• کاهش کمک‌های خارجی به شدت به سیستم بهداشت افغانستان آسیب رسانده و سوء تغذیه و بیماری‌های ناشی از مراقبت‌های بهداشتی ناکافی را تشدید کرده است.
• محدودیت‌های طالبان بر زنان و دختران دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی را مختل کرده و حق سلامتی آن‌ها را به خطر انداخته؛ ممنوعیت‌های تحصیلی، کمبود کارکنان بهداشتی زن در آینده را قطعی می‌کند.
• نمایندگان ویژه در نشست دوحه در ۱۸ فبروری ۲۰۲۴ باید باید ضمن حمایت از تخصیص منابع برای سیستم مراقبت‌های بهداشتی و خدمات ضروری مانند بانکداری، مدیریت آب و برق، ستم‌جویی‌های طالبان را محکوم کند.
(نیویورک) – دیده‌بان حقوق بشر امروز در گزارشی اعلام کرده است که کاهش شدید در کمک‌های خارجی برای سیستم بهداشت عمومی افغانستان همراه با ستم‌گری جدی طالبان علیه زنان و دختران حق سلامت میلیون‌ها افغان را به خطر انداخته است. بحران بهداشت عمومی باعث شده جمعیت افغانستان به شدت در معرض سوء تغذیه شدید و بیماری قرار گیرد.
گزارش ۳۸ صفحه‌ای با عنوان «فاجعه‌ای برای آینده قابل پیش‌بینی: بحران بهداشت عمومی افغانستان»، توضیح می‌دهد که چگونه فروپاشی اقتصاد افغانستان پس از تسلط طالبان در آگوست ۲۰۲۱ به زیرساخت‌های بهداشتی کشور آسیب جدی وارد کرده است. تصامیم کمک‌کنندگان مبنی بر کاهش کمک‌های بشردوستانه، دسترسی به خدمات بهداشتی را بیشتر ضعیف کرده، اقتصاد را ناپایدار ساخته و ناامنی غذایی را بدتر کرده است. سیاست‌ها و اقدامات ستم‌جویانه طالبان بحران را به شدت وخیم‌تر کرده‌است. ممنوعیت‌های تحصیلی بر زنان و دختران بیشتر برنامه‌های آموزشی برای کارکنان بهداشتی زن برای آینده را مسدود کرده که این امر کمبود نیروی متخصص را برای آینده قابل پیش‌بینی قطعی کرده است.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیده‌بان حقوق بشر گفت: «از دست رفتن کمک‌های توسعه‌ای خارجی و نقض حقوق از سوی طالبان باعث بحران بهداشتی فاجعه‌بار در افغانستان شده که بیش از همه به زنان و دختران آسیب می‌رساند. طالبان به شدت از مشارکت زنان در ارائه مراقبت‌های بهداشتی یا دسترسی به آن جلوگیری کرده‌اند، در عین حال که هزینه درمان و دارو، بهره‌مندی از مراقبت را برای بسیاری از افغان‌ها دور از دسترس قرار داده است.»
دیده‌بان حقوق بشر از فبروری ۲۰۲۳ تا جنوری ۲۰۲۴ در۱۶ ولایت از جمله ۳۴ ولایت افغانستان با مقامات خارجی و افغان سازمان‌های کمک‌‌کننده، کارکنان بهداشتی و افرادی که به دنبال مراقبت‌های بهداشتی هستند مصاحبه کرده است.
در جلسه ۱۸ فبروری نمایندگان ویژه کشورهای کلیدی که توسط سازمان ملل برنامه‌ریزی شده، دولت‌ها باید فشار بیاورند تا رهبران طالبان محدودیت‌هایی که دسترسی مردم به مراقبت‌های بهداشتی را مختل می‌کند، از جمله ممنوعیت‌های تحصیل و اشتغال زنان، را بردارند. نمایندگان ویژه باید همچنین مسائل ساختاری که ثبات اقتصادی افغانستان را تضعیف کرده‌اند، از جمله موارد مربوط به مدیریت آب، تأمین برق، و سیستم بانکی را مورد بررسی قرار دهند.
در طول دو دهه گذشته، دولت افغانستان برای تأمین مالی خدمات ضروری مانند مراقبت‌های بهداشتی اولیه به حمایت توسعه‌ای بین‌المللی از سوی کمک‌کنندگان وابسته بود، حتی اگر مردم افغانستان بیشتر هزینه‌های بهداشتی را از جیب خود پرداخت می‌کردند. سهم دولت قبلی در تامین سیستم مراقبت اولیه عمومی ناچیز بود، که باعث شد این سیستم با قطع کمک‌ها در خطر فروپاشی قرار گیرد. مقامات طالبان نیز بودجه کمی برای مراقبت‌های بهداشتی اختصاص داده‌اند و سازمان های بشردوستانه در میانه کاهش بودجه که این خدمات حیاتی را تهدید می کند، تلاش کرده اند تا خلاء را پر کنند.
در حالی که افغان‌هایی که در فقر زندگی می‌کنند همیشه به دلیل هزینه‌ها برای دریافت مراقبت‌های صحی با مشکل مواجه بوده‌اند، تعداد رو به افزایشی از افغان‌ها اکنون در تأمین هزینه مواد غذایی با مشکل روبرو اند و اغلب قادر به پرداخت قیمت دارو و هزینه حمل‌ونقل برای رسیدن به مراکز بهداشتی نیستند.
مرد ۵۴ ساله‌ای که به عفونت کلیه مبتلا است گفت: «از زمانی که طالبان قدرت را به دست گرفته‌اند، قیمت داروهای من تقریباً دو برابر شده. این برای هر کسی که بیکار است بیش از حد توان است.»
سازمان ملل تخمین می‌زند که ۲۳.۷ میلیون نفر - بیش از نیمی از جمعیت افغانستان - در سال ۲۰۲۴ به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت. در حالی که سازمان‌های بشردوستانه کمک‌های حیاتی ارائه می‌کنند، نمی‌توانند تمام خدمات ضروری که قبلاً به حمایت دونرها وابسته بود را جایگزین کنند.
به قول یک مقام مرسی کورپس - Mercy Corps در سپتامبر ۲۰۲۳: «به سادگی می‌توان گفت که واکنش بشردوستانه در افغانستان جوابگوی نیازهای شرایط رو به وخامت کشور نیست.»
ممنوعیت طالبان بر اشتغال زنان با سازمان‌های بشردوستانه که منجر به ایجاد موانع اضافی در ارائه عادلانه کمک‌ها و سلب امرار معاش زنان و خانواده‌های آن‌ها شده، بحران را تشدید کرده است. مقررات سخت‌گیرانه حجاب و محرم مانع از سفر زنان برای کار یا دسترسی به درمان شده است.
یک داکتر در سمنگان گفت: طالبان به ما دستور داده اند که هیچ مریض زنی را که محرم ندارد یا حجاب کامل ندارد درمان نکنیم.
افراد دارای معلولیت از جمله کسانی اند که بیش از همه از بحران سیستم بهداشت افغانستان متأثر می‌شوند. به دلیل دهه‌ها جنگ و مراقبت‌های بهداشتی ضعیف برای مادران، افغانستان یکی از بزرگترین جمعیت‌های افراد دارای معلولیت را دارد. به دلیل کمبود کمک‌ها، خدمات اندک برای افراد دارای معلولیت از جمله توان‌بخشی فیزیکی و حمایت روانی که قبلاً موجود بود، عمدتاً ناپدید شده‌اند.
یک مشاور درمانی مستقر در کابل گفت که «حتی قبل از تسلط طالبان، کمک‌کنندگان کمی برای ارائه خدمات روانی در شهرهای بزرگ وجود داشتند. اکنون بیشتر آن‌ها رفته‌اند، در حالی که مردم بیشتر از پیش به آن نیازمندند.» سیاست‌های محدودکننده طالبان دسترسی به خدمات برای زنان و دختران دارای معلولیت را هر چه بیشتر مسدود می‌کند.
عباسی گفت که «بحران اقتصادی بی‌سابقه در افغانستان به این معنا است که میلیون‌ها نفر با شرایط تهدید کننده زندگی روبرو هستند. این وضعیت، فراتر از کمک‌های بشردوستانه، تلاش‌های پایدار برای جلوگیری از افت بیشتر اقتصادی و کاهش رنج شدید مردم افغانستان را می‌طلبد.»
