(بیروت) – دیدهبان حقوق بشر امروز در گزارش جهان ۲۰۲۱ خود گفت مقامات ایران در طول ۲۰۲۱ کنترل شدیدی روی فعالیت مسالمتآمیز اعمال کردند، و وکلا، مدافعان حقوق بشر، و معترضان به سرکوب، بیتدبیری، و فساد حکومت را زندانی کردند.
همزمان با دست به گریبان شدن کشور با کنترل شیوع کووید۱۹، مقامات قضایی و امنیتی دهها مدافع حقوق بشر و زندانی سیاسی را از سیاست مرخصی از زندان با هدف کاهش جمعیت در زندانها مستثنی کردهاند. مقامات به حبس مدافعان حقوق بشر و کسانی که علیه اقدامات حکومت سخن میگویند ادامه میدهند اما گامی برای بازخواست متهمان به نقضهای جدی حقوق بشر، مخصوصاً نیروهای امنیتی استفادهکننده از زور کشنده و بیش از حد علیه معترضان در نوامبر ۲۰۱۹ برنداشتهاند.
مایکل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیدهبان حقوق بشر گفت «با وجود بحرانهای متعدد ژئوپلتیکی، سلامتی، و اقتصادی که کشور با آنها روبهرو است، مقامات ایران با جامعه مدنی محلی به عنوان تهدید شماره یک خود برخورد میکنند و مسئولیت آزارها را نمیپذیرند». او اضافه کرد «مقامات با سرکوب مدافعان حقوق بشر و دیگر فعالان صرفاً به مخالفت و ناامیدی دامن میزنند».
دیدهبان حقوق بشر در سی و یکمین ویرایش گزارش جهان خود، گزارش جهان ۲۰۲۱، که در761 صفحه منتشر شده است، عملکرد حقوق بشری در بیش از ۱۰۰ کشور را مورد بررسی قرار میدهد. کنت راث، مدیر اجرایی دیدهبان، پیشگفتار خود میگوید دولت آینده آمریکا باید احترام به حقوق بشر را به گونهای در بطن سیاست داخلی و خارجی خود قرار دهد که در دولتهای بعدی آمریکا، که شاید تعهد کمتری به حقوق بشر داشته باشند، احتمال مصون ماندن این احترام از چنگ آنان بیشتر باشد.
راث تأکید میکند که در حالی که دولت ترامپ حفاظت از حقوق بشر را تا حد زیادی کنار گذاشت، دولتهای دیگر برای گرامیداشت حقوق پا پیش گذاشتند. دولت بایدن باید به دنبال پیوستن به این تلاش جمعی باشد و نه جایگزین کردن آن
از ژانویه ۲۰۱۸ مقامات ایران با زور کشنده و بیش از حد، و دستگیری خودسرانه هزاران معترض به اعتراضات گسترده مکرر در کشور پاسخ دادهاند. در شدیترین سرکوب، در نوامبر ۲۰۱۹ مأموران امنیتی از زور کشنده و بیش از حد علیه اعتراضات گسترده در سراسر کشور استفاده کردند. در طی شسرکوب مقامات دستور به قطعی تقریباً کامل دسترسی به اینترنت جهانی در کشور دادند. به گفته عفو بینالملل حداقل ۳۰۴ نفر در جریان این اعتراضات کشتهشدند؛ مقامات حکومت ایران میگویند این عدد ۲۳۰ نفر است.
ایران یکی از صدرنشینان آمار مجازات اعدام است و از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا ۱۹ نوامبر ۲۳۳ نفر را اعدام کرده است. این اعدام شامل مواردی برای جرایم مرتکبشده در دوران کودکی میشوند، و همچنین مواردی که استانداردهای بینالمللی جدیترین جرایم را محقق نمیکنند. تا ۲۱ سپتامبر مقامات دو نفر را به اتهام قتل مأموران امنیتی در جریان اعتراضات اعدام کرده بودند. نوید افکاری، کشتیگیری ۲۷ ساله از شهر شیراز، یکی از این دو نفر که ادعاهای جدی او مبنی بر تجربه شکنجه در دوران بازداشت مورد تحقیق قرار نگرفت.
دهها مدافع حقوق بشر، وکیل، فعال، و اعضای اقلیتهای قومی و مذهبی پس از محاکمههایی نامنصفانه در حال گذراندن احکام زندان به خاطر مخالفت مسالمتآمیز هستند.
گرچه در رژیم تحریمهای آمریکا که تحت سیاست فشار حداکثری رییسجمهور دونالد ترامپ تشدید شد معافیتهای برای واردات بشردوستانه در نظر گرفته شدهاست، محدودیتهای بانکی به میزان زیادی توان نهادهای ایرانی را برای تأمین مالی چنین واردات بشردوستانهای، مثل داروهای حیاتی و تجهیزات پزشکی، محدود کردهاند. این منجر به دشواریهایی جدی برای ایرانیان معمولی شدهاست و به حق آنها به سلامت آسیب زده است، مخصوصاً با توجه به پاندمی کووید۱۹ که بار نظام سلامت را افزایش داده است.
پیج گفت «دولت بعدی آمریکا باید بررسی دقیقی انجام دهد و کسب اطمینان کند که سیاستهایشان به حقوق اساسی ایرانیان آسیب نمیرسانند». او اضافه کرد «نیاز جدی برای بازخواست مقامات ایرانی درباره نقضهای جدی حقوق بشر از سوی آنها باید در اولویت قرار بگیرد اما نباید دشواریهای بیشتری برای مردم ایران ایجاد کند».
