بیش از سهونیم سال از زمانی میگذرد که زنان افغانستان از هر قشر جامعه برای اولینبار به جادهها آمدند و شعار «نان، کار، آزادی» سر دادند؛ فریادی که بهشدت از حق آنها برای کار و رهایی از ظلم سیستماتیک طالبان دفاع میکند. در این روز جهانی کارگر، این فریاد آنها از هر زمان دیگری فوریتر و ضروریتر است.
از زمانی که طالبان در آگست ۲۰۲۱م بر افغانستان مسلط شدند، محدودیتهای سختگیرانهای بر زنان افغانستان تحمیل کردهاند، از جمله کار در اکثر حرفهها را ممنوع و فرصتهای شغلی با درآمد، حتا کار در سازمانهای خیریه بشردوستانه را بهشدت محدود کردهاند. سیاستهای طالبان عملاً اکثر کسبوکارهای تحت رهبری زنان در خارج از خانههایشان، از جمله آرایشگاهها را تعطیل کرده است، که پیشتر تخمین زده میشد حدود ۶۰ هزار زن در آنها مشغول به کار بودند.
حتا در مواردی که طالبان زنان را بهطور مستقيم از ورود به مشاغل خاصی منع نمیکنند، بازهم اقداماتی را وضع کردهاند که دسترسی آنها به مشاغل درآمدزا را محدود میکنند. این اقدامات شامل اجباری کردن همراهی زنان توسط یک محرم (ولی مرد)، گاهی سبب جلوگیری از کار زنان مجرد، و ممنوعیت شنیدهشدن صدای زنان در خارج از خانههایشان میشود. مأموران وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان، که مجری اصلی این اوامر هستند، اغلب زنانی را که برای کار از خانه بیرون میروند، مورد آزار و اذیت قرار داده و گاهی آنها را بازداشت میکنند.
در کنار موجودیت بحران شدید اقتصادی در افغانستان، دسترسی زنان به اشتغال رسمی تقریباً غیر ممکنشده است. افغانستان از سال ۱۹۳۴ به عنوان عضوی از سازمان بینالمللی کار ILO، طبق قوانین بینالمللی مؤظف است از هرگونه تبعیض علیه زنان در محیط کار جلوگیری کند.
پیش از تسلط طالبان، مشارکت زنان در نیروی کار این کشور پایین و تنها ۱۹ درصد بود. اکنون، تخمین زده میشود این میزان به حدود ۵ درصد کاهش یافته است. این کاهش، خانوادههای بیشتری را به فقر شدید کشانده است، در حالی که تنها ۱۶ درصد از مردم افغانستان میگویند که میتوانند به راحتی نیازهای مادی روزانه خود را برآورده کنند، و ۲۲ درصد دیگر هم کموبیش با دشواری از عهده تأمین نیازهای اساسی خود بر میآیند.
با وجود همه اینها، زنان افغانستان با استقامت و ابتکار فوقالعادهای که از خود نشان دادهاند، راههای جدیدی برای مدیریت زندگی و بهدست آوردن حقوق خود پیدا کردهاند. زنان افغانستان، چه از طریق راهاندازی کسبوکارهای کوچک از خانههایشان، چه مدیریت تجارتهای آنلاین، یا رهبری کمپاینی برای جرمانگاری «آپارتاید جنسیتی» تحت قوانین بینالمللی، در خط مقدم مقاومت در برابر ظلم طالبان قرار دارند.
همانطوری که زنان افغانستان همچنان به مبارزه با محوشدن خود از عرصههای زندگی عمومی ادامه میدهند، جهان باید در کنار آنها در مبارزه برای احقاق حقوق شان بیاستد: برای نان، کار، آزادی.
