(ភ្នំពេញ) - អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) អង្គការអ្នកការពារសិទ្ធិជនស៊ីវិល (Civil Rights Defenders) អង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) និងគណៈកម្មាធិការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (International Commission of Jurists) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃនេះថា អាជ្ញាធរកម្ពុជាគួរទម្លាក់ចោលជាបន្ទាន់នូវការស៊ើបអង្កេតព្រហ្មទណ្ឌដែលមានលក្ខណៈនយោបាយ ទៅលើអ្នកការពារសិទិ្ធមនុស្ស គឺលោក អំ សំអាត និងលោក ចាន់ ពុទ្ធិស័ក្ត ។
មន្ត្រីកម្ពុជាបានចោទប្រកាន់លោក សំអាត ដែលជាអ្នកឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់នៃសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿននិងការពារសិទិ្ធមនុស្ស លីកាដូ (អង្គការ LICADHO) អស់រយៈពេលជិត ២០ ឆ្នាំមកហើយ និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត សកម្មជនសិទ្ធិដីធ្លីមកពីតំបន់បឹងកក់ និងជាអតីតអ្នកទោសមនសិការ ពីបទញុះញង់ឲ្យមានអំពើហិង្សានៅក្នុងអំឡុងបាតុកម្មកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦។ កងកម្លាំងសន្តិសុខដែលត្រូវបានគេប្រើដើម្បីបង្ក្រាបបាតុកម្មជាប្រចាំ បានចូលវាយបំបែកដោយហិង្សាលើក្រុមអ្នកតវ៉ាដោយសន្តិវិធីនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ យោងតាមវីឌីអូអំពីឧបទ្ទវហេតុនេះបានបង្ហាញថា នៅពេលដែលលោក ពុទ្ធិស័ក្ត ព្យាយាមរារាំងនគរបាលមិនឲ្យរឹបអូសស្គររបស់បាតុករ កងកម្លាំងសន្តិសុខបួនប្រាំនាក់បានធ្វើការវាយប្រហារទៅលើគាត់ម្តងហើយម្តងទៀត ដោយក្តាប់ដៃវាយក្បាលរបស់គាត់។ នៅពេលដែលលោក សំអាត ព្យាយាមបញ្ឈប់ការវាយប្រហារនេះ កងកម្លាំងសន្តិសុខក៏បានបើកការវាយប្រហារមកលើគាត់ ហើយក៏បានវាយក្បាលគាត់ផងដែរ។ បុរសទាំងពីរបានរងរបួសដែលចាំបាច់ត្រូវទទួលការព្យាបាល។
លោកស្រី ចម្ប៉ា ប៉ាតេល (Champa Patel) នាយកប្រចាំតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍និងប៉ាស៊ីហ្វិកនៃអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានមានប្រសាសន៍ថា “ការស៊ើបអង្កេតលើលោក សំអាត និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត ដោយអាជ្ញាធរកម្ពុជា គឺជារឿងមិនគួរឲ្យជឿទាល់តែសោះ ហើយវាគឺជាករណីជាក់ស្តែងនៃការយាយីខាងផ្លូវតុលាការ។ តាមធម្មតា ការប្រើប្រាស់កម្លាំងជ្រុលហួសមិនចាំបាច់ដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខគឺមិនដែលទទួលការដាក់ទោសអ្វីទេ ហើយអ្នកដែលលើកកម្ពស់និងការពារសិទ្ធិមនុស្សតែងតែប្រឈមនឹងដំណើរការរឿងក្តីព្រហ្មទណ្ឌនៅតុលាការ។
កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែវិច្ឆិកា កងកម្លាំងសន្តិសុខពីរនាក់បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញដោយចោទប្រកាន់ថា ពួកគេបានរងរបួសក្នុងអំឡុងពេលបំបែកបាតុកម្ម។ អាជ្ញាធរកំពុងស៊ើបអង្កេតលោក សំអាត និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត ពីបទញុះញង់ឲ្យមានអំពើហិង្សាដោយចេតនា ក្រោមមាត្រាទី២៧ និង២១៧ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា ដែលអាចនឹងផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគាររហូតដល់ ៣ឆ្នាំ។ បុរសទាំងពីរនាក់នេះនឹងត្រូវសាកសួរនៅថ្ងៃទី៨ ខែកុម្ភៈ ដោយលោក ងិន ពេជ្រ ព្រះរាជអាជ្ញារងនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ។ មិនមានសញ្ញាណាមួយបង្ហាញថា ពាក្យបណ្តឹងដែលលោក សំអាត និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត ប្តឹងកងកម្លាំងសន្តិសុខនៅក្រោយហេតុការណ៍ថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦ នោះ កំពុងត្រូវបានតុលាការស៊ើបអង្កេតនោះទេ។
បាតុកម្មថ្ងៃទី១០ ខែតុលា មានអ្នកចូលរួមប្រហែល ១៥០នាក់បានអំពាវនាវដោយសន្តិវិធីឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន និងសិទ្ធិដីធ្លីនៅក្នុងទីលានប្រជាធិបតេយ្យដែលជាកន្លែងសម្រាប់ធ្វើបាតុកម្ម។ នៅពេលហេតុការណ៍នេះកើតឡើង ក្រុមអ្នកតវ៉ាកំពុងដើរដង្ហែរក្បួនតាមដងផ្លូវមួយនៅក្បែរទីលានប្រជាធិបតេយ្យ។ វីឌីអូឧបទ្ទវហេតុនេះបានបង្ហាញថា បាតុកម្មនេះបានប្រព្រឹត្តទៅដោយសន្តិវិធី ហើយលោក សំអាត កំពុងពាក់អាវអ្នកតាមដានសិទ្ធិមនុស្សពណ៌ខៀវ នៅពេលដែលកម្លាំងសន្តិសុខបើកការវាយប្រហារទៅលើរូបគាត់។
ការស៊ើបអង្កេតករណីរបស់លោកទាំងពីរស្ថិតក្នុងលំនាំនៃការបំភិតបំភ័យតាមប្រព័ន្ធយុតិ្តធម៌នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ន មានសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជននយោបាយរហូតដល់ទៅ ២៦នាក់កំពុងស្ថិតនៅក្នុងពន្ធនាគារពីបទចោទប្រកាន់ដែលសុទ្ធតែមានសញ្ញាបង្ហាញថាមានលក្ខណៈនយោបាយ។ ក្នុងនោះក៏មានសកម្មជននយោបាយ ១៤នាក់ដែលជាប់ពន្ធនាគារនៅក្រោយបាតុកម្មក្នុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៤ នៅពេលដែលកងកម្លាំងសន្តិសុខបានប៉ះទង្គិចយ៉ាងហិង្សាជាមួយអ្នកចូលរួមបាតុកម្ម។ គ្មានការខិតខំប្រឹងប្រែងណាមួយត្រូវបានរាយការណ៍ថា អាជ្ញាធរកំពុងខិតខំនាំខ្លួនកងកម្លាំងសន្តិសុខដែលទទួលខុសត្រូវលើការប្រើកម្លាំងខុសច្បាប់ដើម្បីឡើងតុលាការផ្តន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់នោះទេ។
លោក ហ្វីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) នាយករងនៃអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ប្រចាំតំបន់អាស៊ីបានបញ្ជាក់ថា “សំណុំរឿងប្រឆាំងនឹងលោក សំអាត និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងធំរបស់អាជ្ញាធរកម្ពុជា ដើម្បីទម្លាក់តម្លៃនៃការងារស្របច្បាប់របស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស និងដើម្បីបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីការគំរាមកំហែងដាក់គុក ដល់អ្នកដែលធ្វើការលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ យុទ្ធនាការគំរាមកំហែងអ្នកការពារសិទ្ធិ ត្រូវតែបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នៅពេលនេះ”
កងកម្លាំងសន្តិសុខដែលគេហៅជាញឹកញាប់ថា “ឆ្មាំសន្តិសុខខណ្ឌ” គឺជាកងកម្លាំងសន្ដិសុខបម្រុង ដែលគេប្រើជាប្រចាំដើម្បីធ្វើការបង្ក្រាបយ៉ាងហិង្សាទៅលើបាតុកម្មនៅប្រទេសកម្ពុជា។ គ្មានឯកសារផ្លូវច្បាប់ណាមួយចែងពីវិធានគ្រប់គ្រងតួនាទី និងអំណាចរបស់ពួកគេឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ មូលដ្ឋានច្បាប់របស់ពួកគេ និងវិធានគ្រប់គ្រងសកម្មភាពរបស់ពួកគេត្រូវបានកំណត់ក្នុងលក្ខណៈរួមបញ្ចូលគ្នានៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ និងគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល និងសេចក្តីណែនាំពីក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលនាំឲ្យមានការភាន់ច្រឡំ។ ពួកគេធ្វើការជាមួយនគរបាលក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់អភិបាលខណ្ឌ។
លោក ឃីងស្លី អាបុត (Kingsley Abbott) ទីប្រឹក្សាជាន់ខ្ពស់ផ្នែកច្បាប់នៃគណៈកម្មាធិការក្រុមអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ បានបញ្ជាក់ថា “រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែសរសើរដល់មនុស្ស ដូចជាលោក សំអាត និងលោក ពុទ្ធិស័ក្ត ដែលបានធ្វើការងារលើកកម្ពស់ និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស ជាជាងព្យាយាមបំភិតបំភ័យពួកគាត់។ សំណុំរឿងនេះត្រូវតែបញ្ចប់ជាផ្លូវការនិងជាបន្ទាន់ និងត្រូវមានការស៊ើបអង្កេតដោយពិតប្រាកដពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រើកម្លាំងជ្រុលហួសរបស់ក្រុមសន្តិសុខ។
