(New York) – Ngày hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu chính quyền Việt Nam cần thả ngay nhà vận động Bùi Thị Minh Hằng và chấm dứt sách nhiễu chỉ vì bà đã biểu tình một cách ôn hòa. Vào ngày 28 tháng Mười một năm 2011, chính quyền đã đưa bà Hằng vào Cơ sở Giáo dục Thanh Hà tại huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc để quản chế hành chính trong 24 tháng.
Bà Bùi Thị Minh Hằng, 47 tuổi, bị công an bắt ngày 27 tháng Mười Một bên ngoài Nhà thờ Đức Bà ở Thành phố Hồ Chí Minh với lý do bị cho là “gây mất trật tự công cộng.” Khi đó, bà Hằng đang biểu tình trong im lặng để phản đối việc bắt bớ những người tham gia biểu tình ôn hòa ở Hà Nội trong buổi sáng ngày hôm đó. Ngay ngày hôm sau, công an đưa bà vào quản chế tại “cơ sở giáo dục” không qua tòa án xét xử.
“Không có gì để biện hộ cho hành động của chính quyền Việt Nam tống một người biểu tình ôn hòa vào một nơi thực chất là trại cưỡng bức lao động,” ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu. “Quản chế Bùi Thị Minh Hằng không qua xét xử là biểu hiện ngang ngược của việc coi thường nhân quyền đối với cá nhân bà Hằng cũng như bất chấp điều khoản bảo đảm tự do ngôn luận được ghi trong chính Hiến pháp Việt Nam.”
Bà Bùi Thị Minh Hằng là một nhà vận động cho quyền lợi về đất đai, trong thời gian gần đây trở nên nổi tiếng với tư cách một người phản đối chính phủ Trung Quốc. Bà đã tham gia các cuộc biểu tình phản đối việc chính quyền Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa diễn ra vào các ngày Chủ nhật từ tháng Sáu đến tháng Tám ở Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.
Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội ra lệnh quản chế hành chính bà Bùi Thị Minh Hằng 24 tháng theo Pháp lệnh 44 về Xử lý Vi phạm Hành chính. Bà Hằng không có cơ hội yêu cầu mở một phiên tòa xem xét lại lệnh trên.
Điều 25 của pháp lệnh cho phép các cán bộ đương chức có thẩm quyền rất rộng để quản chế người khác với các lý do tùy tiện, không rõ ràng. Bất kỳ một cá nhân nào cũng có thể bị đưa vào một “cơ sở giáo dục” nếu bị cho là đã “thực hiện hành vi xâm phạm tài sản của tổ chức trong nước hoặc nước ngoài, tài sản, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của công dân, của người nước ngoài, vi phạm trật tự, an toàn xã hội có tính chất thường xuyên nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.”
Luật sư của bà Bùi Thị Minh Hằng, ông Hà Huy Sơn, đã gửi đơn khiếu nại về lệnh quản chế đến Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội Nguyễn Thế Thảo, trong đó phát biểu rằng việc bắt giữ và quản chế là trái luật. Hiện vẫn chưa có phúc đáp cho đơn khiếu nại.
“Pháp lệnh 44 cho phép công an và chính quyền địa phương trừng phạt những người họ không ưa mà không cần qua thủ tục xét xử tại tòa án,” ông Robertson nói. “Đó là một văn bản pháp luật nguy hiểm, khiến lời tuyên bố tôn trọng pháp chế của chính phủ Việt Nam trở thành trò cười, nên cần phải bị bãi bỏ.”
Trong quyết định đối với Bùi Thị Minh Hằng, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội cũng dẫn Nghị định 76, hướng dẫn cụ thể về việc đưa người vào “cơ sở giáo dục.” Điều 30 của Nghị định này quy định những cá nhân bị đưa vào “cơ sở giáo dục” phải “lao động mỗi ngày 8 giờ” và phải “hoàn thành định mức lao động được giao.”
Điều 26 của Nghị định nêu trên trao quyền cho giám đốc cơ sở tùy tiện quyết định việc gia hạn thời gian quản chế, nếu “người đã chấp hành xong quyết định mà vẫn chưa thực sự tiến bộ.” Nếu người bị quản chế không hoàn thành định mức lao động được giao, hay không vâng lời cán bộ cơ sở, có thể sẽ bị kỷ luật vì không “tiến bộ” và bị giam giữ tùy tiện thêm một thời gian nữa để “quản lý, giáo dục.”
Việt Nam từng thẳng tay đàn áp những nhà vận động đã công khai lên tiếng chỉ trích chính phủ Trung Quốc. Năm 2008, chín ngày trước khi ngọn đuốc Olympic Bắc Kinh đi qua Thành phố Hồ Chí Minh, chính quyền bắt giam nhà vận động Nguyễn Văn Hải (bút danh Điếu Cày), người viết blog phản đối Trung Quốc tuyên bố chủ quyền ở Hoàng Sa và Trường Sa cũng như về nhiều vấn đề khác. Sau đó ông bị kết án 30 tháng tù với tội danh trốn thuế được ngụy tạo, rồi sau đó bị giam giữ bặt vô âm tín từ ngày 20 tháng Mười năm 2010, đúng ngày mãn hạn tù và đáng lẽ phải được trả tự do.
Trong tháng Mười một năm 2011, Việt Nam kết án Vũ Đức Trung và Lê Văn Thành năm năm tù giam vì đã phát sóng một chương trình phát thanh Pháp Luân Công sang Trung Quốc. Pháp Luân Công bị cấm ở Trung Quốc, nhưng không bị cấm ở Việt Nam.
Trước lần bị bắt gần đây nhất, Bùi Thị Minh Hằng từng bị câu lưu ít nhất bốn lần trong vòng năm tháng vì đã tham gia biểu tình. Bà bị bắt ngày 16 tháng Mười khi đang đi bộ cùng bạn bè quanh bờ hồ Hoàn Kiếm ở Hà Nội, đội chiếc nón có dòng chữ HS-TS-VN, là những chữ viết tắt của “Hoàng Sa – Trường Sa – Việt Nam.” Một số người mặc thường phục đã giật và hủy hoại chiếc nón của bà. Khi bà gọi công an can thiệp, họ bắt luôn bà.
Bà bị công an tạm giữ suốt từ ngày 16 đến 19 tháng Mười, và bà đã tuyệt thực trong suốt thời gian đó. Trong ngày mồng 2 tháng Tám, bà cũng bị câu lưu một thời gian ngắn vì đã đứng bên ngoài tòa án và ôn hòa ủng hộ Ts. Cù Huy Hà Vũ, người đang chống bản án với tội danh “tuyên truyền chống Nhà nước.”
Trung Quốc, Việt Nam và một số quốc gia khác đều tuyên bố chủ quyền đối với các đảo trên quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Từ lâu, chính quyền Việt Nam rất nhiều lần tùy tiện bắt và giam giữ những người lên tiếng về các vấn đề được cho là có tính nhạy cảm trong chính sách ngoại giao.
“Bắt giam những người thể hiện quan điểm về quan hệ ngoại giao với các nước láng giềng cũng là vi phạm nhân quyền không khác gì hành động bắt giữ những người lên tiếng về những vấn đề trong nước,” ông Robertson phát biểu. “Quyền tự do ngôn luận bao gồm ngôn luận về cả những vấn đề trong nước lẫn quốc tế.”
