អង្គការសង្គមស៊ីវិលសម្តែងក្តីបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះការយាយីផ្នែកតុលាការទៅលើអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងសំណូមពរបញ្ឈប់សកម្មភាពយាយីទាំងនោះ

យើងខ្ញុំជាក្រុមសង្គមស៊ីវិលដែលមានរាយនាមខាងក្រោម សូមសម្តែងក្តីបារម្ភជាខ្លាំងចំពោះការយាយីផ្នែកតុលាការនាពេលថ្មីៗនេះទៅលើអតីតមន្ត្រីជាប់ឆ្នោត និងសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិតាមរយៈការចាប់ខ្លួន កោះហៅ និងឃុំខ្លួនដោយគ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់នៅតាមបណ្តាខេត្តជាច្រើន។ យើងខ្ញុំ ធ្វើការសំណូមដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សូមបញ្ឈប់ការយាយីនេះ ហើយសូមចាត់វិធានការជាក់លាក់ដើម្បីស្តារលំហលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ហើយនិងសូមបង្កបរិយាកាសងាយស្រួលដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូបក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពខាងការបញ្ចេញមតិ សមាគម ការជួបប្រជុំ និងការចូលរួមផ្នែកនយោបាយរបស់ខ្លួន។

នៅប៉ុន្មានសប្តាហ៍នេះ មានចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ជាច្រើនទៅលើអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងខេត្តបាត់ដំបង កំពង់ធំ កណ្តាល កំពង់ស្ពឺ កំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តត្បូងឃ្មុំ។ យ៉ាងហោចណាស់មានអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងសកម្មជនចំនួន ១៤០ រូប បានទទួលដីកាកោះពីសាលាដំបូងនៅតាមបណ្តាខេត្តនានាឱ្យចូលបង្ហាញខ្លួនដើម្បីសាកសួរ ឬ ត្រូវបាននគរបាលមូលដ្ឋានសាកសួរ។ ភាគច្រើននៃដីកាកោះទាំងនេះពុំផ្តល់មូលដ្ឋានផ្លូវច្បាប់ជាក់លាក់ដែលផ្អែកតាមការចោទប្រកាន់មិនច្បាស់លាស់ថា អ្នកទាំងនេះបានរំលោភទៅលើសេចក្តីសម្រេចមួយកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៧ របស់តុលាការកំពូលដែលរងការរិះគន់យ៉ាងច្រើន ដែលបានរំលាយគណបក្ស សង្គ្រោះជាតិ និងបានហាមប្រាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សនេះចំនួន១១៨ រូប ពីការចូលប្រឡូកក្នុងសកម្មភាពនយោបាយសម្រាប់រយៈពេល ៥ ឆ្នាំ។ អតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទាំង១៤០ រូប ដែលទើបតែត្រូវបានតុលាការកោះហៅទាំងនោះមិនជាប់ឈ្មោះក្នុងបំរាមធ្វើនយោបាយនេះឡើយ។

លើសពីនេះ លោក គង់ ម៉ាស់ អតីតសមាជិកម្នាក់នៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងខេត្តស្វាយរៀង ត្រូវបានចាប់និងបញ្ជូនខ្លួនទៅឃុំឃាំងជាបណ្តោះអាសន្នក្នុងខែមករាឆ្នាំ២០១៩ ពីបទ “ប្រមាថ” និង “ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ” (មាត្រា៥០២ និងមាត្រា៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា) ទាក់ទងនឹងការបង្ហោះសារនៅលើបណ្តាញហ្វេសប៊ុក។ សំណើសុំនៅក្រៅឃុំរបស់លោកត្រូវបានតុលាការកំពូលបដិសេធក្នុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៩។ ក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩ អតីតសមាជិកជាន់ខ្ពស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងស្ថិតនៅក្នុងការនិរទេសខ្លួនចំនួន ៨ រូប ត្រូវបានតុលាការចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យនាំខ្លួនពីបទ “រួមគំនិតក្បត់” និងបទ “ញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ” (មាត្រា ៤៥៣ មាត្រា ៤៩៤ និងមាត្រា ៤៩៥ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ) ទាក់ទងទៅនឹងការរៀបចំកិច្ចប្រជុំនៅក្រៅប្រទេសរបស់ពួកគាត់ក្នុងខែមករា ឆ្នាំ២០១៩។ ក្នុងខែមេសា លោក ទិត រ៉ន ជាកូនប្រុសរបស់អតីតសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារក្នុងខេត្តកំពង់ចាមតាមដីកាបង្គាប់របស់តុលាការទាក់ទងនឹងបទបង្ករបួសស្នាមដោយចេតនា។ ទោះបីជាលក្ខន្តិកៈកំណត់លើការផ្តន្ទាទោសបានកន្លងផុតទៅហើយក្តី ក៏លោក រ៉ន ត្រូវបានដាក់ពន្ធនាគារនិងបានស្លាប់ក្នុងរយៈពេល ៧២ ម៉ោង បន្ទាប់ពីការចាប់ខ្លួនលោក ដោយផ្នែកលើរូបថតរបស់សាកសពដែលត្រូវបានគេឃើញមានស្នាមជាំខ្មៅនៅលើរាងកាយរបស់លោកផងដែរ។

ចំណាត់ការផ្លូវច្បាប់ទៅលើអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីការអនុវត្តច្បាប់ដោយពុំទាន់ត្រឹមត្រូវពេញលេញ ដើម្បីកំណត់បុគ្គលជាក់លាក់ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងយាយីទៅលើបុគ្គលទាំងនោះដែលគ្រាន់តែអនុវត្តសេរីភាពមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន។ ពលរដ្ឋដទៃទៀតដែលលើកឡើងមតិជំទាស់ក៏ប្រឈមនឹងការរឹតត្បិត និងបានដកហូតសិទ្ធិខាងការបញ្ចេញមតិ ជាពិសេសនៅលើបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានសង្គម និងវេទិកានៅលើអ៊ីនធឺណិត។ ពួកគាត់រងការគំរាមកំហែង ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ឬប្រឈមនឹងការចោទប្រកាន់ពីបទព្រហ្មទណ្ឌចំពោះការបញ្ចេញមតិជំទាស់ ក្នុងនោះរួមទាំងការប្រើប្រាស់បទប្បញ្ញត្តិប្រមាថចំពោះអង្គព្រះមហាក្សត្រនៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌដែលប្រកាសឱ្យអនុវត្តរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំមកហើយនោះផងដែរ។

ការរំលោភបំពានទៅលើសិទ្ធិមនុស្ស និងសេរីភាពមូលដ្ឋានទាំងនេះបានកើតឡើងដំណាលគ្នាជាមួយនឹងការបង្ក្រាបធ្ងន់ធ្ងរទៅលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងស្ថាប័នសារព័ត៌មានឯករាជ្យមួយចំនួន។ ការធ្លាក់ដុនដាបនៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនេះបាននាំឱ្យសហភាពអ៊ឺរ៉ុប បានចាប់ដំណើរការនីតិវិធីផ្លូវការក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៩ ដែលអាចនាំទៅរកការព្យួរជាបណ្តោះអាសន្ននូវការទទួលបានការអនុគ្រោះពន្ធផ្នែកពាណិជ្ជកម្មរបស់កម្ពុជាក្រោមកម្មវិធីទំនិញសព្វសារពើ លើកលែងតែសព្វាវុធ (EBA)។ សហភាពអ៊ឺរ៉ុបបានគូសបញ្ជាក់អំពីសិទ្ធិនយោបាយ ការគាបសង្កត់ផ្នែកប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ទៅលើគណបក្សជំទាស់ ការរួមតូចនៃលំហសេរីភាពសង្គមស៊ីវិល បញ្ហាចម្បងៗទាក់ទងនឹងសិទ្ធិការងារ ព្រមទាំងក្តីបារម្ភនានាអំពីសម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ច។

យើងខ្ញុំសូមសំណូមពរដល់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សូមបញ្ឈប់ការយាយីផ្នែកច្បាប់ទៅលើអតីតសមាជិកគណបក្សជំទាស់ និងបុគ្គលផ្សេងៗទៀតដែលកំពុងអនុវត្តសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួន ព្រមទាំងធ្វើការស៊ើបអង្កេតដោយហ្មត់ចត់ និងឯករាជ្យទៅក្នុងករណីដែលមានហិង្សាលើរាងកាយ។ ករណីទាំងនេះចាំបាច់គួរតែមានវិធានការជាក់លាក់ដើម្បីស្តារឡើងវិញនូវបរិយាកាសនយោបាយ លំហប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីធានាដល់ការគោរពសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបនិងបង្កបរិយាកាសងាយស្រួលនិងដោយសេរីសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល។

អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលគាំទ្រសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះ រួមមាន ៖

១	សហគមន៍អណ្តូងកន្តួត (បាត់ដំបង)
២	សហគមន៍អារ៉ែង (កោះកុង)
៣	សមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR)
៤	អង្គការបណ្ដាញប្រជាធិបតេយ្យអាស៊ី (ADN)
៥	វេទិកាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្សនិងការអភិវឌ្ឍ (Forum Asia)
៦	សហគមន៍បឹងឈូក (ភ្នំពេញ)
៧	សហគមន៍បឹងប្រាំ (បាត់ដំបង)
៨	សហគមន៍បុស្សស្អំ (បាត់ដំបង)
៩	អង្គការអភិវឌ្ឍន៍សំលេងសហគមន៍ (BCV)
១០	សហគមន៍សេអ៊ីប្រាំ (ព្រះសីហនុ)
១១	សមាគមមន្ត្រីរាជការឯករាជ្យកម្ពុជា (CICA)
១២	សម្ព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា (CATU)
១៣	មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR)
១៤	មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីសិទ្ធិកុមារ (CCPCR)
១៥	បណ្តាយកម្មករធ្វើការតាមផ្ទះកម្ពុជា (CDWN)
១៦	សហព័ន្ធសហជីពកម្មករចំណីអាហារ និងសេវាកម្មកម្ពុជា (CFSWF)
១៧	សមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ (CITA)
១៨	សមាគមកម្មករកម្ពុជាសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (CIWA)
១៩	សម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស លីកាដូ (LICADHO)
២០	បណ្តាយព្រះសង្ឃយុវជនកម្ពុជា (CMYN)
២១	បណ្តាញយុវជនកម្ពុជា (CYN)
២២	មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (CENTRAL)
២៣	សហគមន៍ឆេកូ (ភ្នំពេញ)
២៤	សហគមន៍ដីធ្លីជីខក្រោម (កោះកុង)
២៥	សហគមន៍ដីធ្លីជីខលើ (កោះកុង)
២៦	សហគមន៍ជាំក្រវៀន (កំពង់ចាម)
២៧	សម្ព័ន្ធពិភពលោកដើម្បីការចូលរួមពលរដ្ឋ (CIVICUS)
២៨	សម្ព័ន្ធដើម្បីសុចរិតភាព និងគណនេយ្យភាពសង្គម (CISA)
២៩	បណ្តាយកសាងសន្តិភាពសហគមន៍ (CPN)
៣០	សហភាពចលនាកម្មករកម្ពុជា (CCW)
៣១	អង្គការសមធម៌កម្ពុជា (EC)
៣២	សហជីពសេរីកម្មករនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា (FTUWKC)
៣៣	អង្គការយេនឌ័រ និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (GADC)
៣៤	អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស (HRW)
៣៥	សមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ (IDEA)
៣៦	សមាគមឥន្ទ្រទេវី (IDA)
៣៧	សមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឌន៍ (KKKHRDA)
៣៨	សហគមន៍កោះស្រឡៅ (កោះកុង)
៣៩	អង្គការការពារសិទ្ធិជនជាតិភាគតិច (MIRO)
៤០	គណៈកម្មាធិការអព្យាក្រិត និងយុត្តិធម៌ដើម្បីការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងត្រឹមត្រូវនៅកម្ពុជា (NICFEC)
៤១	សហគមន៍អមលំាង (កំពង់ឆ្នាំង)
៤២	សហគមន៍ភ្នំស្លឹក (បាត់ដំបង)
៤៣	សហគមន៍ភ្នំត្នោត (កំពត)
៤៤	សហគមន៍ភ្នំទទឹង (កំពត)
៤៥	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិផ្សារកណ្តាល (បន្ទាយមានជ័យ)
៤៦	សហគមន៍ភូមិ២២ (ភ្នំពេញ)
៤៧	សហគមន៍ភូមិ២៣ (ភ្នំពេញ)
៤៨	សហគមន៍ភូមិដីឆ្នាំង (កំពង់ស្ពឺ)
៤៩	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិក្តិបថ្ម (បន្ទាយមានជ័យ)
៥០	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិអូរស្វាយ (បន្ទាយមានជ័យ)
៥១	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិសិលាខ្មែរ (បន្ទាយមានជ័យ)
៥២	សហគមន៍ភូមិត្នោត (កំពត)
៥៣	អង្គការពន្លកខ្មែរ (PKH)
៥៤	សហគមន៍ដីធ្លីពយជប៉ុន (កោះកុង)
៥៥	សហគមន៍ប្រាសាក់ (បាត់ដំបង)
៥៦	សហគមន៍ដីធ្លីព្រែកខ្សាច់ (កោះកុង)
៥៧	សហគមន៍ព្រែកតាគង់ (ភ្នំពេញ)
៥៨	សហគមន៍ព្រែកតានូ (ភ្នំពេញ)
៥៩	សហគមន៍ព្រៃឈើអូរក្តី (កំពង់ធំ)
៦០	សហគមន៍នេសាទព្រៃពាយ (កំពត)
៦១	សហគមន៍ផ្លូវរថភ្លើង (ភ្នំពេញ)
៦២	សហគមន៍នេសាទសម្រស់កោះស្តេច (កោះកុង)
៦៣	សហគមន៍ SOS ព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិភ្នំពេញ (ភ្នំពេញ)
៦៤	សម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានអាស៊ីអាគ្នេយ៍ (SEAPA)
៦៥	សហគមន៍ស្រែប្រាំង (កំពង់ចាម)
៦៦	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិស្វាយ (បន្ទាយមានជ័យ)
៦៧	សហគមន៍ដីធ្លីតានួន (កោះកុង)
៦៨	សហគមន៍ដីធ្លីភូមិតាត្រៃ (បន្ទាយមានជ័យ)
៦៩	ក្រុមការងារដើម្បីដោះស្រាយទំនាស់
៧០	សហគមន៍ទួលរ៉ាដា (ភ្នំពេញ)
៧១	សហគមន៍ទួលសង្កែ B (ភ្នំពេញ)
៧២	សហគមន៍ទំនប់ពីរ (ភ្នំពេញ)
៧៣	អង្គការពិភពលោកប្រឆាំងនឹងទារុណកម្ម (OMCT)