- Sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa chính quyền Thái Lan với Việt Nam đang đặt những người tị nạn và đang xin tị nạn ở Thái Lan vào tình trạng rủi ro bị ép trở lại Việt Nam cao hơn. Việt Nam và Thái Lan đang hợp tác chặt chẽ hơn và trao đổi thông tin về những người Việt Nam lưu vong, nhất là kể từ đầu năm 2024 khi hai nước bắt đầu đàm phán một hiệp định dẫn độ.
- Cảnh sát Thái cần chấm dứt việc bắt bớ người Việt tị nạn và đang xin tị nạn. Chính quyền Thái cần chấm dứt hợp tác với công an Việt Nam về nỗ lực buộc người tị nạn trở lại Việt Nam.
- Chính quyền các nước khác cần đẩy nhanh quá trình định cư người tị nạn ở Thái Lan và thúc đẩy chính quyền Thái Lan ngăn cản sự can thiệp của Việt Nam đối với các trường hợp tị nạn ở Thái.
(Bangkok) – Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu rằng sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa chính quyền Thái Lan và Việt Nam đang đặt những người Việt tị nạn và đang xin tị nạn ở Thái Lan vào tình trạng rủi ro bị ép trở lại Việt Nam cao hơn. Qua việc tạo điều kiện cho Việt Nam vi phạm nhân quyền vượt biên giới, hay còn gọi là đàn áp xuyên quốc gia, nhà cầm quyền Thái Lan đang vi phạm luật bảo vệ người tị nạn quốc tế.
Cảnh sát Thái đã tiến hành một số chiến dịch quy mô lớn năm 2025 bắt giữ hàng loạt người Việt Nam, trong đó có nhiều người đã được Liên Hiệp Quốc công nhận là người tị nạn hay người đang xin tị nạn. Nhiều người bị bắt cho biết là họ có gặp cán bộ người Việt trong nhà giam hay cơ sở quản chế người di trú hoặc trong các cuộc trình diện định kỳ với cơ quan di trú Thái Lan.
“Người Việt lưu vong đang phải đối mặt với tình trạng bất an ngày càng cao ở Thái Lan,” ông John Sifton, Giám đốc vận động của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Nhà cầm quyền Thái cần lập tức chấm dứt câu lưu người Việt tị nạn và ngừng hợp tác với công an Việt Nam về nỗ lực đưa họ trở lại Việt Nam.”
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã phỏng vấn 34 người Việt tị nạn và đang xin tị nạn tại Bangkok trong thời gian từ tháng Bảy đến tháng Mười năm 2025, trong đó có 7 người đã từng tham gia hoạt động nhân quyền ở Việt Nam, 3 người nhà của các tù nhân chính trị hiện đang bị giam cầm ở Việt Nam cùng với hơn 20 người Thượng và người H’mông có nguy cơ bị trừng phạt ở Việt Nam vì lý do tín ngưỡng hay từng tham gia biểu tình. Hầu như tất cả trong số đó đã được cơ quan về người tị nạn của Liên Hiệp Quốc (UNHCR) công nhận là người tị nạn hoặc đã đăng ký với LHQ là người xin tị nạn đang chờ phỏng vấn để quyết định tình trạng tịn nạn.
Hầu hết những người Việt lưu vong được phỏng vấn đều cho biết nỗi lo sợ bị bắt, bắt cóc hay trục xuất về Việt nam đã gia tăng trong hai năm qua cùng với mức độ gia tăng số lượng các chuyến thăm của đại diện chính quyền Việt Nam tới các trung tâm quản chế di trú ở Thái Lan. Họ cũng liên hệ tới vụ bắt cóc nhà báo bất đồng chính kiến Đường Văn Thái, 42 tuổi, một người tị nạn đã đăng ký với UNHCR sau khi trốn khỏi Việt Nam năm 2019 và đang chờ định cư ở nước thứ ba, xảy ra hồi tháng Tư năm 2023. Ông bị nhiều người lạ mặt dùng vũ lực bắt về Việt Nam rồi đến cuối tháng Mười năm 2024, một tòa án Việt Nam sau một phiên xử kín trong một ngày đã kết án ông 12 năm tù giam về tội đăng thông tin nhằm “chống nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.” Nỗi lo của người lưu vong càng tăng cao sau khi nhà cầm quyền Thái Lan, với sự hỗ trợ của an ninh Việt Nam, bắt giữ nhà bất đồng chính kiến Y Quynh Bdap hồi tháng Sáu năm 2024. Chính quyền Việt Nam đã gắn cho nhóm nhân quyền của ông Bdap, nhóm Người Thượng vì Công lý, nhãn “khủng bố.”
Trong năm 2025, cảnh sát Thái tiến hành nhiều chiến dịch nhằm vào người lưu vong Việt Nam, ví dụ như trong các tháng Hai, tháng Ba, tháng Tư, tháng Bảy và tháng Mười. Nhiều người trong số bị bắt là người dân tộc H’mông hay người Thượng từ vùng Tây Nguyên, đa số đã được UNHCR công nhận là người tị nạn hay đang xin tị nạn đã có hồ sơ đang trong quá trình xem xét. Từ tháng Hai đến tháng Tư, một số người Thượng và người H’mông sau khi được trả tự do đã đưa ra các thông tin nhất quán về sự có mặt của công an Việt Nam trong các cơ sở di trú Thái, những người này gây sức ép để họ đồng ý trở về Việt Nam, sau đó sách nhiễu họ trong các đợt trình báo định kỳ với cơ quan quản lý di trú Thái.
Nhiều người tị nạn nói rằng công an Việt Nam đã tới gặp người thân của họ ở Việt Nam trong năm qua, nói với người nhà họ rằng công an đã xác minh được chỗ lưu trú của họ ở Thái Lan và đang sắp xếp để đưa họ hồi hương.
Một số nhóm nhân quyền ở Thái Lan đã phỏng vấn những người lưu vong đang bị quản chế hay đã được phóng thích, thu được kết quả tương thích với những nhận định nói trên, và đã gửi các báo cáo riêng tới giới chức LHQ về nghi vấn của họ đối với các trường hợp vi phạm nhân quyền.
Cảnh sát Thái thường xuyên bắt giữ những người tị nạn đã được UNHCR công nhận – trong đó có người Việt Nam, người Cam-pu-chia và người Myanmar – rồi câu lưu cho đến khi họ nộp một khoản tiền thế chân, mà nhiều người tị nạn và nhiều nhóm hỗ trợ di trú coi là tiền hối lộ. Hồi tháng Bảy, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền có phúc trình về việc cảnh sát Thái thường xuyên bắt bớ và đòi tiền hối lộ từ những người Myanmar xin tị nạn và di trú. Một bản tin khác của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cũng ghi nhận việc chính quyền Thái hỗ trợ chính phủ các nước ngoài truy bắt người tị nạn.
Chính phủ Thái có nghĩa vụ phải tôn trọng nguyên tắc bất hồi xuất, hay còn gọi là không đẩy trả, của công pháp quốc tế nghiêm cấm các quốc gia đưa bất kỳ cá nhân nào về một nơi mà họ phải đối mặt với nguy cơ có thực về khả năng bị trừng phạt, tra tấn hay các hình thức ngược đãi nghiêm trọng khác, bị đe dọa tới mạng sống hoặc bị vi phạm nhân quyền ở mức độ nghiêm trọng tương đương. Quy định cấm hồi xuất đã được ghi rõ trong Công ước Chống Tra tấn của LHQ mà Thái Lan là một thành viên đã ký kết, cũng như trong tập quán pháp quốc tế. Quy định cấm hồi xuất cũng được đưa vào Đạo luật Phòng Chống Tra tấn và Cưỡng bức Mất tích năm 2023 của Thái Lan.
Việt Nam và Thái Lan dường như đã có thỏa thuận hợp tác chặt chẽ hơn và trao đổi thông tin về người Việt tị nạn, nhất là đối với những người đang bị quản chế, kể từ đầu năm 2024 khi hai quốc gia bắt đầu đàm phán một hiệp định dẫn độ. Tháng Năm năm 2025, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và Thủ tướng Thái Lan đương quyền lúc đó là Paetongtarn Shinawatra đã ký một Thỏa thuận Toàn diện trong đó hai bên “tăng cường hợp tác trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp; cam kết triển khai hiệu quả các Hiệp định đã ký giữa hai nước về phòng, chống tội phạm, chuyển giao người bị kết án phạt tù và hợp tác thi hành án hình sự.”
Tháng Bảy, một số chuyên gia về nhân quyền của LHQ đã gửi thư cho hai chính phủ Việt Nam và Thái Lan yêu cầu cung cấp thông tin về nhiều trong số các trường hợp đã nêu trên. Các chuyên gia LHQ bày tỏ rằng “có các quan ngại rằng Chính phủ Việt Nam có thể đang trao đổi thông tin với Chính phủ Thái Lan để nhận diện những người Thượng tị nạn ở Thái Lan nhằm cưỡng ép họ hồi hương về Việt Nam, kể cả những người đã được UNHCR công nhận là người tị nạn và đang xem xét đi định cư ở một nước thứ ba.”
Các chuyên gia cũng lên tiếng cảnh báo về các vụ việc được cho là “trả thù và đe dọa” nhằm vào những người bảo vệ nhân quyền lưu vong ở Thái Lan và các “hạn chế không thích hợp” đối với các tổ chức lưu vong mà họ xác định là “nhằm mục đích hạn chế hơn nữa sự hợp tác với Liên Hiệp Quốc” và cản trở người dân cung cấp thông tin cho LHQ.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu rằng các quốc gia đã từng tiếp nhận người tị nạn Việt Nam như Úc, Canada và Đức cùng với các quốc gia Châu Âu khác, cần xem xét đẩy nhanh việc tiếp nhận những người đang phải chịu rủi ro cao. Hoa Kỳ đã hoàn toàn dừng các chương trình tái định cư người tị nạn, trong đó có người tị nạn từ Thái Lan.
“Thái Lan đang hợp tác và đồng lõa với kế hoạch đàn áp xuyên biên giới của chính quyền Việt Nam nhằm vào những người Việt lưu vong ở Thái Lan,” ông Sifton nói. “Chính phủ các nước ngoài cần đẩy nhanh việc tái định cư những người tị nạn có rủi ro cao ở Thái Lan và kêu gọi Thái Lan ngăn cản sự can thiệp của Việt Nam vào các trường hợp xin tị nạn.”
Thái Lan – Việt Nam hợp tác, thêm sức ép với người tị nạn
Truy quét người nhập cư
Đã nhiều năm nay, nhà cầm quyền Thái Lan tiến hành các đợt truy quét để bắt giữ người nhập cư và di trú, nhiều người trong đó là người tị nạn hoặc đang xin tị nạn đến từ Myanmar, Việt Nam và các nơi khác trong khu vực. Những người bị bắt thường bị cáo buộc tội nhập cảnh trái phép hay làm việc không có giấy phép. Những người tị nạn hoặc đang xin tị nạn đã đăng ký với cơ quan của LHQ về người tị nạn nói chung không được phép làm việc theo quy định pháp luật của Thái Lan.
Những người bị bắt thường bị câu lưu ngắn hạn trong các trại giam của Thái Lan. Một số sẽ được trả tự do sau khi đóng một số tiền mà chính quyền Thái gọi là tiền phạt, trong khoảng từ một nghìn đến năm nghìn baht Thái (tương đương từ 30 đến 150 đô la Mỹ) một người. Những người bị câu lưu không có khả năng đóng tiền phạt hay vì lý do khác không được phóng thích thường sẽ bị chuyển tiếp đến các trung tâm quản chế người nhập cư, và bị câu lưu ở đó cho đến khi có thể đóng được tiền thế chân, thường là 50.000 baht (tương đương 1.500 đô la Mỹ), và có thể chứng minh rằng mình được một người Thái bảo lãnh. Đối với một số trường hợp khác, có thể bị trục xuất hoặc được tái định cư sang một nước thứ ba.
Vào ngày 23 tháng Hai năm 2025, ở tỉnh Nonthaburi ngay bên ngoài thủ đô Bangkok, cảnh sát Thái đã câu lưu hơn 60 người Thượng, trong đó có một số người tị nạn đã được UNHCR công nhận, theo các nhân chứng và tài liệu của LHQ. Phần lớn trong số đó bị kết luận là “nhập cảnh và lưu trú trái phép” và bị đưa vào trại giam. Sau đó những người bị bắt được đưa về các trung tâm quản chế di trú: phụ nữ có con nhỏ được đưa về một trung tâm quản chế người nhập cư ở Bang Khen trong thành phố Bangkok, còn những người khác bị đưa về trung tâm Suan Phlu. Trong tháng Năm, cảnh sát cũng câu lưu một số người Thượng tị nạn hay đang xin tị nạn khác ở trong hoặc ngay gần thành phố Bangkok.
Trong các cuộc truy quét khác vào tháng Ba, tháng Tư và tháng Bảy, cảnh sát Thái đã bắt hàng chục người H’mông tị nạn hoặc đang xin tị nạn. Một số có thể đóng tiền phạt hay tiền thế chân đã được thả, nhưng tính tới đầu tháng Mười một này nhiều người H’mông bị câu lưu từ đầu năm 2025 vẫn đang phải ở trong trung tâm quản chế.
Trong một chiến dịch gần đây hơn ở Nonthaburi vào ngày 29 tháng Mười, cảnh sát Thái đã câu lưu hơn 70 người Thượng trong một cuộc truy quét vào sáng sớm. Theo các nguồn tin địa phương, trong số những người bị câu lưu có 42 người đã được UNHCR xác định là người tị nạn hoặc đang chờ hồ sơ xin tị nạn được xử lý. Một số người đã từng bị câu lưu trong các cuộc truy quét trước đó.
Không lâu sau đó, nhà cầm quyền Thái Lan phóng thích 20 người trong số đó, là những người đã được trả tự do sau khi đóng tiền thế chân, và đưa số còn lại về cơ sở quản chế người nhập cư Suan Phlu. Một thành viên của cộng đồng người Thượng ở Nonthaburi nói rằng trong ngày hôm sau, chính quyền Thái tuyên phạt những người bị câu lưu năm ngàn baht Thái mỗi người, với ý rằng nếu họ đóng tiền phạt thì sẽ được phóng thích.
Đe dọa những người thân ở Việt Nam
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phỏng vấn hơn một chục người cả nam lẫn nữ ở Thái Lan trong cộng đồng người Thượng ở Bangkok, những người đã trốn khỏi Việt Nam ở nhiều thời điểm khác nhau trong khoảng từ năm 2015 đến năm 2023. Một số người nói rằng trong vài tháng gần đây có các cán bộ chính quyền Việt Nam thường xuyên tới gặp người nhà họ ở Tây Nguyên và thúc giục người nhà họ nhắn bảo những người đang lưu vong hồi hương. Một nam thanh niên người Thượng trong độ tuổi 30 nói rằng hồi tháng Hai công an tới tận làng của anh và nói với cha mẹ anh rằng họ biết anh đang ở đâu, và hai người nên bảo con trai về nhà đi, như thế “sẽ ít phiền phức hơn.”
Nhiều người tị nạn nói rằng những người thân của họ bị bắt trong đợt truy quét người nhập cư ở tỉnh Nonthaburi hồi tháng Tư và tháng Năm kể với họ qua điện thoại rằng nhà cầm quyền Thái đã để cho hai sỹ quan công an Việt Nam thẩm vấn họ ngay trong trại không lâu sau khi họ bị bắt. Những người công an Việt Nam, theo lời họ kể lại, đã đe dọa nhiều người rằng sẽ cưỡng bức hồi hương, ép họ phải ký các văn bản với nội dung họ đồng ý về Việt Nam. Một số người nói rằng trong khi họ bị câu lưu thì công an Việt Nam tới gặp người nhà họ ở Việt Nam và tìm cách ép người nhà thuyết phục họ hồi hương.
Nhiều người tị nạn H’mông cũng kể lại các tình tiết và xu hướng tương tự. Một phụ nữ H’mông có chồng là chức sắc trong một giáo hội Tin lành không được đăng ký, đã trốn khỏi Việt Nam cùng với chồng và gia đình từ năm 2022, nói rằng dạo này công an thường xuyên đến gặp cha mẹ đẻ và cha mẹ chồng cô ở Việt Nam.
“Họ đến vào ngày mồng 1 tháng Tám [năm 2025] và nói với cha mẹ, ‘Chúng tôi đã có thỏa thuận với cảnh sát Thái để đưa anh ta về,’” khi nói về chồng cô, người đang bị câu lưu ở trung tâm quản chế của Thái. Công an nói với họ rằng: ‘“Chúng tôi sẽ bỏ tù anh ta vì các hành vi chống nhà nước.’” Người trả lời phỏng vấn nói rằng cô tin là công an đang gợi ý rằng nếu cha mẹ cô và cha mẹ chồng cô giúp thuyết phục anh ấy tự nguyện hồi hương thì sẽ được hưởng khoan hồng.
Nguyễn Viết Dũng, một cựu tù nhân chính trị bị kết án hồi năm 2018 về tội “tuyên truyền chống nhà nước,” sau khi được phóng thích, đã trốn khỏi Việt Nam vào cuối năm 2024, nói rằng người nhà anh ở Việt Nam phải đối mặt với sự đe dọa ngày càng tăng, và anh đưa ra nhiều ví dụ về việc công an Việt Nam tới gặp cha mẹ và em gái anh trong năm 2025. Anh lo rằng nhà cầm quyền Việt Nam sẽ tìm cách bắt giữ mình ở Thái Lan vì anh trốn khỏi Việt Nam trong khi vẫn đang trong thời gian quản chế từ bản án năm 2018, khiến việc xuất cảnh bị coi là trái phép.
Một người đang xin tị nạn sau khi chạy trốn vào năm 2023, anh Hoàng Hảo có anh trai là Hoàng Đức Bình đang là tù nhân chính trị ở Việt Nam, nói rằng nhà cầm quyền thường xuyên sách nhiễu em gái mình ở Việt Nam. Anh nói rằng họ ép cô nói chuyện điện thoại với anh và thúc giục anh hồi hương, đồng thời gợi ý rằng nếu không thì họ cũng gây sức ép với phía Thái Lan buộc anh về nước. Hai người Việt tị nạn khác cũng có câu chuyện tương tự.
Nhà cầm quyền Việt Nam sách nhiễu người tị nạn ở Thái Lan
Nhiều người Thượng và người H’mông tị nạn bị giữ trong các cơ sở quản chế người nhập cư của Thái từ tháng Hai đến tháng Năm, cũng như những người tị nạn đã có cơ hội nói chuyện với những người bị quản chế ở đó tính đến tháng Tám, đều nói rằng chính quyền Thái cho phép công an Việt Nam vào gặp những người bị quản chế. Với sự tham gia của đại diện chính quyền Thái, những người công an này liên tục tìm cách thuyết phục hay ép buộc những người bị quản chế ký các văn bản đồng ý hồi hương về Việt Nam, nhưng họ đều từ chối. Vào tháng Ba năm 2024, một số người Thượng kể lại rằng công an Việt Nam đi cùng với cảnh sát Thái tới nơi ở của cộng đồng họ gần Bangkok, gây sức ép để họ trở về Việt Nam và chất vấn họ về những người Thượng mà công an nói là muốn truy bắt ở Việt Nam.
Một số người Thượng kể lại những dịp tương tác với công an Việt Nam trong trại quản chế hay trong các lần trình diện ở Thái. “Ban đầu họ nói họ sẽ khoan dung hơn nếu đồng ý hồi hương,” một người nói, “Tất nhiên chúng tôi không tin họ. Họ đã sách nhiễu cộng đồng chúng tôi suốt một thời gian dài rồi.” Một người khác kể rằng một sỹ quan công an Việt Nam tách ông ra khỏi những người khác trong một lần trình diện định kỳ hàng tháng tại cơ quan di trú Thái: “‘Anh đã ở đây [Thái Lan] lâu rồi, mà vẫn chưa được tái định cư đi Mỹ. Liệu có bao giờ anh được đi không?’ Họ nói, ‘Nếu anh ở đây mà có vấn đề gì với chính quyền sở tại thì anh có thể gọi cho chúng tôi, chúng tôi sẽ giúp anh.’ Điều đó tôi nghĩ là một lời đe dọa. Họ sẽ nói với cảnh sát Thái bắt chúng tôi.”
Tháng Tư, công an Việt Nam kéo một số người Thượng ra nói chuyện trong một đợt họ tới trình diện cơ quan di trú Thái. “Họ tách một số người trong chúng tôi ra một bên và quát chúng tôi,” một người Thượng Tin Lành nói. Ông kể rằng người sỹ quan công an đe dọa họ: “Tất cả những người Thượng ở đây đều là khủng bố. Chúng tôi sẽ nói với họ [cảnh sát Thái] rằng các anh là khủng bố, và nếu tụ tập dâng lễ [tại nhà thờ] thì cảnh sát Thái sẽ bắt các anh.”
Sau vụ hàng loạt người Thượng bị bắt giữ hồi tháng Hai, các luật sư di trú đã nộp tiền thế chân xin được tại ngoại cho hầu hết những người bị bắt, nhưng chính quyền Thái Lan từ chối cho nộp tiền tại ngoại đối với hai người, là ông Y Phương Enuol và Y Dương Bkrông, với lý do được biết là họ có lệnh truy nã ở Việt Nam, theo những nhà vận động có kinh nghiệm với vụ việc của hai người. Các chuyên gia LHQ ghi nhận trong lá thư hồi tháng Bảy của họ gửi chính phủ Thái rằng đại diện chính quyền Việt Nam đã tới gặp những người bị bắt trong tháng Ba, và theo các chuyên gia, những người này “đã thể hiện nỗi lo sợ bị chính quyền Việt Nam đàn áp.”
Trong một diễn biến khác, từ tháng Hai đến tháng Tư, chính quyền Thái đã bắt giữ hơn một chục người H’mông đã đăng ký là người tị nạn với UNHCR. Người thân của họ và các chuyên gia vận động nhân quyền nói rằng hầu hết trong số đó có liên quan tới Liên minh Nhân quyền người H’mông, một nhóm xã hội dân sự mong muốn giám sát và báo cáo về các vi phạm nhân quyền đối với người H’mông ở Việt Nam. Đại diện chính quyền Việt Nam đã tới gặp những người bị bắt nói trên nhiều lần vào cuối tháng Tư và đầu tháng năm ở Trung tâm Quản chế Di trú Suan Phlu. Họ thuyết phục những người bị bắt tình nguyện hồi hương về Việt Nam và ký vào các mẫu đơn chuẩn bị cho thủ tục hồi hương. Không một ai đồng ý. Hầu như tất cả những người đó vẫn đang bị câu lưu tính đến tháng Mười một năm 2025.
Chính quyền Thái đã nhiều lần câu lưu Giàng A Au, một mục sư Tin lành người H’mông trốn khỏi Việt Nam cùng với gia đình ông từ 10 năm trước, cùng với vợ và các con gái ông, lần gần đây nhất là vào tháng Tư. Hồi tháng Tám vừa qua, con trai ông, Giàng A Nanh, 25 tuổi, nói với Tổ chức Theo dõi Nhân quyền rằng hồi đầu tháng Năm, cha anh gọi điện từ trại quản chế di trú và kể với anh rằng có một cán bộ Việt Nam vào gặp ông, giới thiệu tên mình là “ông Hùng,” ông này có cầm hộ chiếu và căn cước của cha anh, vốn bị chính quyền Thái thu giữ từ khi bắt ông.
Giàng A Nanh kể rằng ông Hùng nói với cha anh: “Ông và gia đình đã ở Thái gần 10 năm rồi. Việt Nam đã thay đổi nhiều rồi. Nước Mỹ cũng đã đóng cửa không nhận người tị nạn nữa. Không còn chỗ nào cho ông đi đâu. Giờ phải về lại Việt Nam thôi.” Khi Giàng A Au từ chối, ông Hùng nói tiếp: “Nhớ là còn các con ông đang đợi ông ngoài kia. Ông cũng còn họ hàng ở Việt Nam, chúng tôi biết từng người.” Rồi ông Hùng nói ngay cả khi Giàng A Au nộp được tiền thế chân tại ngoại, cảnh sát Thái sẽ bắt ông tiếp và ông không thể đi làm ở Thái Lan. Nếu cố tình đi làm, ông Hùng nói, cảnh sát Thái sẽ lại bắt ông.
Trong tháng Mười một, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền được biết rằng nhà cầm quyền Thái đã bắt thêm người con trai, Giàng A Nanh hồi cuối tháng Chín và đưa anh vào một trại giam. Một tháng sau đó, anh bị đưa về trung tâm quản chế di trú, nơi anh bị câu lưu cùng với cha mẹ mình và những người Việt khác. Hai người em gái anh, 18 và 21 tuổi, giờ là những người lớn duy nhất trong gia đình phải chăm sóc hai người em trai nhỏ, mới 11 và 14 tuổi.
Những người vợ của năm nhà hoạt động H’mông khác đang bị câu lưu nói rằng chồng họ kể qua điện thoại trong thời gian từ tháng Tư đến tháng Bảy rằng các sỹ quan an ninh Việt nam đã tới gặp họ trong trại quản chế và cố ép họ ký giấy tờ đồng ý hồi hương về Việt Nam. Họ đều từ chối, biết rằng chính quyền Việt Nam coi họ là những người bất đồng chính kiến đã vi phạm pháp luật.
Báo chí của nhà nước Việt Nam nhiều lần đưa tin rằng những người H’mông bất đồng chính kiến đã rời khỏi Việt Nam trái phép và phê phán chính quyền đều là tội phạm. Một chương trình của kênh Truyền hình An ninh nhà nước ANTV phát hồi tháng Sáu năm 2024 đăng phóng sự về vài trong số 13 người sau đó bị câu lưu vào tháng Ba năm 2025, như Ma Seo Cháng, Ma A Dình và Ma A Sính.
Phóng sự nói rằng những người này đã “xuất cảnh trái phép” sang Thái Lan và tuyên bố rằng việc “bôi nhọ chính sách của Đảng [Cộng sản] và Nhà nước Việt Nam; bịa đặt vu cáo về dân chủ, nhân quyền hay tự do tôn giáo của những đối tượng lưu vong này là cách mà chúng kiếm sống.” Ma A Dình và Ma A Sính, sau đó được nộp tiền thế chân tại ngoại, nói rằng chính quyền Việt Nam coi họ và những người H’mông khác bị câu lưu đợt tháng Ba là “kẻ thù của nhà nước.” Hồi tháng Tư năm 2025 ANTV lại đăng tin về ba người này ngay sau khi họ bị bắt ở Thái Lan, và một lần nữa vào tháng Bảy năm 2025, chế giễu quan điểm của họ.
Một nhà hoạt động người H’mông khác, Lù A Da, một điều phối viên với Liên minh Nhân quyền người H’mông ở Thái Lan, đã chạy trốn khỏi Việt Nam từ năm 2020, nói rằng ông cũng gặp người của chính quyền Việt Nam hai lần sau khi ông bị bắt và đưa vào trung tâm quản chế di trú Thái hồi tháng Mười hai năm 2023. Vụ bắt giữ ông xảy ra chỉ hai tuần sau khi ông phát biểu từ xa qua mạng trong một chuyên ban nhân quyền LHQ về tình trạng kỳ thị người Dân tộc bản địa ở Việt Nam.
Lù A Da nói rằng công an Việt Nam tới gặp ông trong trại quản chế và cách họ gây sức ép với ông khiến ông nghĩ rằng chính quyền Việt Nam đã tác động đến việc bắt giữ ông. Cán bộ Việt Nam cố thuyết phục ông trở về Việt Nam, nói rằng sẽ hoàn tất giấy tờ thật nhanh trước dịp Tết Nguyên Đán. Lù A Da kể rằng, “Khi tôi từ chối, ông ta chuyển sang dọa tôi: ‘Anh muốn làm gì ở Thái thì cứ làm, nhưng nên nghĩ tới gia đình còn ở Việt Nam.’ Điều này có ý dọa tôi phải chấm dứt các việc làm nhân quyền.”
Trung tâm Quản chế Di trú Thái hay trại tạm giam Việt Nam núp bóng?
Một số người tị nạn và di cư, cũng như các nhà vận động nhân quyền ở Bangkok đã bày tỏ quan ngại rằng nhà cầm quyền Việt Nam đã sử dụng hữu hiệu các trung tâm quản chế di trú của Thái Lan để giam giữ và trừng phạt những người Thượng và H’mông nổi tiếng đang phải lưu vong, cũng như gây sức ép đối với họ và cộng đồng của họ để hồi hương về Việt Nam.
Nhiều người từng bị quản chế ở đó nói rằng, trong các lần vào trung tâm quản chế của Thái, cán bộ Việt Nam nói rằng họ đã yêu cầu cơ quan di trú Thái tiếp tục câu lưu họ cho đến khi nào họ đồng ý trở về Việt Nam.
Ít nhất có một trường hợp nhà cầm quyền Thái đã từ chối yêu cầu của Việt Nam sau khi LHQ can thiệp. Lù A Da, thuộc Liên minh Nhân quyền Người H’mông ở Thái Lan, nói rằng nhà cầm quyền Việt Nam, sau khi ép buộc ông hồi hương trong thời gian bị câu lưu ở Thái vào cuối năm 2023, đã không đạt được ý định gia hạn thời gian quản chế đối với ông, vì giới chức LHQ đã vận động cho ông được tại ngoại. Chính quyền Việt Nam sau đó đã đẩy mạnh chiến dịch truyền thông để tấn công ông và những người H’mông lưu vong khác, dán nhãn tội phạm hình sự cho họ.
