Cập nhật: Ngày mùng 9 tháng 7 năm 2021, một tòa án ở Việt Nam xử Phạm Chí Thành năm năm sáu tháng tù giam và năm năm quản chế.
(New York) - Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu rằng chính quyền Việt Nam nên ngay lập tức phóng thích nhà văn bất đồng chính kiến, tiểu thuyết gia Phạm Chí Thành và hủy bỏ mọi cáo buộc hình sự đối với ông.
Công an bắt giữ ông Phạm Chí Thành, 69 tuổi, hồi tháng Năm năm 2020 và cáo buộc ông theo điều 117 của bộ luật hình sự, có nội dung hình sự hóa việc lưu giữ hay phát tán “các thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống lại Nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.” Tới ngày 28 tháng Năm năm 2021, luật sư của ông mới được phép gặp Phạm Chí Thành lần đầu tiên. Sau đó, vợ ông, bà Nguyễn Thị Nghiêm, viết trên Facebook về việc luật sư nói với bà rằng chồng bà mới bị ngã gây chấn thương, từng bị đau đầu, và giờ bị khó thở. Dự kiến phiên tòa xử ông sẽ diễn ra ở Hà Nội vào ngày mồng 9 tháng Bảy.
“Ông Phạm Chí Thành nằm trong danh sách dài các nhà bất đồng chính kiến Việt Nam bị truy tố chỉ vì các bài viết của mình,” ông John Sifton, Giám đốc Vận động Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Không hề có một lời buộc tội rằng ông đã phạm một tội hình sự cụ thể nào, xét theo luật nhân quyền quốc tế.”
Ông Phạm Chí Thành (bút danh Phạm Thành – Bà Đầm Xòe) xuất bản cuốn tiểu thuyết đầu tiên của mình, Hậu Chí Phèo, vào năm 1991. Tiểu thuyết lên án cải cách ruộng đất ở miền Bắc Việt Nam vào thập niên 1950, và miêu tả những người lãnh đạo cộng sản địa phương là tham nhũng, vô đạo đức, ngu dốt và độc ác.
Năm 2007, ông bị mất chức thư ký tòa soạn báo của Đài Tiếng nói Việt Nam vì viết nhiều bài chống Trung Quốc. Năm 2014, ông tự xuất bản cuốn tiểu thuyết thứ hai, Cò Hồn Xã Nghĩa, miêu tả chủ nghĩa xã hội và chính quyền Việt Nam dưới một góc nhìn rất tiêu cực. Năm 2019, sử dụng bút danh của mình, ông xuất bản một tuyển tập các bài viết phê phán Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Nguyễn Phú Trọng quá thân với Trung Quốc.
Trong lần trả lời phỏng vấn vào năm 2019 với Ban Việt ngữ Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, Phạm Chí Thành nói, “Tôi đã 41 năm theo Đảng và Nhà nước rồi, bây giờ ngoảnh lại thấy dân tộc này cái gì cũng tụt lùi, nguyên nhân tại đâu? Nguyên nhân là chúng ta không có dân chủ, nguyên nhân là Đảng Cộng sản duy trì sự độc tài! Tôi chiến đấu để chống lại sự độc tài của Cộng sản!”
Công an đã nhiều lần sách nhiễu và đe dọa ông Phạm Chí Thành. Từ năm 2014 đến năm 2016 họ triệu tập ông nhiều lần và thẩm vấn về các bài viết của ông. Ngày mồng 6 tháng Mười hai năm 2015, công an ở Sân bay Quốc tế Nội Bài cản trở không cho ông xuất cảnh đi Băng Cốc, và tuyên bố rằng việc cấm xuất cảnh là để “bảo vệ an ninh quốc gia và an toàn trật tự xã hội.”
Tháng Mười một năm 2017, trong kỳ Hội nghị Hợp tác Kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) diễn ra ở Đà Nẵng, các nhân viên an ninh quản thúc ông tại gia suốt mấy ngày. Trước và trong thời gian có cuộc gặp giữa lãnh đạo Bắc Triều Tiên, Kim Jong-un và Tổng thống Hoa Kỳ khi đó là Donald Trump ở Hà Nội từ ngày 27 đến 28 tháng Hai năm 2019, ông Phạm Chí Thành cũng bị quản chế tại gia. Ông đăng tải lên mạng internet ảnh chụp những người mặc thường phục cắm chốt bên ngoài nhà ông, gọi họ là “Những bóng ma trước nhà tôi, đêm 26.2.2019- kỷ niệm ngày Trump đến Hà Nội.”
Tháng Mười một năm 2020, sáu tháng sau khi ông bị bắt, Đài Á Châu Tự Do đưa tin rằng ông Phạm Chí Thành đã phải vào một cơ sở điều trị tâm thần trong sáu tuần, ở đó vợ ông có được vào thăm trong thời gian ngắn. Mục đích đưa ông vào cơ sở tâm thần đó vẫn chưa rõ là gì.
“Ông Phạm Chí Thành không phạm một tội danh rõ ràng nào, có biểu hiện sức khỏe kém, và đã bị giam giữ hơn một năm không được trợ giúp pháp lý,” ông Sifton nói. “Chính quyền Việt Nam không có lý do thích đáng để biện hộ cho việc giam giữ ông và chưa bao giờ đưa ra được lý do thích đáng nào. Ông Thành cần được phóng thích và đưa về nhà ở cùng gia đình mình.
