افغانستان: طالبان در ولایات رسانه ها را تهدید می کند

Click to expand Image

(نیویورک) – دیده بان حقوق بشر امروز گفت که مقامات طالبان دست به سانسور و خشونت گسترده ای علیه رسانه های افغانستان در مراکز ولسوالی ها و ولایات زده اند و گزارش های انتقادی را در افغانستان به شدت محدود کرده اند. وضعیت خبر نگاران در خارج از کابل بسیار بدتر از پایتخت به نظر می رسد، به ویژه برای زنان.

خبرنگاران در ولایات روایت می کنند که اعضای طالبان آنها و همکارانشان را که می خواستند خبرها را گزارش کنند تهدید، بازداشت، و لت و کوب کرده اند. بسیاری از خبر نگاران از روی  ناچاری به خودسانسوری و فقط گزارش بیانیه های طالبان و رویدادهای رسمی رو آورده اند. زنان خبر نگار با شدیدترین سرکوب مواجه شده اند.

فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان در دیده بان حقوق بشر، گفت: «آزار و حمله طالبان بر خبرنگاران در خارج از مناطق اصلی شهری تا حد زیادی گزارش نشده و باعث شده که رسانه ها در ولایات دورافتاده خودسانسوری کنند یا کلاً بسته شوند.» و نیز  «در بسیاری از ولایات، طالبان عملاً گزارش دهی در مورد طیف وسیعی از موضوعات را حذف کرده اند و زنان خبرنگار را از این حرفه بیرون رانده اند.»

در 2 فبروری 2022، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در نشست کمیته مصونیت خبرنگاران افغان، یک گروه مدافع رسانه ها،  گفت که خبرنگاران باید قبل از انتشار، «منافع ملی، ارزش های اسلامی و وحدت ملی» را در نظر بگیرند. او گفت که یک کمیسیون رسانه ای جدید برای رسیدگی به هر مشکلی ایجاد خواهد شد و مقامات قانون رسانه های دولت سابق را اجرا خواهند کرد. او همچنین بدون ارایه توضیحات گفت: «زنان می توانند با رعایت موازین اسلامی و ملی آزادانه در رسانه ها کار کنند.»

اما خبرنگاران در سراسر افغانستان گفته اند که طالبان با نقض قانون رسانه های افغانستان و استانداردهای بین المللی حقوق بشر در مورد آزادی بیان و رسانه ها، کار آنها را به شدت محدود می کند. تخمین زده شده که 80 درصد از زنان خبرنگار در سراسر افغانستان از زمان تسلط طالبان در آگست 2021، شغل خود را از دست داده یا این حرفه را ترک کرده اند و  صدها رسانه بسته شده اند.

دیده بان حقوق بشر با 24 خبرنگار و دیگر کارمندان رسانه ای در 17 ولایت از 34 ولایت کشور صحبت کرد تا از شرایط خارج از کابل مطلع شود. خبرنگاران در هر یک از این ولایات گفتند که طالبان به طور فعال بر نشریات آنها نظارت می کنند و آنها را مجبور می کنند که محتوای گزارش های خود را قبل از انتشار با ریاست اطلاعات و فرهنگ آن ولایت به اشتراک بگذارند. بسیاری از خبر‌نگاران گفتند که مقامات استخبارات طالبان مرتباً با سازمان‌های رسانه‌ای ملاقات می‌کنند تا به آنها بگویند که چه چیزی را منتشر کنند و به آنها هشدار دهند که با سیاست‌های طالبان در تضاد نباشند یا در مورد اعمال خشونت‌آمیز مقامات طالبان گزارش ندهند.

یک خبرنگار در بغلان گفت: «ما همه از امنیت خود می ترسیم.» و نیز «اگر برای یک خبرنگار اتفاقی بیفتد، هیچ نهاد یا سیستمی وجود ندارد که از آنها حمایت کند یا عدالت خواهی کند. در حال حاضر هیچ حمایتی از کارمندان رسانه ای در افغانستان وجود ندارد.»[1] 

بسیاری از خبر نگاران گفتند که آنها یا همکارانشان به دلیل تلاش برای گزارش در مورد تظاهرات ضد طالبان، بازداشت خودسرانه، افزایش قیمت مواد غذایی و سایر موضوعاتی که تصویر منفی از مقامات طالبان می دهند، مورد ضرب و شتم قرار گرفته اند. در برخی از ولایات، مقامات طالبان به همه خبرنگاران زن گفته اند که دست از کار بکشند. تعداد معدودی که اجازه کار دارند دیگر نمی توانند نقشی داشته باشند که در آن با مردم رو در رو باشند.

عباسی گفت: «دریافت اخبار از مناطق روستایی افغانستان هرگز آسان نبوده است، اما سرکوب رسانه ها توسط طالبان در ولایات، هم برای خبرنگاران و هم برای افرادی که زندگی آنها از سوء استفاده های گزارش نشده آسیب دیده است، خطرناک است.» و نیز «دولت ها باید طالبان را تحت فشار قرار دهند تا به همه حملات بر رسانه ها، چه در کابل و چه در دهات پایان دهد.»

برای شرح تفصیلی یافته ها، لطفا به زیر مراجعه کنید.

سرکوب رسانه های ولایتی تحت حکومت طالبان

از نوامبر 2021، دیده بان حقوق بشر با 24 خبرنگار و دیگر متخصصان رسانه ای که در حال حاضر در بدخشان، بادغیس، بغلان، بلخ، دایکندی، غور، هلمند، هرات، کابل، قندهار، کاپیسا، کندز کار می کنند، مصاحبه هایی از راه دور و با استفاده از ارتباطات امن انجام داده است. ولایات ننگرهار، پکتیا، پروان، تخار و ارزگان. مصاحبه ها به زبان های دری و پشتو با رضایت آگاهانه مصاحبه شونده انجام شد. اسامی مصاحبه شوندگان و اطلاعات مکانی خاص برای حفظ امنیت آنها مخفی نگه داشته می شود.

بازداشت و ضرب و شتم

بسیاری از خبرنگاران مصاحبه شده گفتند که مقامات طالبان آنها یا همکارانشان را مورد آزار و اذیت، ضرب و شتم و بازداشت خودسرانه قرار داده اند و در برخی موارد آنها را ساعت ها یا روزها در بازداشت نگه داشته اند. برخی به دلیل گزارش در مورد تظاهرات بدون مجوز ضد طالبان، که طالبان آن را ممنوع کرده است، و همچنین هرگونه پوشش خبری تظاهرات بدون مجوز مورد ضرب و شتم قرار گرفته بودند. یک خبرنگار زن در بلخ گفت که در ماه سپتمبر، سربازان طالبان او را در حالی که می‌خواست تظاهرات زنان را پوشش دهد، در خیابان لت و کوب کردند. او گفت:

خبرنگاران به راحتی توسط سربازان طالبان در خیابان ها مورد ضرب و شتم قرار می گیرند و هیچ کس پاسخگو قرار نخواهد گرفت. در چند ماه گذشته خبرنگار تلویزیون آرزو مورد ضرب و شتم قرار گرفته و یک خبرنگار پژواک در بلخ بازداشت شده است.[2] 

یک خبرنگار در قندهار گفت که در ماه دسامبر، اعضای طالبان او را در حالی که در خیابان مشغول تهیه گزارش در مورد افزایش قیمت مواد غذایی بود، لت کردند.[3] در آن ماه، طالبان دو خبرنگار را بازداشت و در بازداشتگاه به شدت مورد ضرب و شتم قرار دادند. یکی بعد از چند ساعت و دیگری بعد از شش روز آزاد شد. همکار آنها گفت که هر دو تحت نظر هستند.[4] 

سردبیری که در خارج از کابل کار می کرد، گفت که در ماه دسامبر، یکی از خبرنگاران او به اداره پاسپورت رفت تا در مورد مشکلات افغان ها برای گرفتن پاسپورت گزارش دهد. یکی از نیروهای پولیس طالبان او را به شدت لت و کوب کرد و دوربینش را ضبط کرد. سردبیر گفت که خبرنگار با وجود اینکه از مقامات کابل برای پوشش این موضوع اجازه داشت، مورد ضرب و شتم قرار گرفت.[5] 

گزارش تخلفات طالبان یا مداخله به نیابت از خبرنگاران نیز خطراتی را به همراه دارد و خبرنگاران می گویند که مقامات طالبان به آنها نسبت به گزارش های انتقادی هشدار داده اند.[6] یک خبرنگار در بدخشان گفت که پس از نوشتن گزارشی در مورد یک فرمانده که یک باشنده را مورد ضرب و شتم قرار داده بود، یک مقام طالبان به او دستور داد که آن را منتشر نکند و گفت که «این آخرین باری باشد که او جرأت می‌کند حتی به فکر گزارش کردن چنین مسائلی می افتد.»[7] یک خبرنگار در قندهار گفت که شاهد ضرب و شتم یک خبرنگار دیگر از سوی طالبان بوده است، و می گوید «اما زمانی که به حوزه پولیس رفتیم، به ما گفتند که هرگز برای این مسائل به آنجا نیاییم.»[8]

مقامات طالبان در مورد بازداشت‌ها اطلاعاتی ارائه نمی‌دهند و خبرنگاران از عواقب آن در صورت گزارش چنین سوء استفاده‌هایی از سوی طالبان بیم دارند. در 25 نوامبر، یک واحد طالبان، نوید اعظمی، باشنده لشکرگاه هلمند را پس از انتشار نظری در فیس بوک که خواستار پرداخت حقوق معلمان شده بود، بازداشت کرد.[9] در 28 نوامبر جسد او با آثار شکنجه پیدا شد. در حالی که گزارشی از این رویداد در خارج از افغانستان منتشر شد، هیچ رسانه محلی این ماجرا را پوشش نداد.[10] یک خبرنگار در هلمند گفت: «هیچ کس جرأت گزارش کردن آن را نداشت.»[11] خبرنگاران سایر ولایات نیز همین نگرانی را ابراز کردند. یکی گفت: «فضا پر از ترس است.» دیگری گفت: «هیچ کس تخلفات طالبان را گزارش نمی کند.»[12] 

در هرات، خبرنگاری که برای یک برنامه رادیویی کار می کند که از مخاطبان دعوت می کند تا تماس بگیرند و در مورد زندگی روزمره یا مشکلاتشان مانند قیمت مواد غذایی صحبت کنند، گفت: «ما خود را مطمئن می سازیم که آنها از طالبان شکایت نکنند. در غیر این صورت مورد بازجویی قرار خواهیم گرفت.»[13]

زنان در رسانه های ولایتی

محدودیت‌های رسانه‌ای طالبان به‌ویژه برای زنان خبر‌نگار خارج از پایتخت ویران‌کننده بوده است، که معمولاً مجبور بوده اند حتی سخت‌تر از همتایان شهری خود برای یافتن جای پای در حرفه رسانه‌ ای در مواجهه با تبعیض جنسیتی و خطرات امنیتی مبارزه کنند.[14] از زمان تسلط طالبان، بیشتر زنان شاغل در رسانه ها شغل خود را از دست داده اند. و در برخی ولایات دیگر هیچ خبرنگار زن وجود ندارد.[15]

در ولایت غور، اداره امور فرهنگی طالبان، که امور رسانه ها را تنظیم می کند، زنان خبرنگار سابق را که سعی کرده بودند به کار خود ادامه دهند، به این دلیل که هیچ دستوری مبنی بر اینکه خبرنگاران زن می توانند کار کنند ندارند، آنان را از کار بازداشته اند.[16] تا ماه فبروری، هیچ خبرنگار زن در غور وجود نداشت.[17] در کاپیسا، یک خبرنگار گفت که در اولین روزهای تسلط طالبان، مقامات گفتند که خبرنگاران زن باید در خانه بمانند و از آن زمان تاکنون هیچ تغییری نیامده است.[18] 

یک خبرنگار سابق در هلمند گفت که او شش همکار زن داشت، اما تا ماه فبروری دیگر هیچ خبرنگار زن در این ولایت کار نمی کند. او گفت که مقامات طالبان به رسانه ها دستور داده اند که هیچ زن را به عنوان میزبان یا مهمان در برنامه ها راه ندهند. برنامه های فرهنگی که زنان در آن شرکت داشتند نیز خاتمه یافته است.[19]

در ننگرهار نیز برنامه های رسانه ای زنان بسته شده است و هیچ زن اجازه ورود به اتاق های خبر را ندارد. یکی از خبر‌نگاران زن که هنوز شاغل است، گفت که او فقط اجازه دارد از خانه کار کند. او گفت: «من نمی توانم در هیچ برنامه صوتی یا تصویری ظاهر شوم و فقط می توانم گزارش های خود را در وب سایت آنلاین منتشر کنم.»[20] 

یک خبرنگار زن در هرات گفت: «من در یک ایستگاه رادیویی کار می کنم و از زمانی که طالبان به قدرت رسیده اند، اجازه حضور [در اتاق خبر] به من داده نشده است – من فقط در پس زمینه کار می کنم. به من گفته اند که صدای من قابل پخش نیست.»[21] 

یک خبرنگار که در ولایات قندهار و زابل کار می کرد گفت که طالبان رسانه ها را از گزارش ممنوعیت مدارس متوسطه برای دختران منع می کنند. او گفت: «من تهدید شده ام و به من هشدار داده شده است که در مورد مسائل مربوط به زنان گزارش ندهم.» و نیز «قبلاً در قندهار و زابل خبرنگاران زن وجود داشتند، اما اکنون هیچ خبرنگاری وجود ندارد.»[22] به گفته یک خبرنگار در قندهار، زمانی که طالبان برنامه رادیویی "میرمن" (زن) را در قندهار بستند، 50 کارمند - که بیشتر آنها زن بودند - شغل خود را از دست دادند.[23]

یک خبرنگار در بلخ گفت: «زنان حتی نمی توانند در سمینارها و رویدادهایی که توسط خود خبرنگاران برگزار می شود شرکت کنند.»[24] 

گزارش های سانسور؛ محدود کردن دسترسی به اطلاعات

از زمان تسلط طالبان، مقامات وزارتخانه ها رسانه ها را از پخش بسیاری از برنامه ها، از جمله تقریباً همه برنامه های سرگرمی، منع کرده اند. رسانه ها همچنین قادر به گزارش در مورد طیف وسیعی از موضوعات، از جمله هر چیزی که مربوط به تولید تریاک، اقدامات نظامی و پلیس، تظاهرات، و هر چیز دیگری که مقامات طالبان آن را بیش از حد انتقادی بدانند، نیستند. حتی گزارش هایی که قبل از تسلط طالبان منتشر شده بود نیز مورد بررسی قرار می گیرد. مقامات رسانه ای در قندهار گفتند که مجبور شدند گزارش مربوط به تریاک را از وب سایت خود حذف کنند.[25] 

خبرنگاران موظفند قبل از تهیه هرگونه خبر یا گزارشی از ریاست امور فرهنگی ولایت مجوز بگیرند. پس از تنظیم سند باید آن را برای بررسی ارائه کنند. هیچ چیزی بدون تایید اداره منتشر نمی شود. خبرنگاران در چندین ولایت گفتند که این روند می تواند انتشار را به طور قابل ملاحظه ای به تاخیر بیندازد.[26] در ولایت تخار، خبرنگاران گفتند که مسؤولان ریاست امور فرهنگی اغلب پیش نویس گزارش ها را به ریاست استخبارات می فرستند تا قبل از اینکه برای نشر روی دست گرفته شود، این اداره باید اجازه دهد.[27] 

یک خبرنگار در پروان گفت: «ما تمام فعالیت های خود را با مقامات هماهنگ می کنیم. آن‌ها گزارش‌های ما را ویرایش و فیلتر می‌کنند و ما آن‌ها را منتشر می‌کنیم.»[28] یک خبرنگار تحقیقی پیشین در پکتیا گفت: «از زمانی که آنها کشور را تصرف کرده اند نتوانسته ام گزارش درستی تهیه کنم. اکنون من فقط مسائل بسیار ابتدایی را پوشش می دهم. به ما گفتند که دیگر فکر نکنیم دولت قبلی هنوز سر کار است و می توانیم مثل گذشته گزارش بدهیم.»[29] 

مقامات طالبان گفته اند که رسانه ها باید "اصول اسلامی و ملی" را رعایت کنند اما خبرنگاران گفتند که این دستورالعمل ها مبهم است. یک خبرنگار در بغلان گفت: «درک روشنی از معنای "ارزش های اسلامی" وجود ندارد، و ما نمی دانیم چگونه آن را تفسیر کنیم، و این منجر به خودسانسوری می شود.»[30] 

برخی از مقامات طالبان از رسانه ها خواسته اند که در مورد فساد در دولت قبلی گزارش دهند. یک خبرنگار از غور گفت: «آنها همچنین به ما گفته اند که اگر می خواهیم روی این موضوعات کار کنیم، به ما کمک خواهند کرد.» و نیز «اطلاعاتی که آنها به ما می دهند کاملاً دقیق نیست زیرا آنها آن را مطابق میل خود ویرایش می کنند.»[31] خبرنگاران از چندین ولایت گفتند که مقامات طالبان با آنها تماس می گیرند و به آنها می گویند که در مورد رویدادهای رسمی گزارش دهند و آنها احساس می کنند که برای امنیت خود هم که شده باید گزارش دهند. طالبان همچنین گروه های گفتگوی آنلاین با خبرنگاران ایجاد کرده و دستورالعمل هایی را برای آنها در آنجا صادر می کند.[32]

یکی از حساس ترین موضوعات برای طالبان، درگیری مداوم آنها با دولت اسلامی ولایت خراسان (ISKP)، وابسته به دولت اسلامی (که همچنین به نام داعش یاد می شود) است. یک خبرنگار از قندهار گفت که پس از اینکه رسانه وی گزارشی در مورد یک حمله داعش خراسان ارائه کرد، «تماس های تلفنی از سخنگوی طالبان دریافت کردیم که به ما گفت کار روی این گزارش ها را متوقف کنیم - ما اجازه نداریم چنین اخباری را پخش کنیم.»[33] رسانه ها در چندین ولایت از گزارش در مورد توزیع کمک ها و بحران انسانی منع شده اند. یک خبرنگار گفت: «این مسائل بسیار حساس است و هیچ کس نمی تواند به آن بپردازد.»[34]

طالبان برنامه های سرگرمی، برنامه های اجتماعی و برنامه های سیاسی را ممنوع کرده است. رسانه ها در ولایت بادغیس گزارش دادند که پس از تسلط طالبان، موسیقی از رادیو و تلویزیون ناپدید شد - حتی تبلیغات اجازه پخش موسیقی پس زمینه را نداشت.[35] همچنین محدودیت هایی برای برنامه هایی که رسانه ها می توانند پخش کنند وجود دارد. یک خبرنگار در کاپیسا گفت: «دیگر هیچ برنامه سیاسی یا برنامه زنده ای وجود ندارد. اینها با برنامه های بیشتر اسلامی جایگزین شده اند.»[36] وی همچنین گفت: پخش برنامه های سرگرمی به طور کامل متوقف شده است. «دو روز پیش، یکی از همکاران فنی ما به اشتباه دو آهنگ را پخش کرد و طالبان با ما تماس گرفتند و گفتند این آخرین بار باشد [که این اتفاق می‌افتد].[37]

دسترسی به اطلاعات در افغانستان بسیار محدود است و خبرنگاران نیز زمانی که سعی در کسب اطلاعات برای گزارش های خود داشته اند بازداشت و مجازات شده اند. خبرنگاران در برخی ولایات می گویند که برای سفر به سایر ولسوالی ها به مجوز کتبی از مقامات نیاز دارند. یک خبرنگار بدخشان گفت: «وقتی حادثه ای اتفاق می افتد، مسئولیت ما این است که به محل حادثه برویم، عکس بگیریم، فیلم ضبط کنیم و با شاهدان صحبت کنیم، اما دیگر اجازه نداریم.»[38] یک خبرنگار از هلمند گفت: «شما نمی توانید از ادارات مربوطه بخواهید که اطلاعات بیشتری به شما بدهند، فقط می توان با ریاست امور فرهنگی تماس گرفت.» در نتیجه، «تنها 10 درصد از حوادث گزارش می شود، بقیه دست نخورده باقی می مانند.»[39]