(Τζακάρτα, 12 Δεκεμβρίου 2010) - Οι μεταναστευτικές πολιτικές πολλών κυβερνήσεων και τα κενά σε θέματα προστασίας αφήνουν τους μετανάστες έκθετους στην εκμετάλλευση και την κακομεταχείριση, δήλωσε σήμερα σε έκθεσή της η Human Rights Watch, ενόψει της Διεθνούς Ημέρας Μετανάστευσης στις 18 Δεκεμβρίου 2010. Στις μορφές κακομεταχείρισης συμπεριλαμβάνονται η εργατική εκμετάλλευση, η βία, η εμπορία ανθρώπων, η κακοποίηση κατά τη διάρκεια της κράτησης καθώς και οι ανθρωποκτονίες. Ωστόσο οι εμπλεκόμενες χώρες παρέχουν περιορισμένη πρόσβαση προσφυγής στη δικαιοσύνη, δήλωσε η Human Rights Watch.
Η 48-σέλιδη συγκεντρωτική έκθεση της Human Rights Watch σχετικά με τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των μεταναστών για το 2010, που φέρει τον τίτλο "Δικαιώματα σε Λεπτή Κλωστή: Το έργο της Human Rights Watch Work για τις Κακομεταχειρίσεις των Μεταναστών το 2010," καλύπτει την Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
"Οι μετανάστες βρίσκονται συνεχώς ανάμεσα σε εκείνους που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης αλλά και ανάμεσα σε εκείνους με τις λιγότερες πιθανότητες να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ή στη δικαιοσύνη ," δήλωσε η Nisha Varia, ερευνήτρια για τα δικαιώματα των γυναικών της Human Rights Watch. "Πολλές κυβερνήσεις χειροτερεύουν την κατάσταση υιοθετώντας πολιτικές που επιδεινώνουν τις διακρίσεις ή καθιστούν δυσχερή για τους μετανάστες ακόμα και την προσέγγιση των αρχών για να ζητήσουν βοήθεια."
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περισσότεροι από 215 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν εκτός της χώρας καταγωγής τους. Η διεθνής μετανάστευση βοηθάει την ενίσχυση της οικονομίας ανά τον κόσμο. Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι το 2010 οι μετανάστες έστειλαν στα σπίτια τους πάνω από 440 δις δολάρια, εκ των οποίων 325 δις δολάρια απεστάλησαν σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Πολλές χώρες βασίζονται σε μετανάστες για να καλύψουν τις ελλείψεις σε εργατικά χέρια σε χαμηλόμισθες, επικίνδυνες και ελλιπώς ρυθμιζόμενες θέσεις εργασίας. Η Human Rights Watch διαπίστωσε την εργατική εκμετάλλευση των μεταναστών στον τομέα της γεωργίας, της οικιακής εργασίας και της οικοδομής στην Ινδονησία, στη Μαλαισία, στο Καζακστάν, στο Κουβέιτ, στο Λίβανο, στη Σαουδική Αραβία, στην Ταϋλάνδη, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στις Ηνωμενες Πολιτείες, καθώς και την ύπαρξη εμποδίων για την αποζημίωσή τους. Σε πολλές χώρες τα συστήματα επιχορήγησης για την απασχόληση των μεταναστών παρέχουν στους εργοδότες τεράστιο έλεγχο πάνω στους εργάτες τους και παγιδεύουν τους μετανάστες σε καταστάσεις εκμετάλλευσης ή καθιστούν αδύνατη την αναζήτηση αποζημίωσης δια της δικαστικής οδού.
"Οι κυβερνήσεις έχουν ξεκινήσει να λαμβάνουν μέτρα κατά της εκμετάλλευσης των μεταναστών- εργατών, μεταξύ άλλων με ενισχυμένα συμβόλαια εργασίας και με μεταρρυθμίσεις εργατικού δικαίου," δήλωσε η Varia. "Ωστόσο αυτές οι αλλαγές είναι αργές και στοιχειώδεις, και τα κράτη υπολείπονται σημαντικά στο να διασφαλίσουν ότι οι μετανάστες γνωρίζουν και επωφελούνται τέτοιων αλλαγών."
Η Human Rights Watch επίσης διαπίστωσε ότι άντρες, γυναίκες και παιδιά μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους προκειμένου να διασχίσουν τα σύνορα, και ότι είναι πιθανό να υποστούν κακομεταχείριση ενώ βρίσκονται σε ουδέτερο έδαφος, όπως ανάμεσα σε συνοριακά σημεία ελέγχου, σε ανοιχτή θάλασσα, ή στη διεθνή ζώνη των αεροδρομίων. Για παράδειγμα, το 2010, Αιγύπτιοι συνοριοφύλακες σκότωσαν δια πυροβολισμού τουλάχιστον 28 μετανάστες που προσπαθούσαν να περάσουν στο Ισραήλ μέσα από τα σύνορα του Σινά. Έρευνα της Human Rights Watch στην Ιταλία, τη Λιβύη, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατέγραψε πολιτικές συνοριακής φύλαξης που περιφρονούν τις διεθνείς προδιαγραφές, αποτυγχάνουν να διαχωρίσουν και να προσφέρουν τις απαραίτητες υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες όπως ασυνόδευτα παιδιά, αιτούντες άσυλο και θύματα εμπορίας ανθρώπων, ή αφήνουν τους μετανάστες έκθετους σε φτωχές συνθήκες κράτησης.
Οι μετανάστες που κρατούνται σε φυλακές, συχνά χωρίς να υφίσταται ανάγκη, είναι πιθανό να βιώσουν διακριτική μεταχείριση και να αντιμετωπίσουν χειρότερες συνθήκες κράτησης ή μικρότερη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη σε σύγκριση με ημεδαπούς κρατούμενους των φυλακών. Για παράδειγμα, η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι στο Μαλάουι, κάποιοι Αιθίοπες κρατούμενοι ήταν υποχρεωμένοι να στέκονται όρθιοι για 16 ώρες την ημέρα σε ένα υπερπλήρες κελλί. Στη Ζάμπια, πολλοί από τους κρατούμενους μετανάστες που έδωσαν συνέντευξη στη Human Rights Watch δεν είχαν δει ποτέ δικαστή ή δημόσιο λειτουργό, ενώ είχαν υποβληθεί σε εξετάσεις για φυματίωση (TB) και AIDS σε χαμηλότερο ποσοστό από ό,τι οι λοιποί κρατούμενοι, γεγονός που συνιστά σοβαρό πρόβλημα καθώς τα κρούσματα φυματίωσης στις φυλακές της Ζάμπιας είναι πάνω από 10 φορές συχνότερα του λοιπού πληθυσμού.
"Άντρες, γυναίκες και παιδιά, ανεξαρτήτως αν προσπαθούν να διασχίσουν τα σύνορα μέσω κατάλληλων καναλιών ή όχι, δεν θα πρέπει να χάνουν τη ζωή τους κατά τη διαδικασία αυτή," δήλωσε η Varia. "Οι κυβερνήσεις θα έπρεπε να ντρέπονται να εφαρμόζουν πολιτικές συνοριακού ελέγχου και διαχωρισμού που μπορούν να οδηγήσουν σε κακομεταχείριση ή σε θάνατο και που αποτυγχάνουν απέναντι σε αυτούς που ίσως έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από βοήθεια, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων παιδιών, των θυμάτων εμπορίας και των προσφύγων."
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν κρατούμενοι επί μήνες ή ακόμα και χρόνια για αστικές μεταναστευτικές παραβάσεις. Δεδομένου ότι δεν δικαιούνται συνήγορο διορισμένο από το κράτος, το 60% περίπου των κρατουμένων περνούν από όλες τις ακροαματικές διαδικασίες χωρίς δικηγόρο. Η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι στην περίπτωση μεταναστών με διανοητική καθυστέρηση, η έλλειψη δικηγόρου σημαίνει ότι πολλές φορές δεν μπορούν να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους. Κάποιοι κρατούνται για χρόνια χωρίς λόγο.
Οι μετανάστες παραμένουν ευάλωτοι σε μαζικές μεταναστευτικές πολιτικές που θέτουν σε κίνδυνο ατομικές περιπτώσεις. Η Νότια Αφρική ανακοίνωσε το 2010 ότι διακόπτει την αναστολή απελάσεων των προερχόμενων από τη Ζιμπάμπουε, εγείροντας φόβους ότι οι μαζικές απελάσεις θα οδηγήσουν στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο. Και η Γαλλία ξεκίνησε μια μεγάλης δημοσιότητας εκστρατεία για την κατεδάφιση των αυθαίρετων καταυλισμών των Ρόμα και τον επαναπατρισμό των μεταναστών Ρόμα- στην πλειοψηφία τους Ευρωπαίοι πολίτες- στις χώρες καταγωγής τους.
Ο ρατσισμός και η ξενοφοβική βία κατά των μεταναστών αποτελούν προβλήματα που οι κυβερνήσεις όχι μόνο αργούν πολύ να αντιμετωπίσουν, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις επιδεινώνουν με πολιτικές διακρίσεων. Στην Ιταλία για παράδειγμα, τόσο ο πολιτικός διάλογος όσο και πολιτικές που συνδέουν τους μετανάστες με το έγκλημα, καλλιεργούν ένα κλίμα μισαλλοδοξίας, διαπίστωσε η Human Rights Watch.
Η ανεπαρκής εθνική και διεθνής προστασία συμβάλλει στη δημιουργία συνθηκών που καθιστούν δυνατή την εμπορία ανθρώπων. Το 2010 η Human Rights Watch διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τη διακίνηση νεαρών αγοριών με σκοπό την αναγκαστική επαιτεία στη Σενεγάλη, την εμπορία με σκοπό την αναγκαστική πορνεία στην Ακτή του Ελεφαντοστού και τη διακίνηση με σκοπό την αναγκαστική οικιακή εργασία στο Κουβέιτ και τη Σαουδική Αραβία.
"Η λίστα με τις κακομεταχειρίσεις των μεταναστών τη διάρκεια του 2010 είναι και μακρά και τρομακτική," δήλωσε η Varia. "Οι κυβερνήσεις πρέπει να δώσουν νέα ώθηση στο ρυθμό των μεταρρυθμίσεων προκειμένου να αποφύγουν άλλη μία χρονιά γεμάτη καταχρήσεις και αδικίες."
Η Human Rights Watch απήυθυνε έκκληση στις κυβερνήσεις να εστιάσουν κατά τη διάρκεια του 2011 στη βελτίωση της προστασίας των μεταναστών, μεταξύ άλλων με την επικύρωση του Διεθνούς Συμφώνου για την Προστασία των Μεταναστών Εργατών και των Οικογενειών τους. Η Human Rights Watch προέτρεψε επίσης τις κυβερνήσεις να:
- Διασφαλίσουν ότι οι μεταναστευτικές και εργατικές πολιτικές είναι σχεδιασμένες κατά τρόπο ώστε να διευκολύνουν την καταγεγραμμένη μετανάστευση και να μην τιμωρούν δυσανάλογα εκείνους που δεν φέρουν τα απαραίτητα ταξιδιωτικά έγγραφα.
- Να μεταρρυθμίσουν τις εργατικές νομοθεσίες προκειμένου να επεκτείνουν ένα ολοκληρωμένο πλέγμα εργατικής προστασίας σε τομείς εργασίας που είναι ελλιπώς ρυθμισμένοι και στους οποίους απασχολούνται συνήθως μετανάστες, συμπεριλαμβανομένων της γεωργίας και της οικιακής εργασίας.
- Να θεσπίσουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς επιτήρησης και παραπόνων, συμπεριλαμβανομένων μεταφραστικών υπηρεσιών όπου χρειάζονται, να ερευνούν με αυστηρότητα παράπονα κακομεταχείρισης ανεξαρτήτως του μεταναστευτικού καθεστώτος του προσώπου και να λαμβάνουν μέτρα για να επιλύουν εργατικές διαφορές και ποινικές διαδικασίες μέσα σε εύλογο χρόνο.
- Να καθιερώσουν νομικά εκτελεστές προδιαγραφές σχετικά με τις συνθήκες κράτησης, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, και να ενισχύσουν την εποπτεία για την πρόληψη και αντιμετώπιση κακομεταχειρίσεων.
- Να διεξάγουν ανεξάρτητες αξιολογήσεις των πολιτικών απελάσεων και να διασφαλίσουν ότι όσοι έχουν υποβληθεί σε αναγκαστική απέλαση θα έχουν το δικαίωμα προσφυγής η οποία θα βασίζεται σε ατομική αξιολόγηση που δεν θα διακρίνει βάσει εθνικότητας ή υπηκοότητας.
- Να αναπτύξουν ολοκληρωμένες εθνικές στρατηγικές και να ενισχύσουν τη διεθνή συνεργασία για την καταπόλεμηση της εμπορίας ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων της πρόσβασης στις υπηρεσίας και την αποκατάσταση των θυμάτων.
Συγκεκριμένα Παραδείγματα ανά Χώρα από τις Εκθέσεις της Human Rights Watch για τους Μετανάστες το 2010
- Αίγυπτος και Ισραήλ - Αιγύπτιοι συνοριοφύλακες σκότωσαν δια πυροβολισμού τουλάχιστον 28 μετανάστες που προσπαθούσαν να εισέλθουν στο Ισραήλ μέσα από τα σύνορα του Σινά. Μετανάστες και πρόσφυγες που επιστρέφονται αναγκαστικά από το Ισραήλ στην Αίγυπτο, είναι πιθανό να υποστούν σύλληψη, κράτηση και άδικη δίκη ενώπιον στρατιωτικών δικαστηρίων.
- Γαλλία - Η Γαλλία ξεκίνησε τη μεγάλης δημοσιότητας εκστρατεία εναντίον των Ρόμα από την Ανατολική Ευρώπη, εκδιώκοντας με τη βία Ρόμα που έμεναν σε αυθαίρετους καταυλισμούς και επιστρέφοντας μετανάστες Ρόμα, στην πλειοψηφία τους Ευρωπαίοι πολίτες, στις χώρες καταγωγής τους.
- Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση - Οι λοιπές χώρες της ΕΕ απήυθυναν 10,000 αιτήσεις επιστροφής μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, τη χώρα εισόδου στην ΕΕ. Όμως στην Ελλάδα, μετανάστες και αιτούντες άσυλο κρατούνται σε υποτυπώδεις συνθήκες, με ελάχιστη ή μηδαμινή βοήθεια στα ασυνόδευτα παιδιά και σε άλλες ευάλωτες ομάδες.
- Ουγγαρία, Σλοβακία και Ουκρανία - Οι μετανάστες που επεστράφησαν από την Ουγγαρία και τη Σλοβακία στην Ουκρανία, άλλη μία χώρα εισόδου στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο και των ασυνόδευτων παιδιών, συχνά αντιμετωπίζουν σοβαρή κακομεταχείριση όσο βρίσκονται υπό την επιτήρηση της Ουκρανικής υπηρεσίας συνοριοφύλαξης.
- Ινδονησία και Μαλαισία - Οι δύο κυβερνήσεις απέτυχαν να συμφωνήσουν σε μία βελτιωμένη προστασία των Ινδονήσιων οικιακών βοηθών στη Μαλαισία, και οι συζητήσεις χρονοτριβούν στο θέμα του κατώτατου μισθού και των ρυθμίσεων για τις αμοιβές των μεσαζόντων.
- Iταλία και Λιβύη - Μετανάστες που φτάνουν με βάρκες, κυρίως από χώρες της Αφρικής νότια της Σαχάρας, εντοπίζονται από θαλάσσιες περιπολίες της Λιβύης, με σκάφη που έχουν δωρίσει οι Ιταλικές αρχές και με Ιταλικό προσωπικό επί των σκαφών. Οι μετανάστες επιστρέφονται στη Λιβύη με συνοπτικές διαδικασίες χωρίς επαρκή διαχωρισμό όσων χρήζουν προστασίας, ενώ μόλις φτάσουν στη Λιβύη συχνά αντιμετωπίζουν απάνθρωπες και εξευτελιστικές συνθήκες κράτησης.
- Kαζακστάν - Πολλοί μετανάστες εργάτες από το Κιρτζιστάν, συχνά μαζί με τα παιδιά τους, αντιμετωπίζουν αρκετές φορές κακομεταχείριση από ιδιοκτήτες φυτειών καπνού στο Καζακστάν, οι οποίοι τους προσλαμβάνουν για εποχιακές εργασίες. Οι ιδιοκτήτες αυτοί συνάπτουν συμβάσεις και προμηθεύουν με καπνό την εταιρεία Philip Morris Kαζακστάν (PMK), θυγατρική της Philip Morris International (PMI), μία από τις μεγαλύτερες καπνοβιομηχανίες του κόσμου. Τόσο η PMI όσο και η PMK έχουν υποσχεθεί σημαντικές αλλαγές για την αντιμετώπιση αυτών των παραβιάσεων.
- Κουβέιτ - Η χώρα φιλοξενεί πάνω από 660,000 μετανάστες οικιακούς εργάτες από την Ασία και την Ανατολική Αφρική. Οι περιορισμοί που επιβάλλει το σύστημα επιχορήγησης της μετανάστευσης και ο αποκλεισμός των εργατών αυτών από την προστασία της εργατικής νομοθεσίας του Κουβέιτ, τους αποθαρρύνουν από το να φύγουν από καταστάσεις εργασιακής εκμετάλλευσης, ενώ όσοι παραιτούνται "χωρίς άδεια" κινδυνεύουν να υποστούν ποινικές κυρώσεις.
- Λίβανος - Η μελέτη 114 δικαστικών αποφάσεων που αφορούσαν σε μετανάστες οικιακούς βοηθούς κατέδειξε ότι η έλλειψη προσβάσιμου μηχανισμού παραπόνων, οι χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες και οι αυστηρές πολιτικές θεώρησεων εισόδου, αποθαρρύνουν πολλούς μετανάστες από την καταγγελία συνθηκών εκμετάλλευσης ή από τη λήψη αποζημίωσης σε περίπτωση που προχώρησαν σε καταγγελία.
- Μαλάουι - Στο Μαλάουι, περίπου 230 Αιθίοπες κρατούμενοι φυλακίστηκαν μετά από δίκες στις οποίες δεν υπήρχαν διερμηνείς. Καθώς δεν είχαν τη δυνατότητα να αναφέρουν προβλήματα υγείας εφόσον δεν μιλούσαν την γλώσσα των αξιωματούχων, κάποιοι από αυτούς κρατήθηκαν σε συνθήκες σημαντικά χειρότερες από εκείνες που αντιμετώπισαν οι λοιποί κρατούμενοι.
- Σαουδική Αραβία - Αρκετοί μετανάστες οικιακοί βοηθοί μπόρεσαν να εγείρουν παράπονα για σοβαρή σωματική κακομεταχείριση μόνο αφού επέστρεψαν στην πατρίδα τους επειδή οι μηχανισμοί παραπόνων στη Σαουδική Αραβία παρέμεναν μη προσβάσιμοι.
- Σενεγάλη και Γουινέα- Μπισό - Τουλάχιστον 50,000 νεαρά αγόρια ζουν σε συνθήκες που ισοδυναμούν με σύγχρονη μορφή δουλείας. Αν και στάλθηκαν από τους γονείς τους για να σπουδάσουν σε τοπικά θρησκευτικά σχολεία στη Σενεγάλη, πολλά εξαναγκάζονται από τους διευθύνοντες τα σχολεία να ζητιανεύουν μέχρι και 10 ώρες την ημέρα.
- Νότια Αφρική - Από το 2005, περίπου 3 εκατομμύρια Zιμπαμπουμπιανοί που ξέφυγαν των πολιτικών διώξεων και της οικονομικής κατάρρευσης στην πατρίδα τους, αναζήτησαν καταφύγιο και οικονομικές ευκαιρίες στη Νότια Αφρική, η οποία τους προσέφερε προσωρινή προστασία. Το 2010, η Νότια Αφρική ανακοίνωσε ότι σταματάει την αναστολή των απελάσεων των προερχόμενων από τη Ζιμπάμπουε, εγείροντας φόβους ότι οι μαζικές απελάσεις θα οδηγήσουν στην καταπάτηση των δικαιωμάτων των αιτούντων άσυλο.
- Ισπανία - Η απόφαση της κυβέρνησης των Κανάριων νησιών να κρατήσουν 200 ασυνόδευτα παιδιά σε καταλύματα εκτάκτου ανάγκης που δεν υπόκεινται στις συνήθεις ρυθμίσεις παροχής μέριμνας, θέτει τα παιδιά σε κινδύνους και απειλεί την ευημερία τους.
- Ταϋλάνδη - Μετανάστες εργάτες ανέφεραν συνθήκες κακομεταχείρισης και εκμετάλλευσης, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν βασανιστήρια στη διάρκεια της κράτησης, εκβιασμοί, σεξουαλική κακοποίηση, διακίνηση, αναγκαστική εργασία, οργανωσιακοί περιορισμοί, βίαια αντίποινα εναντίον εκείνων που παραπονιούνται, ακόμα και θάνατοι. Τοπική αστυνομία και αξιωματούχοι συχνά αδιαφορούν ή παραλείπουν να διερευνήσουν αποτελεσματικά τα παράπονα των μεταναστών.
- Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - Το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU), το Ίδρυμα Guggenheim, και κυβερνητικοί τους συνέταιροι ανακοίνωσαν νέα συμβατικά εχέγγυα για τους εργάτες που δουλεύουν για την ανέγερση των πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων του NYU και παραρτήματος του Guggenheim στο νησί Saadiyat στο Άμπου Ντάμπι. Ωστόσο από τα νέα μέτρα λείπουν σαφείς διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή τους ή τον έλεγχο από τρίτη ανεξάρτητη αρχή.
- Ηνωμένες Πολιτείες - Η εργατική νομοθεσία των ΗΠΑ δεν παρέχει στα παιδιά που απασχολούνται στη γεωργία την ίδια προστασία με όλα τα άλλα παιδιά που εργάζονται στις ΗΠΑ, και τα αφήνει έκθετα σε δουλειές που θέτουν σε κίνδυνο της υγεία τους, την ασφάλειά τους και τη μόρφωσή τους.
- Ζάμπια - Ένα ποσοστό των κρατούμενων στη Ζάμπια, κρατείται για μεγάλες περιόδους, αρκετές φορές σε συνθήκες απειλητικές για τη ζωή τους. Μόνο το 38% όσων έδωσαν συνέντευξη στη Human Rights Watch είχαν οδηγηθεί κάποια στιγμή ενώπιον κάποιου δικαστή ή δημόσιου λειτουργού.
