(بیروت) – دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت مقامات ایران با وارد کردن اتهامات امنیت ملی مشکوک علیه فعالان بازداشت‌شده و محاکمات به شدت نامنصفانه به حمله خود علیه اعتراضات و مخالفت گسترده ادامه داده‌اند. در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲ رییس کل دادگستری استان تهران گفت هزار کیفرخواست علیه افراد دستگیرشده در ارتباط با اعتراضات صادر شده است.
در ۲۹ اکتبر وزارت اطلاعات ایران و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دو روزنامه‌نگار زن بازداشت‌شده را به شرکت در دوره آموزشی نهادهای تحت حمایت سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا متهم کردند. این دو روزنامه‌نگار، نیلوفر حامدی و الهه محمدی، درباره مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد که منجر به اعتراضات گسترده شد، خبررسانی کرده بودند. مقامات هیچ مدرکی برای پشتیبانی از ادعاهایشان منتشر نکردند.
تارا سپهری‌فر، پژوهشگر ارشد ایران در دیده‌بان حقوق بشر، گفت «دستگاه امنیتی بی‌رحم ایران از همه ابزارهایش، از نیروی قهریه کشنده علیه معترضان و دستگیری و تهمت‌زنی به روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر تا دادگاه‌های نمایشی برای سرکوب اعتراضات گسترده استفاده می‌کند». او افزود «اما هر قساوتی باز از نو نشان می‌دهد که چرا ایرانیان خواهان تغییراتی بنیادین در استبدادی فاسد هستند».
ایران تاریخچه‌ای طولانی از استفاده از اتهامات مبهم امنیت ملی علیه معترضان و مخالفان در جریان دادگاه‌هایی دارد که با استانداردهای بین‌المللی فاصله بسیار زیادی دارند. سازمان‌های اطلاعاتی و رسانه‌های حکومتی ایران مرتباً دست به انتشار و ترویج ادعاهایی دروغین علیه فعالان و مخالفان می‌زنند.
کمیته‌ای غیررسمی از فعالان ایرانی، به نام «کمیته پیگیری وضعیت بازداشت‌شدگان»، می‌گوید تا روز ۳۰ اکتبر، علاوه بر دستگیری‌های عمومی معترضان، نهادهای امنیتی ۱۳۰ مدافع حقوق بشر، ۳۸ مدافع حقوق زنان، ۳۶ فعال سیاسی، ۱۹ وکیل، و ۳۸ روزنامه‌نگار را دستگیر کرده‌اند و اکثریت آنها در بازداشت به سر می‌برند.
به گفته کمیته این عده شامل این افراد می‌شوند: علیرضا خوشبخت، زهرا توحیدی، هدی توحیدی، حسین رونقی، مجید توکلی، بهاره هدایت، میلاد فدایی اصل، صبا شعردوست، حسین معصومی، یلدا معیری، ویدا ربانی، روح‌الله نخعی، محمدرضا جلایی‌پور، امیرعماد (جادی) میرمیرانی، فاطمه سپهری، توماج صالحی، مژگان اینانلو، ندا ناجی، مرضیه امیری، مجید دری، و آرش رمضانی.
به گفته این گروه، مقامات همچنین ۳۰۸ دانشجو و ۴۴ کودک را دستگیر کرده‌اند. در طول سه هفته گذشته نیروهای امنیتی به طور مرتب با استفاده از زور بیش از حد از جمله گاز اشک‌آور به پردیس‌های دانشگاهی حمله کرده‌اند و دانشجویان را دستگیر کرده‌اند. مقامات دانشگاهی ده‌ها دانشجو را به خاطر مشارکت در اعتراضات از ورود به دانشگاه منع کرده‌اند.
طبق خبرها علاوه بر این مقامات ده‌ها چهره سرشناس حامی اعتراضات از جمله کارگردان‌ها، بازیگران، خوانندگان، و بازیکنان فوتبال را با احضار، بازجویی، یا ضبط پاسپورت مواجه کرده‌اند.
به گفته هرانا اعتراضات از روز ۱۶ سپتامبر به حداقل ۱۳۳ شهر و ۱۲۹ دانشگاه و همچنین چندین دبیرستان گسترش یافته‌اند. گروه‌های حقوق بشری در حال انجام تحقیق از مرگ گزارش‌شده حداقل ۲۸۴ نفر از جمله ۴۵ کودک هستند. ده‌ها نفر از نیروهای امنیتی هم طبق خبرهای رسانه‌های حکومتی کشته شده‌اند. دیده‌بان حقوق بشر استفاده غیرقانونی نیروهای امنیتی از نیروی قهریه کشنده یا بیش از حد، از جمله شات‌گان، تفنگ جنگی، و هفت‌تیر علیه معترضان در وضعیت‌های عمدتاً مسالمت‌آمیز و اغلب پر از جمعیت در ۱۳ شهر کشور، را مستند کرده است.
در ۲۴ اکتبر مسعود ستایشی، سخنگوی قوه قضاییه، به رسانه‌ها گفت که که محاکمه‌ها در سراسر کشور آغاز شده‌اند. او گفت مقامات برای ۳۱۵ نفر کیفرخواست با اتهامات «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور»، «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، و «اخلال در نظم عمومی» صادر کرده‌اند. او گفت که برای چهار نفر نیز کیفرخواست به اتهام «افساد فی‌الارض» از طریق « کشیدن سلاح به منظور ایجاد رعب و وحشت در جامعه و بین مردم، مجروح کردن مأموران حافظ نظم و امنیت، تخریب و تحریق اموال عمومی و دولتی به قصد بر هم زدن امنیت کشور و مقابله با نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران» صادر شده است. اتهام محاربه می‌تواند با مجازات اعدام مواجه شود.
به گفته روزنامه همشهری، در استان کرمان ۲۵، در سمنان ۸۹، در زنجان ۱۱۸، در خوزستان ۱۰۵، در قزوین ۵۵، در کردستان ۱۱۰، و در استان البرز ۲۰۱ کیفرخواست صادر شده است.
مقامات ایران افراد تحت بازداشت را تحت اشکال مختلف شکنجه فیزیکی و روحی و دیگر انواع بدرفتاری قرار داده‌اند. دو زن بازداشت‌شده که در جریان اعتراضات استان کردستان دستگیر شده بودند به دیده‌بان حقوق بشر گفتند که مقامات آنها را تحت شکل‌های مختلف شکنجه از جمله کتک زدن با باتوم، شوک الکتریکی، آزار جنسی، آزار کلامی، و تهدید قرار داده‌اند.
محمد قبادلو، ۲۲ ساله، و سه نفر دیگر در روز ۲۹ اکتبر در دادگاهی به ریاست قاضی عبدالقاسم صلواتی به «افساد فی الارض» متهم شدند. امیر رییسیان، وکیل قبادلو، در توییتر نوشت که قاضی به او یا خانواده قبادلو اجازه حضور در جریان محاکمه را نداده است. بر اساس کیفرخواست قبادلو به قتل یک مأمور امنیتی و مجروح کردن پنج نفر دیگر در تصادف ماشین متهم است اما رییسیان به وجود تناقض‌هایی در گزارش پزشکی قانونی و کیفرخواست اشاره کرد.
سپهری‌فر گفت «جامعه بین‌المللی باید به ویژه درباره وضعیت افرادی هشیار باشد که در بازداشت به سر می‌برند و آنهایی که با ریسک محکومیت به اعدام مواجه هستند». او اضافه کرد «خواست آزادی بدون شرط و پایان دادن به دادگاه‌های نمایشی همه افرادی که به خاطر مخالفت مسالمت‌آمیز دستگیر شده‌اند باید اولویتی کلیدی باشد».
