(İstanbul, 11 Ocak 2024) – İnsan Hakları İzleme Örgütü bugün yayınladığı 2024 Dünya Raporu'nda, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden seçilmesinin ardından siyasi saiklerle alınan mahkeme kararlarının ve adalet sisteminde güç mücadeleleri yaşandığına dair ortaya çıkan emarelerin, 2023 yılında Türkiye'de Hukukun Üstünlüğü ilkesinin ortadan kalkması tehlikesini doğurduğunu belirtti. Türkiye'nin yüzüncü yılında, medya sansüre maruz kalırken, bağımsız haber kuruluşları keyfi para cezaları ve kovuşturmalarla boğuştu.
Erdoğan, 14 Mayıs'ta Adalet ve Kalkınma Partisi öncülüğündeki koalisyonun parlamento seçimlerinde kazandığı zaferin ardından 28 Mayıs'ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçildi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Direktörü Hugh Williamson, "Erdoğan'ın seçim zaferinin ardından yargıdaki güç mücadeleleri ve mahkemelerin kararlarını siyasi saiklerle vermeleri hız kazandı ki bu da ülkede insan haklarının ve hukukun üstünlüğünün uğradığı erozyonun ne kadar derinleşmiş olduğunu gösteriyor" dedi. Williamson, "Türkiye'nin yüzüncü yılındaki insan hakları karnesinde, susturulmuş bir medya ve düzenli olarak hedef alınarak, cezalandırılan siyasi muhalifler yer aldı," şeklinde konuştu.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, bu yıl 34'üncüsü yayınlanan 740 sayfalık Dünya Raporu 2024'te 100’den fazla ülkedeki insan hakları uygulamalarını inceliyor. Genel Direktör Tirana Hassan, sunuş yazısında 2023'ün sadece insan hakları ihlalleri ve savaşlarda yaşanan mezalim açısından değil, aynı zamanda devletlerin seçici olarak gösterdiği tepkiler ve pazarlıklara dahil edilmeyenlere hakları açısından ağır bedeller ödeten alışveriş diplomasisi açısından da önemli sonuçlar doğuran bir yıl olduğunu belirtiyor. Ancak farklı bir yol izlenebileceğine ilişkin umut verici işaretlerinin de olduğunu söyleyen Hassan, devletleri insan hakları yükümlülüklerini tutarlı bir şekilde yerine getirmeye davet ediyor.
İnsan hakları savunucusu Osman Kavala ile birlikte dört kişinin daha İstanbul'daki Gezi Parkı'na yönelik imar planını protesto etmek amacıyla 2013 yılında düzenlenen gösterilerde üstlendikleri rol nedeniyle aldıkları mesnetsiz mahkumiyet kararlarının Eylül ayında Yargıtay tarafından onanmasıyla, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararlarını hiçe sayan tavrı katmerlenmiş oldu. Yargıtay Gezi davası sanıklarından Can Atalay'ın Mayıs ayında yapılan seçimlerde milletvekili seçilmesi üzerine cezaevinden tahliye edilmesini engelleyerek, Anayasa Mahkemesi'nin bu yönde verdiği kararı hiçe saydı.
2023'te endişe yaratan diğer uygulamalar ise medya üzerindeki kısıtlamalar, internet sansürü, gösteri yasakları ve gazeteciler, insan hakları savunucuları, siyasetçiler, sosyal medya kullanıcıları ve diğer kişilere yönelik cezai kovuşturmaların kötüye kullanılması olarak sıralanabilir. Ülkenin güneydoğu illerinde 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen ölümcül depremlerin ardından polisin ve jandarmanın faili olduğu işkence ve kötü muamele vakalarında artış görüldü. Hükümet, Mayıs ayındaki seçimler yaklaşırken lezbiyen, gey, biseksüel ve transseksüel bireylere karşı nefret söylemleri kullandı, Kürt siyasetçileri siyasi saikli suçlamalarla cezaevinde tutmayı sürdürdü ve mülteci ve göçmenlerin sınır dışı edilmelerini arttırdı.
