(Βρυξέλλες) – Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρότι αναγνώρισαν το 2013 τα προβλήματα της αυξανόμενης μισαλλοδοξίας και των συνεχιζόμενων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την ΕΕ, δεν ανέλαβαν συντονισμένη δράση, δήλωσε σήμερα η Human Rights Watch στην Παγκόσμια Έκθεση 2014 που δημοσίευσε. Η Human Rights Watch κατέγραψε τις εξελίξεις σε επίπεδο ΕΕ στους τομείς της μετανάστευσης και του ασύλου, των διακρίσεων και της μισαλλοδοξίας, καθώς και της αντιτρομοκρατικής πολιτικής, επισημαίνοντας περιστατικά σε 11 κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και ένα νέο κράτος μέλος, η Κροατία.
Σε διάσκεψη του Συμβουλίου Υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο, αναγνωρίστηκε η ανάγκη για μια εντονότερη αντίδραση στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός των συνόρων της ΕΕ. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη δεν έδειξαν ιδιαίτερη προθυμία να βελτιώσουν τα υφιστάμενα μέσα για την αντιμετώπιση των καθημερινών παραβιάσεων και προτίμησαν να επικεντρωθούν σε έναν νέο μηχανισμό απόκρισης σε έκτακτες κρίσεις του κράτους δικαίου.
«Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μετριέται στα έργα, όχι στα λόγια», δήλωσε η Judith Sunderland, ανώτερη ερευνήτρια του Τμήματος Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας στη Human Rights Watch. «Από τους άστεγους στην Ουγγαρία, τους μαύρους και τους άραβες έφηβους που σταματά συνεχώς η αστυνομία στη Γαλλία, μέχρι τους σύριους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα, οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι είναι εκείνοι που πληρώνουν το τίμημα της έλλειψης μιας σθεναρής πολιτικής για την επιβολή των δικαιωμάτων».
Στην 667σέλιδη Παγκόσμια Έκθεση 2014, την 24η εκδοθείσα έως σήμερα, η Human Rights Watch εξετάζει τις πρακτικές όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα σε περισσότερες από 90 χώρες. Οι εκτεταμένες δολοφονίες πολιτών στη Συρία προκάλεσαν τη φρίκη, αλλά ελάχιστες προσπάθειες έγιναν εκ μέρους των παγκόσμιων ηγετών για να τις σταματήσουν, δήλωσε η Human Rights Watch. Η νέα ώθηση του δόγματος περί «ευθύνης προστασίας» φαίνεται να εμπόδισε κάποιες μαζικές θηριωδίες στην Αφρική. Οι ομάδες της πλειονότητας που κατέχουν την εξουσία στην Αίγυπτο και σε άλλες χώρες προέβησαν σε καταστολή των αντιφρονούντων και των δικαιωμάτων των μειονοτήτων. Επίσης, οι αποκαλύψεις του Edward Snowden σχετικά με τα προγράμματα παρακολούθησης που εφαρμόζουν οι ΗΠΑ έκαναν τον γύρο του κόσμου.
Στις χώρες της ΕΕ, τα γεγονότα του 2013 επιβεβαίωσαν ότι ακόμη και όταν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πράγματι αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες περί δικαιωμάτων, τα προβλήματα συχνά επιμένουν, ακόμη και όταν θεωρείται ότι έχουν επιλυθεί. Παραδείγματα αποτελούν τα μέτρα επιβολής της νομοθεσίας που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά των προσπαθειών της Ουγγαρίας να υπονομεύσει το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και κατά των καταχρηστικών πρακτικών της Γαλλίαςσε σχέση με τις απελάσεις Ρομά.
Ο ρατσισμός και η ομοφοβία συνέχισαν να αποτελούν σοβαρά προβλήματα στην ΕΕ, γεγονός που οδήγησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρώπης να απευθύνουν εκκλήσεις για περισσότερες προσπάθειες με στόχο την καταπολέμηση των ακραίων μορφών μισαλλοδοξίας. Ιδιαίτερα περιθωριοποιημένοι είναι οι Ρομά, οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο, ενώ οι μουσουλμάνοι της Ευρώπης αντιμετωπίζουν διακρίσεις σε πολλά επίπεδα, μεταξύ άλλων και στην άσκηση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας.
Τον Ιούνιο, η ΕΕ έλαβε περαιτέρω μέτρα προς την κατεύθυνση μιας κοινής πολιτικής ασύλου, με την έγκριση αναθεωρημένων κανόνων σχετικά με τις διαδικασίες και τις συνθήκες υποδοχής. Ωστόσο, στην πράξη, οι αιτούντες άσυλο αντιμετωπίζουν έλλειμμα προστασίας σε πολλές χώρες της ΕΕ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην περίπτωση των ατόμων που εγκαταλείπουν τη Συρία προσπαθώντας να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις, καθώς οι χώρες της ΕΕ δεν κατάφεραν να ακολουθήσουν μια κοινή προσέγγιση για την κρίση των προσφύγων από τη Συρία.
Ο θάνατος πάνω από 360 μεταναστών και αιτούντων άσυλο σε ένα μόνο ναυάγιο τον Οκτώβριο προσείλκυσε την προσοχή της Ευρώπης στο ζήτημα της μετανάστευσης διά θαλάσσης, ωστόσο οι αντιδράσεις σε επίπεδο πολιτικής επικεντρώθηκαν στην επιτήρηση και την αποτροπή, ενώ ελάχιστα ήταν τα νέα μέτρα που ελήφθησαν προκειμένου να προληφθεί η απώλεια ανθρώπινων ζωών μέσω έγκαιρης διάσωσης, αξιολόγησης και κάλυψης των αναγκών προστασίας ή διασφάλισης ταχείας και ασφαλούς αποβίβασης.
Ορισμένα βήματα προόδου προς τη λογοδοσία σχετικά με τη συνέργεια σε παράνομη έκδοση και βασανισμό υπόπτων τρομοκρατίας στις ΗΠΑ σημειώθηκαν με την πρώτη απόφαση που εξέδωσε επί του ζητήματος αυτού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τον Δεκέμβριο του 2012, κατά της ΠΓΔΜ. Στο ίδιο δικαστήριο εκκρεμούν επίσης υποθέσεις κατά της Πολωνίας, της Λιθουανίαςκαι της Ρουμανίας. Σε εθνικό επίπεδο δεν σημειώθηκε πρόοδος προς τη λογοδοσία, με εξαίρεση την Ιταλία.
Παρά τη δέσμευσή της να θέσει τα ανθρώπινα δικαιώματα «στο επίκεντρο» της εξωτερικής πολιτικής της, η ΕΕ φάνηκε να πάσχει από παντελή έλλειψη πολιτικής για την επίτευξη προόδου σε χώρες όπου σημειώνεται συστηματική περιστολή των δικαιωμάτων. Ακολούθησε δε ενίοτε ασυνεπείς προσεγγίσεις όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο και απέτυχε να υποστηρίξει ένα κοινό μήνυμα προς τους στρατηγικούς εταίρους. όπως η Ρωσία και η Κίνα.
