«مادر را دفن کردیم. باورت می شود؟ او برای مردن خیلی جوان بود و من نمی توانم جای او را برای خواهران و برادران کوچکترم بگیرم.»
این سخنان دردناک دختر مامای 17 ساله ام سیما است که چند ساعت قبل از صحبت با من مادرش را از دست داده بود. زن مامایم بی بی، فقط 40 سال داشت. او در ولایت غزنی در جنوب شرق افغانستان زندگی می کرد و بر اثر خونریزی رحم ناشی از عفونت درگذشت. داکتران شفاخانه ولایت غزنی به او گفته بودند که دارو و امکانات لازم برای معالجه او را ندارند و او باید برای تداوی به کابل یا خارج از کشور برود. اما او نتوانست برود.
گل احمد، که در ولایت غور زندگی می کند و هفته گذشته پسر 5 ساله اش را بخاطر بیماری اسهال از دست داده، داستان مشابهی دارد: «دکتورها به من گفتند که دوای شان تمام شده و من باید پسرم را به یک کلینیک بزرگتر ببرم.» او پولی نداشت تا پسرش را به کلینیک دیگری ببرد و به همین خاطر پسرش فوت کرد.
افغانستان در چنگال یکی از بدترین بحران های بشردوستانه در جهان قرار دارد. بیش از 24.4 میلیون نفر در سال 2022 - تقریباً دو سوم جمعیت - به کمک های صحی بشردوستانه نیاز دارند. در اوایل سال جاری، سازمان بهداشت جهانی (WHO) هشدار داد که سیستم صحی افغانستان در آستانه سقوط قرار دارد. بحران بانکی و از دست رفتن منابع مالی افغانستان به این معنی است که اکثر کارکنان صحی برای ماه ها معاش دریافت نکرده اند، و کلینیک‌ها و شفاخانه‌ها به شدت با کمبود دوا و امکانات ضروری مواجه هستند.
کشور با شیوع بیماری های متعدد، از جمله کووید-19، سرخک، و اسهال، و همچنین سوء تغذیه حاد مواجه است. چنانچه که بسیاری از افغان‌ها در فقر عمیق‌تر فرو می‌روند، صف های بیرون در مراکز صحی در حال افزایش است. یک کارمند صحی در بامیان به من گفت: «مردم به کلینیک های ما می آیند، کودکان سوء تغذیه شان را می آورند و ما دوای کافی نداریم.» من «هر هفته شاهد مرگ سه یا چهار کودک بر اثر سوء تغذیه هستم، مرگی که قابل پیشگیری است.»
متأسفانه، زن مامای من بی‌بی، آخرین کسی نخواهد بود که با مرگ غیرضروری و قابل پیشگیری می‌میرد - مرگی که از طریق دسترسی به خدمات اساسی و ابتدایی مراقبت‌های صحی قابل اجتناب است. کمک کنندگان در حالی که مقامات طالبان را برای پایان دادن به نقض حقوق بشر تحت فشار قرار می دهند، به بحران اقتصادی که هر روز افغان ها را می کشد نیز باید رسیدگی کنند. آنها باید گام های فوری بردارند تا اقتصاد افغانستان جان بگیرد و سیستم شکننده مراقبت های صحی افغانستان را بازسازی کنند.
