Tuần này, Ngoại trưởng Australia Penny Wong sẽ tới Việt Nam để gặp người đồng nhiệm Bùi Thanh Sơn. Mối quan hệ song phương Australia - Việt Nam rất quan trọng xét mức tăng trưởng kinh tế đầy ấn tượng và vị trí địa chính trị của Việt Nam như một tiền đồn ngăn cản ảnh hưởng ngày một tăng của Trung Quốc đối với Đông Nam Á.
Nhưng điều thiết yếu là giới làm chính sách của Australia đừng bỏ qua một thực tế rằng Việt Nam hiện cũng là một trong những quốc gia hà khắc nhất khu vực. Trong chuyến thăm, bà Wong cần công khai nêu các quan ngại về nhân quyền, đặc biệt là về hơn 170 tù nhân chính trị của Việt Nam, nhiều người trong số đó cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.
Cụ thể là, nhà bình luận trên mạng Nguyễn Thái Hưng, 53 tuổi, bị xử án bốn năm tù giam vì bình luận về các vấn đề xã hội chính trị trên mạng. Ông đang bị bệnh lao. Ông Lê Đình Lượng, một nhà hoạt động Công giáo 59 tuổi, từng vận động cho nhân quyền, dân chủ và ủng hộ các tù nhân chính trị, đang thụ án 20 năm tù, bị thoái hóa cột sống và đau dạ dày kinh niên. Các tù nhân chính trị khác cần điều trị y tế đầy đủ gồm có Cấn Thị Thêu, Lê Hữu Minh Tuấn, Trần Đức Thạch và Hoàng Đức Bình.
Các trường hợp nói trên là lời nhắc nhở rõ ràng về chính sách bất khoan dung của Việt Nam đối với bất đồng chính kiến. Như một phúc trình mới đây của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho thấy, các vụ truy tố những người phê phán chính phủ trên mạng xã hội đã tăng đột biến. Điều 331 của bộ luật hình sự về tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước” đã được vận dụng ngày càng nhiều để trừng phạt những người dùng mạng xã hội lên tiếng về các vấn đề như tự do tôn giáo, quyền lợi đất đai, quyền của người bản địa, và tham nhũng trong chính phủ hay Đảng Cộng sản cầm quyền. Từ năm 2018 đến tháng Hai năm 2025, các tòa án Việt Nam đã kết án ít nhất 124 người với các mức án tù nặng nề theo điều 331.
Chính phủ Australia cần nhận thức rõ rằng nếu chỉ nêu các quan ngại về nhân quyền trong các cuộc đối thoại nhân quyền khép kín thường niên giữa Australia và Việt Nam – đợt gần đây nhất diễn ra vào ngày 12 tháng Tám – là hoàn toàn bất cập. Cho đến nay, hai thập niên đối thoại chưa thể hiện được mức tiến bộ nào có thể đo đạc được về nhân quyền.
Ngoại trưởng Wong cần nhân dịp chuyến thăm để nêu lên quan ngại về hồ sơ nhân quyền đang xấu đi của Việt Nam và phát đi tín hiệu rằng nếu không đảo ngược xu hướng gia tăng đàn áp thì mối quan hệ song phương sẽ bị tổn hại. Rốt cuộc, không chỉ riêng nhân dân Việt Nam được hưởng lợi từ một chính quyền đáp ứng được các mối quan tâm của công dân và tôn trọng nhân quyền, pháp quyền, mà phía Australia cũng thế.
