(بیروت) – سازمان دیدهبان حقوق بشر امروز اعلام داشت مقامات ایرانی در روز 29 مارس 2022 احتمالاً با استفاده از زور بیش از حد مجاز از ورود دهها زن به استادیوم فوتبال امام رضا در مشهد جلوگیری نمودند. فدراسیون بینالمللی فوتبال باید در ارتباط با مقامات ایرانی از شیوههای اِعمال فشار استفاده نموده و از آنان بخواهد فوراً روش تبعیض آمیز ممنوعیت ورود زنان به استادیوم در ایران را لغو نمایند و پاسخگویی در مورد بدرفتاریهای اِعمال شده را تضمین کنند.
مقامات ، زنان از جمله آنهایی که بر طبق گزارش‌ها قبلاً بلیط خریده بودند را از ورود به استادیوم ورزشی در مشهد ، استان خراسان، برای تماشای مسابقۀ انتخابی جام جهانی قطر 2022 که بین ایران و لبنان برگزار شد، منع نمودند. ویدیوهایی که بر روی رسانههای اجتماعی منتشر شده زنانی را نشان میدهد که در مقابل استادیوم تجمع نمودهاند و مقامات را متهم میکنند که برای متفرق نمودن آنها از اسپری فلفل استفاده کردهاند.
تارا سپهری فر، محقق ارشد امور ایران در سازمان دیدهبان حقوق بشر اظهار داشت «مقامات ایران مکرراً نشان دادهاند که حاضرند برای به اجرا درآوردن ممنوعیتهای تبعیض آمیز و ظالمانه شان برای جلوگیری از ورود زنان به استادیومهای فوتبال به هر عملی دست بزنند. با توجه به سابقۀ دراز مدت مقامات ایران در نقض حقوق، فدراسیون جهانی فوتبال باید دستورالعملهای بینالمللی خود را در مورد عدم تبعیض دنبال نماید و اِعمال مجازاتهایی را برای نقض این موارد از طرف ایران، در نظر بگیرد.»
فدراسیون فوتبال ایران در روز 30 مارس بیانیهای صادر نمود که «به دلیل عدم تدارکات لازم» آنها قادر نبودهاند مکانی را برای زنان در این مسابقه اختصاص دهند. این بیانیه همچنین ادعا میکند که فقط نه زن بلیط خریده بودند و بدون ارائۀ هیچگونه شواهد و مدارک اظهار میکند که بلیطهای «جعلی» در میان طرفداران توزیع شده بوده است.
محمد جعفر منتظری، دادستان کل کشور هم به این جریان پاسخ داده و گفته است فروش بلیط به زنان در حالی که به آنها اجازۀ ورود به استادیوم داده نمیشود، غیر قابل قبول است و اینکه مقامات باید عذرخواهی نموده و غرامت لازم را به زنان بپردازند. خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) که یک رسانۀ حکومتی است، گزارش داد که رئیس جمهور ابراهیم رئیسی به وزیر کشور دستور داده است در بارۀ این واقعه تحقیقاتی انجام دهد.
در طی چهل سال گذشته مقامات ایران زنان را از حضور در استادیومهای فوتبال و ورزشهای دیگر ممنوع کردهاند. اگرچه این ممنوعیت در هیچ قانون یا آئین نامۀ کتبی نوشته نشده است اما مقامات کشور برای چندین دهه است که آن را مرتباً اِعمال نمودهاند. این ممنوعیت منجر به موارد متعدد دستگیری، ضرب و شتم، بازداشت و آزار و اذیت زنان شده است.
گزارش میشود که در سپتامبر 2019 یک زن هوادار تیم فوتبال به نام سحر خدایاری که به «دختر آبی» معروف شد، به دلیل آنکه سعی کرده بود وارد استادیوم فوتبال شود، به حبس محکوم شد. وی در اثر خودسوزی درگذشت و فریادهای اعتراضی را در سطح کشور و نیز در سطح جهان برانگیخت.
در اکتبر 2019 پس از مهلتی که فدراسیون جهانی فوتبال برای ایران مقرر کرده بود تا موافقت کند که «زنان باید اجازۀ ورود به استادیوم فوتبال را داشته باشند»، دولت اجازه داد تعداد محدودی از زنان در مسابقۀ انتخابی جام جهانی در استادیوم آزادی حضور یابند. اما از آن زمان به بعد حکومت ایران از تدابیر گوناگونی برای محدود نمودن تعداد زنان شرکت کننده در مسابقات ورزشی در استادیومها استفاده کرده است و فقط در موارد نادر و بدون برنامۀ قبلی به زنان اجازه داده است برای تماشای مسابقات ورزشی در استادیومها حضور یابند. مقامات کشور برای شرکت در تجمعات سیاسی به زنان اجازه میدهند در استادیومها حاضر شوند.
بر طبق مجموعۀ قوانین فدراسیون جهانی فوتبال (مادۀ 3، حقوق بشر، و مادۀ 4، عدم تبعیض) تبعیض به دلیل جنسیت – که شامل محروم ساختن یا مداخله نمودن در دسترسی زنان و دختران به استادیومها میشود - «شدیداً ممنوع است و مجازات عدم رعایت آن تعلیق یا اخراج خواهد بود.»
سپهری فر گفت «رئیس فدراسیون جهانی فوتبال جیانی اینفانتینو شخصاً قول داده است که زنان ایرانی قادر خواهند بود در استادیومها حضور یابند. فدراسیون جهانی فوتبال مدتهاست که در ابراز جدیت خود برای انجام اقداماتی شفاف و مسئولیت پذیرانه که تماشای مسابقات را برای زنان در ایران مانند زنان دیگر در سایر نقاط جهان تضمین نماید، تأخیر نموده است.»
