii Europejskiej, oświadczyła organizacja Human Rights Watch w swoim Raporcie Światowym 2021.  
 
Epidemia i ekonomiczne konsekwencje lockdownów spowodowały nasilenie zjawiska dyskryminacji i marginalizacji. W niektórych przypadkach pandemia posłużyła rządom za pretekst do konsolidacji władzy, prowadzenia polityki wymierzonej w prawa człowieka, ograniczania swobód lub obrania za cel migrantów, kobiety, lesbijki, gejów, osoby biseksualne i transpłciowe (LGBT), a także grupy etniczne lub inne grupy mniejszościowe. UE podjęła jednak kroki w celu promowania i obrony praw człowieka na całym świecie.  
 
„To był trudny rok dla ochrony praw w UE, biorąc pod uwagę kryzys w sferze zdrowia publicznego i kryzys gospodarczy wywołany przez Covid-19, oraz fakt, że niektóre państwa członkowskie coraz bardziej zbliżają się do rządów autorytarnych”, skomentował Benjamin Ward, zastępca dyrektora ds. Europy i Azji Środkowej w Human Rights Watch. „Aby 2021 r. był rokiem odbudowy, instytucje i państwa UE powinny kierować się kompasem praw podstawowych, konsekwentnie opowiadać się za instytucjami demokratycznymi i podejmować pozytywne kroki w celu zwalczania pogłębiających się nierówności i nadużyć wobec migrantów i mniejszości. 
 
W 761-stronicowej 31. edycji swojego Raportu Światowego organizacja Human Rights Watch analizuje praktyki związane z prawami człowieka w ponad 100 krajach. W swoim wstępnym eseju dyrektor wykonawczy Kenneth Roth argumentuje, że nowa administracja Stanów Zjednoczonych powinna osadzić poszanowanie praw człowieka w swojej polityce wewnętrznej i zagranicznej, w sposób, który z większym prawdopodobieństwem przetrwa przyszłe administracje USA, które mogą być mniej zaangażowane w przestrzeganie praw człowieka. Roth podkreśla, że chociaż administracja Trumpa w dużej mierze porzuciła ochronę praw człowieka, to inne rządy wystąpiły w obronie tychże praw. Administracja Bidena powinna starać się przyłączyć, a nie zastępować te nowe wspólne starania. 
 
Human Rights Watch uwypukla ogólnounijne obawy dotyczące migracji i azylu, dyskryminacji i nietolerancji, ubóstwa i nierówności, praworządności oraz polityki zagranicznej UE. Raport Światowy zawiera rozdziały dotyczące FrancjiNiemiecGrecjiWęgierWłochPolski i Hiszpanii oraz krajów europejskich spoza UE, takich jak Bośnia i HercegowinaSerbia, Kosowo i Wielka Brytania
 
Pandemia Covid-19, nałożone restrykcje i wynikająca z nich recesja gospodarcza miały nieproporcjonalnie duży wpływ na osoby o niskich dochodach lub żyjące w ubóstwie. UE poluzowała wymogi dotyczące przyznawania środków finansowych państwom członkowskim w celu złagodzenia skutków kryzysu, ale bezrobocie, brak bezpieczeństwa żywnościowego i nierówny dostęp do kształcenia na odległość pogłębiły istniejące nierówności. Osoby bezdomne i cierpiące z powodu nieodpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym Romowie i migranci przebywający w zatłoczonych ośrodkach pobytowych, stanęły w obliczu zwiększonego zagrożenia dla zdrowia. 
 
UE poczyniła pewne ograniczone postępy w opracowywaniu narzędzi służących do pociągania do odpowiedzialności państw członkowskich, które podważają praworządność, m.in. poprzez ważne orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, pierwsze sprawozdanie Komisji Europejskiej na temat praworządności we wszystkich 27 państwach członkowskich, a w listopadzie zawarła porozumienie w sprawie powiązania dostępu do funduszy UE z praworządnością. Węgry i Polska zablokowały głosowanie nad budżetem UE i koronakryzysowym funduszem odbudowy dopóki leaderzy UE nie zgodzili się na ustępstwa, które osłabiły mechanizm warunkowości i prawdopodobnie opóźnią jego wdrożenie.  

Państwa członkowskie nie poczyniły postępów w zakresie kontroli tych dwóch państw zgodnie z art. 7 – mechanizmem traktatowym mającym na celu przeciwdziałanie zagrożeniom dla wartości UE. 
 
Zdaniem organizacji Human Rights Watch, sposób traktowania migrantów i osób ubiegających się o azyl podważył wiarygodność UE jako obrońcy praw człowieka. We wrześniu, na zakończenie roku, który upłynął pod znakiem zamykania granic, utrudnień i zwiększonej podatności na zagrożenia po stronie osób ubiegających się o azyl i migrantów nieposiadających dokumentów, Komisja Europejska opublikowała szeroko zakrojony Nowy pakt o migracji i azylu.  
 
Propagowany jako „nowy początek” pakt nadal koncentruje się na uszczelnianiu granic i zwiększaniu liczby osób odsyłanych, a także zawiera propozycje, które mogłyby negatywnie wpłynąć na gwarancje bezpieczeństwa oraz zwiększyć liczbę zatrzymań. Brakuje w nim również innowacyjnych propozycji dotyczących zarządzania migracją z poszanowaniem praw człowieka.  
 
Komisja Europejska opublikowała we wrześniu plan działania przeciwko rasizmowi, który jest pierwszą poważną formą przyznania istnienia rasizmu strukturalnego w UE. Nietolerancja, dyskryminacja i przemoc wobec Żydów, muzułmanów, Romów i innych mniejszości były powszechne w całej UE, a pandemia posłużyła jako pretekst do ataków na członków grup społecznych i tak już borykających się z dyskryminacją, mową nienawiści i przestępstwami z nienawiści.  
 
W listopadzie Komisja przyjęła swoją pierwszą strategię dotyczącą równości osób LGBTIQ, w obliczu ataków ze strony Polski i Węgier na, jak określają to rządy tych państw, „ideologię gender”. Ataki te są zagrożeniem dla praw mniejszości seksualnych i płciowych, praw reprodukcyjnych oraz wysiłków na rzecz rozwiązania problemu przemocy wobec kobiet. 
 
Brutalne ataki przypisywane islamskiemu i skrajnie prawicowemu ekstremizmowi w Niemczech, Francji i Austrii doprowadziły do śmierci 22 osób i zranienia kilkudziesięciu innych. W obliczu obaw związanych z nastrojami w debacie publicznej stygmatyzującymi muzułmanów, ministrowie spraw wewnętrznych UE zobowiązali się do zwalczania terroryzmu przy jednoczesnym poszanowaniu podstawowych praw i wolności.  
 
W ramach swojej polityki zagranicznej UE podjęła na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych inicjatywy mające na celu ujawnianie naruszeń i dochodzenie odpowiedzialności, pozostała gorącym zwolennikiem Międzynarodowego Trybunału Karnego i przyjęła nowy globalny system sankcji UE w zakresie praw człowieka. UE i jej państwa członkowskie pozostały głównymi darczyńcami pomocy humanitarnej i uruchomiły wsparcie dla państw trzecich dotkniętych pandemią Covid-19. Jednakże Unia w pewnych przypadkach miała problem z wystarczająco szybką, opartą na określonych zasadach reakcją na wydarzenia międzynarodowe, a niektóre państwa członkowskie blokowały jednomyślne działania. 

Your tax deductible gift can help stop human rights violations and save lives around the world.