(بانکوک) – دیدهبان حقوق بشر امروز در گزارش جهانی ۲۰۲۴ خود گفت که طالبان سرکوب حقوق بشر بهویژه حقوق زنان و دختران را در افغانستان شدت بخشیده و گسترش دادهاند. با بیش از ۲۸ میلیون نفر، تقریباً دو سوم جمعیت، نیازمند به کمکهای بشردوستانه، بحران اقتصادی افغانستان نیز بدتر شده است. ممنوعیت طالبان بر کار زنان افغانستان با سازمان ملل متحد و سازمانهای بشردوستانه بینالمللی بحران را تشدید کرده است.
فرشته عباسی، پژوهشگر امور افغانستان در دیدهبان حقوق بشر گفت: «طالبان به خواستههای مردم افغانستان برای احقاق حقوق و پاسخگویی، بهویژه برای حقوق زنان و دختران، با سرکوب بیشتر پاسخ دادهاند. دولتهای دخیل در مسائل افغانستان در عین حال که به نیازهای مردم افغانستان به کمک های بشردوستانه توجه میکنند، باید حمایتهای شان برای فشار بر طالبان برای پایان دادن به سوء استفادهها را هماهنگ کنند.»
دیدهبان حقوق بشر در گزارش جهان ۲۰۲۴، سی و چهارمین گزارش سالانه خود که در ۷۴۰ صفحه منتشر شده است، عملکرد حقوق بشری در بیشتر از ۱۰۰ کشور را مورد بررسی قرار میدهد. تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیدهبان، در پیشگفتار خود میگوید سال ۲۰۲۳ سالی مهم نه تنها در امر سرکوب حقوق بشر و جنایات جنگی، که همچنین برای خشم گزینشی و دیپلماسی معاملهگرانهای بوده است که هزینههایی عمیق برای حقوق افراد بیرون معامله بر جای گذاشت. اما او میگوید علائمی برای امید هم دیده شدند و امکان مسیرهای متفاوت را نشان دادند، و از حکومتها میخواهد در اجرای تعهدات حقوق بشری خود منسجم باشند.
ممنوعیت طالبان بر کار زنان با سازمانهای بینالمللی و در نقشهای دیگر، بسیاری از زنان افغانستان را از امرار معاش محروم کرده است. طی سال ۲۰۲۳، افغانستان تنها کشوری باقی ماند که در آن زنان و دختران به طور رسمی از تحصیلات متوسطه و عالی منع شدهاند. طالبان همچنین زنان را از بسیاری از فضاهای عمومی، از جمله پارکها، منع کرده اند، در عین حال که لزوم همراهی یک مرد هنگام بیرون شدن از خانه، آزادی گشت و گذار زنان را به شدت محدود کرده است.
د ۲۰۲۳ کال د ۷۳۴ مخیزه نړیوال راپور په ۳۴ مه ګڼه کې، د بشري حقونو د څار سازمان له ۱۰۰ نه زیات هیوادونه د بشري حقونو کړنو له حیثه تر بررسی او بیا کتنې لاندې نیولي دي. در یاد راپور په مقدماتي مقاله کې، اجراییه مشره تیرانا حسن وايي چې ۲۰۲۳ نه یوازې د بشري حقونو د ځپلو او د جګړې په دوران کې د ظلمونو لپاره، بلکې د حکومتونو سلیقه ای تاوتریخوالي او د معاملاتي ډیپلوماسۍ لپاره هم د بدو پایلو څخه ډک کال و چې د هغو کسانو د حقونو لپاره چې په مقابل لوری کې وو، ډیر لګښتونه درلودل. مګر آغلی حسن وايي چې د امید نښې هم شتون لري، چې د یوې بلې لارې امکان ښیې، او په حکومتونو غږ کوي چې په دوامداره توګه د بشري حقونو پورې اړوند خپل مکلفیتونه ژمن پاتې شي.
نیروهای امنیتی طالبان دست به قتلهای انتقامجویانه زدند و مقامات دولتی سابق و پرسنل نیروهای امنیتی را به صورت اجباری ناپدید کردند. مقامات سازمان اطلاعات طالبان یعنی ریاست عمومی استخبارات، و سایر نیروهای امنیتی طالبان، بازداشتشدگان را شکنجه کردند، از جمله با القای حس خفگی با آب. سرکوبگری مداوم طالبان علیه جامعه مدنی شامل سانسور گسترده رسانههای افغانستان و بازداشت خبرنگاران و فعالان، به ویژه فعالان زن بود. مطیع الله ویسا، یک فعال آموزشی، بدون اتهام به مدت هفت ماه در بازداشت ماند.
تعداد بیسابقهای از مردم افغانستان در سال ۲۰۲۳ به کمکهای بشردوستانه نیاز داشتند، از جمله بیش از سه میلیون کودک که دچار سوء تغذیه حاد بودند. از دست دادن میلیونها شغل پس از تصرف طالبان در آگوست ۲۰۲۱، قطع بیشتر کمکهای خارجی، تأثیرات تحریمهای خارجی، و خشکسالی چند ساله، دلایل اصلی فقر عمیقتر بودند.
ممنوعیت کار زنان افغانستان، ظرفیت گروههای کمکی را برای ارزیابی و نظارت بر نیازهای بشردوستانه زنان و دختران محدود کرد که منجر به افزایش میزان تغذیه ناکافی در خانوادههایی شد که توسط زنان اداره میشوند.
دولت اسلامی خراسان (ISKP)، شاخه دولت اسلامی (ISIS) در افغانستان، به حملاتی که به طور خاص غیرنظامیان، بهویژه جوامع هزاره و شیعه را هدف قرار میدهند، ادامه داد.
