(ភ្នំពេញ) - រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា កំពុងតែខកខានមិនបានការពារកម្មករកាត់ដេរ ដែលបានផលិតសម្រាប់ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់អន្តរជាតិ ពីការរំលោភសិទ្ធិការងារធ្ងន់ធ្ងរ អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស បាននិយាយ ក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃនេះ ។ កម្មករស្រីដែលមានចំនួនលើសលប់ តែងតែភប់ប្រសព្វនឹងការឲ្យធ្វើការបន្ថែមម៉ោងដោយបង្ខំ ការរើសអើងលើមូលដ្ឋាននៃការមានផ្ទៃពោះ និងការអនុវត្តប្រឆាំងសហជីព ដែលទាំងរដ្ឋាភិបាល ទាំងម៉ាកធំៗ មិនបានដោះស្រាយដោយត្រឹមត្រូវទេ ។
របាយការណ៍កម្រាស់ ១៤០ ទំព័រ ក្រោមចំណងជើង “'ធ្វើការលឿនជាង ឬដើរចេញ'៖ ការរំលោភសិទិ្ធការងារនៅក្នុងរោងចក្រកាត់ដែរនៃកម្ពុជា,” បានចងក្រងជាឯកសារអំពីការធូរលុងនៃការអនុវត្តច្បាប់ការងាររបស់រដ្ឋាភិបាល និងការចាត់វិធានការរបស់ម៉ាកដែលធ្វើឲ្យមានការស្ទះដល់ការតាមដាន និងការប្រព្រឹត្តតាមច្បាប់ ។
ក្នុងឆ្នាំថ្មីៗនេះ ការតវ៉ាអំពីប្រាក់ខែ ករណីកម្មករដួលសន្លប់ និងនីតិវិធីចុះបញ្ជិការសហជីពស្មុគ្រស្មាញ បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពកម្មករក្នុងរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា ។
“រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា គួរចាត់វិធានការជាប្រញ៉ាប់ ដើម្បីប្រែក្រឡាស់ប្រវត្តិដ៏សែនអាក្រក់អាក្រីនៃការគោរពសិទិ្ធការងាររបស់ខ្លួន និងការពារកម្មករពីការរំលោភ,” លោកស្រី អារូណា ខេសៃយ៉ាប់ (Aruna Kashyap) អ្នកស្រាវជ្រាវសិទិ្ធស្ត្រីថ្នាក់ខ្ពស់នៅអង្គឃ្លាំមើលសីទិ្ធមនុស្ស ។ “ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់សកលទាំងនេះ គឺជាឈ្មោះដែលគេស្គាល់គ្រប់គ្នា ។ ពួកគេមានអនុភាពយ៉ាងច្រើន និងអាច ឬគួរធ្វើឲ្យបានច្រើនថែមទៀត ដើម្បីធានាថាកិច្ចសន្យារបស់ពួកគេជាមួយរោងចក្រកាត់ដេរ មិនត្រូវរួមចំណែកក្នុងការរំលោភសិទិ្ធការងារ ។”
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធបានរកឃើញថា រោងចក្រជាច្រើនបានចេញកិច្ចសន្យារយៈពេល ខ្លីខុសច្បាប់ ដើម្បីជៀសវាងការបង់តម្លៃសម្រាប់មាតុភាពរបស់កម្មការីនី និងប្រាក់អត្ថ-ប្រយោជន៍ដទៃទៀត និងដើម្បីបំភិតបំភ័យ និងត្រួតត្រាលើពួកគេ ។ រោងចក្រតូចៗ ដែលធ្វើការម៉ៅការឲ្យរោងចក្រធំជាងមានទិសដៅនាំចេញ ហាក់ដូចជាមានលទ្ធភាពច្រើនជួលកម្មករលើមូលដ្ឋានម្តងម្កាល ធ្វើឲ្យមានការលំបាកដល់កម្មករដើម្បីអះអាងពីសិទិ្ធរបស់ពួកគេ ពីព្រោះពួកគេមានហានិភ័យនឹងការបណ្តេញចោលយ៉ាងស្រួល ។ ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់ មិនបានចាត់យកជំហានសមស្របទេ ដើម្បីបញ្ចប់លែងឲ្យមានកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លី នៅក្នុងរោងចក្រផ្គត់ផ្គង់របស់ពួកគេ-សូម្បីតែក្រមសីលធ៌មនៃអ្នកផ្គត់ផ្គង់ពួកគេ មានបញ្ញត្តិកម្រិតព្រំដែននៃការប្រើវាក៏ដោយ ។
ឧស្សាហកម្មកាត់ដេរកម្ពុជា គ្របដណ្តប់ដោយការវិនិយោគបរទេសមកពីហុងកុង, តាយវ៉ាន់, ចិន, សឹង្ហបូរី, ម៉ាឡេស្យា និងកូរ៉េខាងត្បូង មានសារសំខាន់ជាអាយុជីវិតចំពោះសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេស និងជីវភាពរស់នៅរបស់ស្ត្រី ។ ស្ត្រីមានចំនួនរហូតដល់ ៩០% នៃកម្មករកាត់ដេរជាង ៧០០,០០០ នាក់ របស់ប្រទេសនេះ ធ្វើការក្នុងមុខរបរកាត់ដេរចំនួន ១,២០០ នេះបើយោងតាមក្រសួងឧស្សាហកម្ម និងសិប្បកម្ម ។
របាយការណ៍របស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស បានឈរលើបទសម្ភាសន៍ជាមួយមនុស្សជាង ៣៤០ នាក់ ក្នុងនេះរួមមាន កម្មករ ២៧០ នាក់ មកពីរោងចក្រក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញនិងខេត្តជិតៗ មេដឹកនាំសហជីព តំណាងរដ្ឋាភិបាល ពួកអ្នកតស៊ូមតិសិទ្ធិការងារ សមាគមឧស្សាហករកាត់ដេរនៃកម្ពុជា និងតំណាងម៉ាកសម្លៀកបំពាក់អន្តរជាតិ, អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សមានការទាក់ទងជាមួយ អាឌីដាស (Adidas), អារម៉ានី (Armani), ហ្កេប (Gap), H&M, Joe Fresh និង Marks and Spencer ។
នៅពេលដែលច្បាប់ការងារកម្ពុជា តម្រូវឲ្យការងារបន្ថែមម៉ោងធ្វើតាមការស្មគ្រចិត្ត កម្មកររោងចក្រចំនួន ៤៨ ផ្គត់ផ្គង់ម៉ាកអន្តរជាតិនានា បានប្រាប់អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សថាការងារនេះត្រូវបានបង្ខំឲ្យធ្វើ ។ ការសងសឹករបស់រោងចក្រចំនួនមួយភាគបួននៃរោងចក្រទាំងនេះ រួមមានការបណ្តេញចោល ការកាត់បន្ថយប្រាក់ខែ និងការផ្លាស់ប្តូរដោយបង្ខំ។ ក្នុងខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៥ ក្រសួងការងារបានអំពាវនាវម្តងទៀត ឲ្យគោរពបទបញ្ញត្តិអំពីការងារបន្ថែមរបស់រោងចក្រ ។
កម្មករមកពីរោងចក្រ ៣៥ បានរាយការណ៍ពីការអនុវត្តប្រឆាំងសហជីព ក្នុងនេះរួមមាន ការបណ្តេញចចោល និងការបំភិតបំភ័យ មេដឹកនាំសហជីពទើបជាប់ឆ្នោតថ្មី និងកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លីសម្រាប់បុរស ដើម្បីបំបាក់ទឹកចិត្តពួកគេកុំឲ្យបង្កើត ឬចូលរួម សហជីព ។ កម្មករជាច្រើន បាននិយាយប្រាប់អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សថា អ្នកគ្រប់គ្រងរោងចក្របានគាបសង្កត់ពួកគេ ឲ្យសម្រេចផលិតផលកំណត់ទុកជាមុន ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់លទ្ធភាពរបស់ពួកគេសម្រាប់សម្រាកសន្លោះម៉ោងធ្វើការ ទៅបន្ទប់ទឹក ផិកទឹក ឬទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់ ។ ក្នុងករណីខ្លះ ការគាបសង្កត់ឲ្យសម្រេចផលិតផលកំណត់ទុកជាមុន បានបង្កើនក្រោយប្រាក់ខែអប្បបរមាបានបង្កើនក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ និង ២០១៤ ។
កម្មការីនីមកពីរោងចក្រចំនួន ៣០ បានរៀបរាប់អំពីការរំលោភជាក់លាក់នានា រួមមាន ការបដិសេធការជួល បន្តកិច្ចសន្យារយៈពេលខ្លី ឬផ្តល់ទីកន្លែងរស់នៅសមរម្យសម្រាប់កម្មការីនីមានផ្ទៃពោះ ធ្វើឲ្យពួកគេមានការលំបាកធ្វើការងារក្នុងរោងចក្រ ។ កម្មករមកពីរោងចក្រខ្លះ បានរកឃើញថា មានការលំបាកទទួលបានការឈប់សម្រាកពេលមានជម្ងឺដែលបានបញ្ជាក់ដោយគ្រូពេទ្យ ។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្ស ក៏បានស្រាវជ្រាវចងក្រងជាឯកសារអំពីការងារកុមារដោយខុសច្បាប់ នៅក្នុងរោងចក្រចំនួន ១១ ដែលខ្លួនបានទៅពិនិត្យ ។ ការរំលោភអាក្រក់ជាងគេ ត្រូវបានរាយការណ៍ថាកើតមាននៅក្នុងរោងចក្រម៉ៅការតូចៗ ដែលផលិតសម្រាប់រោងចក្រធំជាងដែលមានអាជ្ញាប័ណ្ណនាំចេញ ។
យោងតាមក្រសួងការងារ ពីឆ្នាំ ២០០៩ រហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៣ ការផាកពិន័យផ្លូវការមានតែនៅក្នុងរោងចក្រចំនួន ១០ ប៉ុណ្ណោះ និងផ្តើមគំនិតចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះរោងចក្រចំនួន ៧-ទាំងអស់នេះនៅក្នុងឆ្នាំ ២០១១ ។ នៅពេលដែលចំនួននៃការផាកពិន័យបានស្ទុះឡើងដល់ ២៥ ក្នុង ១១ ខែដំបូងនៃឆ្នាំ ២០១៤ វានៅតែបន្តនៅទាបហួសប្រមាណ បើសិនជាប្រៀបទៅនឹងចំនួនរោងចក្រទាំងអស់ និងលំនាំនៃការរំលោភសិទិ្ធការងារនៅតែមិនចុះថយ ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ក្រសួងការងារបានចាប់ផ្តើមយន្តការអធិការកិច្ចការងារបញ្ចូលជាមួយ និងកែលំអការហ្វឹកហ្វឺន ។ តែក្នុងសភាពការណ៍មួយដែលមានការចោទប្រកាន់អំពីអំពើពុករលួយ និងកែលំអការកត់ត្រានៃអធិការកិច្ច កែទម្រង់ដុំកំភួន មានតម្រូវការជាចាំបាច់ ដើម្បីស្ថាបនាការជឿទុកចិត្ត អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សបាននិយាយ ។
ចាប់តាំងពីមានការតវ៉ាដោយកម្មករកាលពីខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣ ដើម្បីទាមទារឲ្យតម្លើងប្រាក់ខែអប្បបរមាមក ក្រសួងការងារបានដាក់បញ្ចូលនីតិវិធីស្មុគ្រស្មាញដើម្បីចុះបញ្ជិការសហជីព ធ្វើឲ្យកាន់តែលំបាកដើម្បីឲ្យសហជីពទទួលបានអាជ្ញាប័ណ្ណ ។
គម្រោងធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងរោងចក្រកាត់ដេរកម្ពុជា (BFC) គឺជាភាគីតាមដានទី ៣ ប្រគល់អាណត្តិឲ្យ ដើម្បីធ្វើអធិការកិច្ចរោងចក្រទាំងអស់ដែលមានអាណត្តិនាំចេញ និងធ្វើរបាយការណ៍អំពីរោងចក្រជាក់លាក់ណាមួយ ។ ក៏ប៉ុន្តែ អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សបានរកឃើញថា រោងចក្រម៉ៅការតូចៗពុំមានអាជ្ញាប័ណ្ណនាំចេញ បានរួចផុតពីការធ្វើអធិការកិច្ច តែផ្គត់ផ្គង់ដោយប្រយោលឲ្យម៉ាកធំៗ តាមរយៈរោងចក្រធំជាង។ រោងចក្រតូចៗទាំងនេះ គឺជាកន្លែងដែលលក្ខខ័ណ្ឌធ្វើការងារអាក្រក់អាក្រីបំផុតនៅតែមានជាបន្ត ។ BFC ដែលបានចាប់ផ្តើមដំណើរការធ្វើមូលដ្ឋានទិន្នន័យតម្លាភាពក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ បានចង្អុលឈ្មោះរោងចក្រប្រមាណ ១០ ថាជារោងចក្រមានការអនុវត្តទាប ។ ប៉ុន្តែមូលដ្ឋានទិន្នន័យតម្លាភាព មិនបានរាប់បញ្ចូលអំពីកិច្ចសន្យារបស់ម៉ាក ជាមួយ BFC និងជំហានដែលម៉ាកចាត់ឲ្យមានឡើង ដើម្បីសម្រួលច្បាប់ការងារសម្រាប់ការធ្វើតាមច្បាប់ក្នុងរោងចក្រផ្គត់ផ្គង់ ។
បន្ទាប់ពីការតម្លើងប្រាក់ខែថ្មីៗនេះ ដែលសមាគមឧស្សាហករកាត់ដេរកម្ពុជា ខ្លាចថាវានឹងនាំទៅឲ្យម៉ាកសម្លៀកបំពាក់ “រត់ទៅរកទីផ្សារប្រាក់ឈ្នួលថោកជាង” នោះ អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិបានអំពាវនាវដល់ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់ឲ្យ “រួមចំណែករបស់ខ្លួន” ស្រូបយកការតម្លើងថ្លៃនេះ ដែលនឹងបង្កើតដល់រោងចក្រ ។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស បានរកឃើញថារោងចក្រកាត់ដេរជាច្រើន បានប្រើការអនុវត្តផ្សេងៗ ដើម្បីបញ្ចុះតម្លៃ ដោយមិនគិតដល់សិទិ្ធការពារដោយច្បាប់កម្ពុជា របស់កម្មករ ។
“ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់អន្តរជាតិទាំងនេះ ចាំបាច់ត្រូវជួយដល់ការប្រព្រឹត្តតាមច្បាប់ការងារ ដោយប្រកាស និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព ដោយទៀងទាត់ នូវឈ្មោះនិងអាស័យដ្ឋាន នៃរោងចក្រពួកគេ,” លោកស្រី ខេសៃយ៉ាប់ (Kashyap) បាននិយាយ ។ “ក្រុមហ៊ុនកាត់ដេរសកល អាចនិងគួរតាមដាន និងដោះស្រាយលក្ខខ័ណ្ឌធ្វើការងារមិនល្អ ក្នុងរោងចក្រផ្គត់ផ្គង់ នឹងរោងចក្រម៉ៅការ។”
ក្នុងចំណោមម៉ាកទាំងប្រាំមួយ ដែលអង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សបានទាក់ទងមានបួន ពោលគឺ អាឌីដាស (Adidas), ហ្កេប (Gap), និង H&M ដែលបានពិភាក្សាគ្នាយ៉ាងហ្មត់ចត់អំពីកិច្ចខិតខំរបស់ពួកគេ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលរកឃើញ ។ អាឌីដាស់ និង H&M ក៏បានប្រកាសជាចំហនូវឈ្មោះ និងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ពួកគេ និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពទៀងទាត់ នូវបញ្ជីរបស់ពួកគេ ។ ម៉ាក និង ស្ប៉េនស័រ (Marks and Spencer) បានសន្យាថានឹងធ្វើការប្រកាសអ្នកផ្គត់ផ្គង់របស់ខ្លួននៅឆ្នាំ ២០១៦ ។ មានតែ អាឌីដាស ទេ ដែលបានបង្កើតឲ្យកម្មករអាចរកអ្នកផ្លុំកញ្ចែការពារ ។
មេដឹកនាំសហជីពឯករាជ្យមកពី សហព័ន្ធសហជីពប្រជាធិបតេយ្យកម្មករកាត់ដេរកម្ពុជា (CCAWDU), សហព័ន្ធសហជីពកម្ពុជា (CATU), សហព័ន្ធសហជីពជាតិនៃឧស្សាហកម្មវាយនភ័ណ្ឌកាត់ដេរកម្ពុជា (NIFTUC), សហព័ន្ធសហជីពចលនាកម្មករ (CUMW), និងសកម្មជនសិទិ្ធការងារដទៃទៀតមកពី មជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សហគមន៍ (CLEC), និងមជ្ឈមណ្ឌលព័ត៌មានសម្រាប់កម្មករ (WIC) គឺជាសមរភូមិមុខនៃការធ្វើឲ្យលេចឡើងនូវបញ្ហាសិទិ្ធការងារក្នុងរោងចក្រ និងជួយកម្មករពោលអះអាងនូវសិទិ្ធរបស់ពួកគេ ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សបានអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល សូមឲ្យផ្លាស់ទម្រង់នៃការធ្វើអធិការកិច្ច និងចាប់ឲ្យរោងចក្រទទួលនូវគណនេយ្យភាពជាប្រព័ន្ធចំពោះការរំលោភនានា ។ ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់ គួរចាត់វិធានការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពថែមទៀត ដើម្បីទប់ស្កាត់ និងកែតម្រូវការរំលោភសិទិ្ធការងារ នៅក្នុងរោងចក្រដែលផលិតឲ្យពួកគេ ។
“ម៉ាកសម្លៀកបំពាក់ដែលបានយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងពិតប្រាកដជា ចំពោះការសន្យារបស់កម្មកររបស់ខ្លួន គួរត្រូវលើកទឹកចិត្តឲ្យមានការតាមដាន និងការការពារ ប្រសើរជាង ដោយប្រកាសជាចំហ នូវឈ្មោះនៃពួកអ្នកផ្គត់ផ្គង់របស់ពួកគេ” លោក ខេសៃយ៉ាប់ (Kashyap) បាននិយាយ បាននិយាយ ។ “ម៉ាកទាំងអស់គួរដាក់បញ្ចូលនូវតម្លៃការងារ, សុខភាព, និងសុវត្ថិភាព ក្នុងកិច្ចសន្យាដើម្បីធានាបានល្អប្រសើរនូវសិទិ្ធទាំងនេះ ត្រូវបានគោរពនៅក្នុងរោងចក្រ។”
