فاتو بنسودا، لویسارنوال محکمه بینالمللی جزایی یا (ICC) امروز اعلام کرد که از قضات این محکمه میخواهد که تحقیقاتی در مورد احتمال وقوع جرایم جنگی و جرایم علیه بشریت در افغانستان، که از اول ماه می 2003م، زمان عضویت افغانستان در محکمه بینالمللی جزایی، اتفاق افتاده است را آغاز نماید. او همچنان از سوی محکمه بیناالمللی جزایی صلاحیت تشخیص و تحقیق جرایم جنگی احتمالی "مرتبط به وضعیت افغانستان" که در خاک سایر کشورهای عضو این محکمه به وقوع میپیوندد را، نیز دارا میباشد.
اعلام این موضوع از سوی او راه را برای گام بعدی هموار میسازد. اکنون وی باید بهطور رسمی در حمایت از ادعایی که کرده است، نشان دهد که جرایمی از قبیل جرایم جنگی، جرایم علیه بشریت و نسلکشی در افغانستان به وقوع پیوسته که نیاز به توجه جدی محکمه بینالمللی جزایی دارد. سپس یک هیئت سه نفره از قضات باید به این امر رضایت و توافق نشان دهند تا وی بتواند تحقیقات خویش در این زمینه را آغاز کند.
این گام در راستای آغاز تحقیقات جرایم مرتبط به منازعات مسلحانه در افغانستان باید خیلی وقت پیش برداشته میشد؛ بیشتر از 10 سال پیش، هنگامی که این محکمه تحلیل و تجزیه مقدماتی و اولیه خویش را در افغانستان آغاز کرده بود ـ همین مرحله است که مشخص میسازد آیا در افغانستان جرایم قابل رسیدگی به وسیله این محکمه بهوقع پیوسته است یا خیر. همچنان در این مرحله مشخص میشود که محمکه باید در این خصوص اقدام عملی انجام دهد یاخیر. در جریان همین سالها، شاهد کشتارهای بیشمار خودسر و بدون محاکمه، ناپدید شدنهای اجباری، اعمال شکنجه و انجام حملات انتحاری علیه افراد غیرنظامی در این کشور بودهایم. بهطور عموم این خشونتها بدون پیگیری و بلامانع ادامه یافته است.
خانم بنسودا، در آخرین گزارش خویش در مورد افغانستان، سه گروه عمده از عاملان این خشونتها که باید به عدالت کشانیده شوند را، شناسایی و مشخص کرده است: طالبان، مسئولان دولتی افغانستان و نیروهای ایالات متحده امریکا.
تحت اساسنامه رم که محکمه بینالمللی جزایی مطابق آن ایجاد گردیده است، این محکمه صلاحیت رسیدگی به جرایمی را دارد که در قلمرو کشورهای عضو به وقوع میپیوندند؛ حتی خشونت و اعمال ارتکاب یافته توسط اتباع کشورهای مانند ایالات متحده امریکا، که عضو محکمه بینالمللی جزایی هم نمیباشند، میتوانند به وسیله این محکمه مورد رسیدگی و تعقیب قرار گیرند.
این احتمال که تحقیقات محکمه بینالمللی جزایی میتواند حتی شامل خشونتهای انجام یافته توسط سربازان ایالات متحدۀ امریکا و مأموران سیآیای شود، بر این نکته تأکید میکند که با موجودیت این محکمه، حتی اتباع کشورهای قدرتمند جهان نیز نمیتوانند از چنگ قانون فرار کنند.
مهم نیست که این محکمه در مورد نیروهای ایالات متحدۀ امریکا چه تصمیمی اتخاذ مینماید، مردم افغانستان که چندین دهه بینهایت رنج دیدهاند، مستحق توجه جامعه جهانی است. مهمتر از همه اینکه، آنها مستحق رسیدن به عدالت میباشند.