(New York) – Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu rằng chính quyền Việt Nam cần ngay lập tức phóng thích hai nhà hoạt động bị giam giữ oan sai và sức khỏe có nhiều vấn đề nghiêm trọng đang trở nặng thêm trong ngục tù.
Cấn Thị Thêu, 63 tuổi, một nhà hoạt động về quyền đất đai, gần đây phải nhập viện vì đau bụng và sốt. Lê Đình Lượng, 59 tuổi, một nhà vận động ủng hộ dân chủ, bị suy thoái cột sống và đau dạ dày mãn tính. Cả hai người đều không nhận được sự chăm sóc y tế đầy đủ trong trại giam và đều cần được khám chữa bệnh ở Việt Nam hay nước ngoài.
“Cấn Thị Thêu và Lê Đình Lượng nằm trong số rất nhiều nhà hoạt động Việt Nam bị giam giữ vì nêu ý kiến và vận động ôn hòa,” bà Patricia Gossman, Phó Giám đốc Ban Á Châu của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Đã tùy tiện giam giữ Cấn Thị Thêu và Lê Đình Lượng, rồi lại từ chối không cho họ có được sự chăm sóc sức khỏe cần thiết, nhà cầm quyền Việt Nam đang đặt sức khỏe hai người vào nguy cơ rủi ro và tăng nặng thêm mức độ vi phạm nhân quyền của họ.”
Bà Cấn Thị Thêu đang thụ án tám năm tù giam ở Trại Giam số 5 thuộc tỉnh Thanh Hóa vì tham gia vào các cuộc biểu tình phản đối trưng thu đất đai và suy thoái môi trường, và vì công khai lên tiếng ủng hộ các nhà hoạt động nhân quyền và tù nhân chính trị khác. Ngày 24 tháng Sáu năm 2020, công an bắt giữ Cấn Thị Thêu và hai người con trai bà đã trưởng thành là Trịnh Bá Tư và Trịnh Bá Phương trong các vụ bắt bớ khác nhau. Cả ba mẹ con đều bị xử án và phạt tù theo điều 117 của bộ luật hình sự Việt Nam về tội danh “tuyên truyền chống nhà nước.”
Cấn Thị Thêu đã báo cho gia đình biết rằng bà phải nhập viện ở Bệnh viện Ngọc Lạc từ ngày 28 đến ngày 30 tháng Bảy năm 2025 vì bị đau bụng dữ dội và sốt từng cơn, phải điều trị bằng kháng sinh và đưa lại về trại giam. Được biết bà Cấn Thị Thêu có yêu cầu xem hồ sơ bệnh án hay bản sao, nhưng chính quyền từ chối không đáp ứng. Đến ngày mồng 1 tháng Tám, bà Cấn Thị Thêu vẫn tiếp tục bị đau và mệt nhiều. Nhà cầm quyền chưa phản hồi yêu cầu của gia đình bà gửi ngày mồng 5 tháng Tám xin phép được thăm nuôi bổ sung (ngoài tiêu chuẩn một lần mỗi tháng), về chữa trị y tế đầy đủ cũng như được tiếp cận hồ sơ bệnh án.
Lê Đình Lượng đã vận động cho dân chủ, nhân quyền và bảo vệ môi trường từ rất lâu rồi. Ông thường xuyên đến thăm các cựu tù nhân chính trị khi họ được ra tù, cũng như thăm gia đình của những người bị giam giữ vì vận động cho dân chủ và nhân quyền. Trong một chuyến thăm như thế vào năm 2017, ông bị bắt và bị cáo buộc tội danh hoạt động “nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo điều 79 bộ luật hình sự và bị xử 20 năm tù. Ông đang thi hành án tù tại trại Nam Hà thuộc tỉnh Ninh Bình.
Trong trại giam, sức khỏe ông Lê Đình Lượng đã xấu đi nhiều. Được biết ông có yêu cầu được khám chữa bệnh nhưng bị từ chối. Tháng Năm vừa qua, ông đã tự tuyệt thực để phản đối trại giam ngược đãi tình trạng sức khỏe mình. Tháng Sáu, được biết thời gian thăm nuôi của gia đình ông bị cắt ngắn, và quản giáo của trại lôi ông đi trước mặt các cháu của ông. Tháng Bảy, có tin ông bị biệt giam như một hình thức kỷ luật.
Theo quy định 27 của Quy tắc về Tiêu chuẩn tối thiểu trong đối xử với tù nhân (còn có tên gọi khác là Quy tắc Nelson Mandela) của Liên Hiệp quốc, “tất cả các nhà tù phải bảo đảm (tù nhân) có khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế nhanh chóng trong các trường hợp khẩn cấp. Các tù nhân cần điều trị chuyên khoa hoặc phẫu thuật sẽ được chuyển đến các cơ sở chuyên khoa hoặc bệnh viện dân sự.”
“Nhà cầm quyền Việt Nam cần ngay lập tức phóng thích Cấn Thị Thêu và Lê Đình Lượng, hoặc ít nhất là cho họ được nhanh chóng tiếp cận sự chăm sóc y tế họ đang cần,” bà Gossman nói. “Chính phủ các quốc gia đang tìm cách cải thiện quan hệ với Việt Nam cần gây sức ép để Việt Nam phóng thích tất cả các tù nhân chính trị.”
