د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي، ريچارډ بينټ، په خپل تازه راپور کې يو ځل بيا له دولتونو غوښتنه کړې چې د افغانستان د تېر وخت او روانو جدي بشري سرغړونو، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو پر وړاندې، د حساب ورکولو لپاره يو پراخ ميکانيزم جوړ کړي.
بينټ په افغانستان کې د ښځو او نجونو د تبعيض بيلابيل ډولونه مستند کړي او دا یې روښانه کړې چې هغوی ته عدالت او ساتنه ته لاسرسی څومره ستونزمن شوی دی. نوموړی يادونه کوي چې د عدالت نظام خپله اوس د ښځو او نجونو د ځپلو او چوپ ساتلو لپاره کارول کېږي، نه د هغوی د خوندیتوب لپاره.
د عدالت د پرمختګ لپاره، بينټ له هېوادونو غواړي چې يو خپلواک حساب ورکوونکی ميکانيزم جوړ کړي، چې پراخ صلاحيت ولري، د جدي سرغړونو او نړيوالو جنايتونو (لکه د جنسيت پر بنسټ ځورونې) شواهد راټول او خوندي کړي او د هغو کسانو د محاکمې لپاره دوسيې چمتو کړي چې دغو جرمونو کې لاس لري.
يو ځانګړی حساب ورکوونکی ميکانيزم کولی شي د طالبانو هغه معافيت له منځه يوسي چې د ښځو او نجونو د ځورونې او د بشري حقونو د پراخو سرغړونو جرئت يې پيدا کړی. دا ميکانيزم به عدالت ته د لاسرسي ملاتړ وکړي، چې پکې د نړيوال جزايي محکمې روانې او راتلونکې هڅې، د ښځو پر وړاندې د هر ډول تبعيض د له منځه وړلو کنوانسيون لاندې د نړيوال عدالت محکمې نوښت، او د نړيوال يا نورو بڼو قضايي صلاحيتونو له لارې د ناقضینو حساب ورکول شامل دي.
که څه هم چې د جنسيت پر بنسټ جرمونو ته عدالت بايد د افغانستان لپاره د حساب ورکولو د ميکانيزم يو لومړيتوب وي، خو بينټ له ملګرو ملتونو د بشري حقونو له عالي کميسارۍ، د بيلابېلو سيمو د هېوادونو له ډلې، او د افغانو او نړيوالو بشري حقونو له سازمانونو سره همنظر دی، چې هر ډول ميکانيزم بايد پراخ صلاحيت ولري، څو وکولای شي هم د تېر وخت او هم د روانو بشري سرغړونو ته رسیدنه وکړي. د ياد ائتلاف په وينا، د بشري حقونو د قربانيانو لپاره رښتينی عدالت بايد د دوهګوني چلند يا د تحقيقاتو او محاکمو د انتخابي تګلارې له امله زيانمن نه شي.
په داسې حال کې چې د افغانستان لپاره د حساب ورکولو ميکانيزم د اړتیا په اړه توافق مخ په ډېرېدو دی، هيله شته چې اروپايي اتحاديه به د روان کال په سپتمبر کې، کله چې د افغانستان په اړه خپله کلنۍ پرېکړهلیک وړاندې کوي، د دغه ميکانيزم وړانديز هم وکړي. راتلونکې اونۍ چې د ملګرو ملتونو د بشري حقونو شورا د ياد راپور بحث کوي، د ټولو سيمو هېوادونه بايد خپل ملاتړ څرګند کړي.
