Skip to main content

ΕΕ: Οι μεταναστευτικές πολιτικές πυροδοτούν τις παραβιάσεις δικαιωμάτων στα σύνορα

Η προσέγγιση της αποτροπής υπονομεύει τα δικαιώματα και την προστασία και θέτει σε κίνδυνο ζωές

Η έδρα της αποστολής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Τυνησία, 9 Μαΐου 2024. © 2024 Hasan Mrad/DeFodi Images News μέσω Getty Images

(Βρυξέλλες) - Οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μετανάστευση και το άσυλο το 2024 επικεντρώθηκαν όλο και περισσότερο στην αποτροπή, υπονομεύοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα στα σύνορά της αλλά και πέρα από αυτά, δήλωσε σήμερα η Human Rights Watch στην Παγκόσμια Έκθεση 2025. Οι πολιτικές αυτές είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των θανάτων στη θάλασσα, τις παράνομες επαναπροωθήσεις στα σύνορα και την επιστροφή αιτούντων άσυλο σε χώρες όπου αντιμετωπίζουν κακομεταχείριση.

Σε αυτή την 35η έκδοση της Παγκόσμιας Έκθεσης, 546 σελίδων, η Human Rights Watch κάνει μία ανασκόπηση της πρακτικής εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε  100 και πλέον χώρες. Στην εισαγωγική της έκθεση η Εκτελεστική Διευθύντρια Tirana Hassan αναφέρει ότι σε μεγάλο μέρος του κόσμου, οι κυβερνήσεις κατέστειλαν, συνέλαβαν αδίκως και φυλάκισαν πολιτικούς αντιπάλους, ακτιβιστές και δημοσιογράφους. Ένοπλες ομάδες και κυβερνητικές δυνάμεις σκότωσαν παρανόμως αμάχους, εκτόπισαν πολλούς ανθρώπους από τα σπίτια τους και εμπόδισαν την πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια. Σε πολλές από τις 70 και πλέον εθνικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2024, κέρδισαν έδαφος απολυταρχικοί ηγέτες ως αποτέλεσμα της ρητορικής και της πολιτικής διακρίσεων που εφάρμοσαν. 

«Οι μετανάστες, οι αιτούντες άσυλο και οι πρόσφυγες υφίστανται βία, παράνομες επαναπροωθήσεις, ακόμη και θάνατο ως αποτέλεσμα της προσήλωσης της ΕΕ στις πολιτικές αποτροπής και εξωτερίκευσης», δήλωσε ο Benjamin Ward, αναπληρωτής διευθυντής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας της Human Rights Watch. «Οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να αφήσουν κατά μέρος αυτές τις επιζήμιες στρατηγικές, να παύσουν την εμπλοκή της Ευρώπης στην κακομεταχείριση ανθρώπων που μετακινούνται εκτός των συνόρων της και, αντίθετα, να δημιουργήσουν ασφαλείς και νόμιμες οδούς για τους ανθρώπους που αιτούνται άσυλο και ασφάλεια».

  • Το  Σύμφωνο της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο, που εγκρίθηκε τον Μάιο του 2024, περιλαμβάνει διατάξεις που θα περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό μια σειρά από δικαιώματα, καθιστώντας δυσκολότερη την υποβολή αίτησης ασύλου, αυξάνοντας την κράτηση στα σύνορα και επιτρέποντας στις χώρες της ΕΕ να αναστέλλουν την πρόσβαση στο άσυλο και να το αρνούνται σε μη σαφώς καθορισμένες καταστάσεις.
  • Το 2024 η ΕΕ ανακοίνωσε νέες συνεργασίες για τη μετανάστευση με την Αίγυπτο και τη Μαυριτανία και αύξησε τη χρηματοδότηση για τη διαχείριση των συνόρων και στις δύο αυτές χώρες, καθώς και στον Λίβανο, μετά από μια συμφωνία του 2023 με την Τυνησία και τη συνεχιζόμενη υποστήριξη για τον έλεγχο της μετανάστευσης στις αρχές της Λιβύης και του Μαρόκου, χωρίς αποτελεσματικά εχέγγυα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
  • Η Ιταλία και η Μάλτα, με την υποστήριξη των αεροσκαφών της Frontex, συνέχισαν να διευκολύνουν την αναχαίτιση θαλάσσιων σκαφών που μετέφεραν μετανάστες και πρόσφυγες από τις λιβυκές δυνάμεις και την επιστροφή τους με κίνδυνο σοβαρών παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
  • Πολλές χώρες της ΕΕ εξέφρασαν ενδιαφέρον ή ενέκριναν μέτρα για τη μεταβίβαση σε τρίτες χώρες της ευθύνης για τους αιτούντες άσυλο. Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2024, η Ιταλία μετέφερε τις πρώτες ομάδες στην Αλβανία στο πλαίσιο μιας συμφωνίας  βάσει της οποίας οι άνδρες ορισμένων εθνικοτήτων, που η Ιταλία διέσωσε ή εντόπισε στη θάλασσα, μεταφέρονται στην Αλβανία για τη διεκπεραίωση των αιτημάτων ασύλου τους, αν και οι δύο ομάδες μεταφέρθηκαν αργότερα εκ νέου στην Ιταλία μετά από παρέμβαση Ιταλών δικαστών.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της αντιμετώπισαν προκλήσεις και σε άλλους τομείς το 2024. Η Human Rights Watch επισήμανε τις ανησυχίες σε επίπεδο Ένωσης σχετικά με τις διακρίσεις και τη μισαλλοδοξία, τη φτώχεια και την ανισότητα, καθώς και την υπονόμευση του κράτους δικαίου.  Ενώ τα θεσμικά όργανα και οι κυβερνήσεις της ΕΕ αναγνώρισαν τα ζητήματα αυτά και σε ορισμένες περιπτώσεις δεσμεύτηκαν να τα αντιμετωπίσουν, η συγκεκριμένη δράση ήταν αργή και ανεπαρκής.

Η Παγκόσμια Έκθεση περιλαμβάνει κεφάλαια για τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία, την Ιταλία, την Πολωνία και την Ισπανία, καθώς και για χώρες εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Σε μια εποχή κατά την οποία τόσο μεγάλο μέρος του κόσμου βρίσκεται σε κρίση, η ανάγκη για ηγεσία βασισμένη σε αρχές και με γνώμονα τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη είναι μεγαλύτερη από ποτέ», δήλωσε ο Ward.  «Εναπόκειται στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, συμπεριλαμβανομένης της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να θεμελιώσουν τις ενέργειές τους στο δίκαιο της ΕΕ και στο δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να επιμείνουν ώστε τα κράτη μέλη να κάνουν το ίδιο».

Your tax deductible gift can help stop human rights violations and save lives around the world.