د افغانستان په اړه د ملګرو ملتونو د ځانګړي راپور ورکوونکي ریچارډ بینیټ وروستی راپور هر اړخیز او ویجاړونکی دی.
ځانګړي راپور ورکوونکي په پراخه کچه او جدي سرغړونې فهرست بندي کړې او په ګوته کوي چې د طالبانو چارواکو د ښځو او نجونو له حقونو څخه په سیستماتیک ډول سرغړونه "عادي" کړې ده. هغه دا هم وړاندیز کوي چې د طالبانو "د ښځو او نجونو د بنسټیزو بشري حقونو تبعیض آمیزه انکار" کیدای شي د جندر پربنسټ ځورونې کچې ته ورسیږي چې د بشریت په وړاندې جرم ګڼل کیږي. یاد راپور د ښځینه اعتراض کوونکو خپلسري توقیف په ګوته کوي، او همدارنګه هغو فرمانونه ته اشاره کوي چې ښځې او نجونې یې د ثانوي او لوړو زده کړو، ډیری دندو، او حتی د عامه پارکونو ته د تګ څخه منع کړي دي.
ځانګړی راپور ورکوونکي د طالبانو تر واک لاندې یو هیواد تشریح کوي چې په هغه کې "د توپیر لپاره خورا لږ زغم شتون لري، او د اعتراض لپاره هیڅ ډول زغم وجود نلري." خبریالان په زیاتیدونکې توګه د څارنې، ډارونې، تاوتریخوالي او توقیف سره مخ دي.
هزاره، شیعه او نور مذهبي اقلیتونه له تاریخي پلوه په افغانستان کې له تبعیض او ناوړه چلند سره مخ دي. د بریدونو یوه بیلګه چې د تیر حکومت پرمهال یې په زرګونو ملکي وګړي وژلي او ټپیان کړي دي، لام هم دوام لري. د ۲۰۲۱ په اګست کې د طالبانو له واک څخه وروسته په کال کې، لږترلږه ۱۰۰۰ کسان په هغو چاودنو کې ووژل شول چې ظاهرا د اسلامي دولت (داعش) پورې تړلې وسله والې ډلې لخوا ترسره شوي. په زیاتره هغو بریدونو کې هزاره ګان په نښه شوي.
ځانګړي راپور ورکوونکی د اقتصادي بحران د بشري حقونو سختې اغیزې هم مستند کوي چې د نړیوالو بندیزونو او د بهرنیو مرستو د ناڅاپي قطع کیدو له امله زیات شوي، کوم چې ډیری دولتي خدماتو د هغو له لارې ترسره کیدل. د اټکل له مخې ۱۸.۹ میلیونه افغانان – د افغانستان نیم نفوس – د خوراکي توکو له سختې ناامنۍ سره مخ دي. دغه ناوړه بشري ناورین د طالبانو له خوا ښځو ته د کار د نه اجازې ورکولو له امله لا پسې خراب شوی دی. که څه هم ښځینه روغتیایی کارکونکي مستثنی ګڼل شوي، خو دوی هم "د سرپرست حکومت د چارواکو د پالیسیو له امله له سخت خنډ سره مخ دي."
له هرڅه مهمه داده چې د ځانګړي راپور ورکوونکي ماموریت د طالبانو له واک څخه وروسته دوره پورې محدوده نه ده. د هغه راپور د هالنډ د محکمې د وروستي حکم هرکلی کوي چې هالنډ ته یې امر کړی چې په ۲۰۰۷ کې د هالنډي بمبارۍ قربانیانو ته مالي تاوان ورکړي. بینیټ له نورو هیوادونو څخه غوښتنه کوي چې د ۲۰ کلنې جګړې په جریان کې د بشري حقونو سرغړونو لپاره د یو داخلي حساب ورکونې لپاره میکانیزمونه ایجاد کړي.
د طالبانو واګ ته له رسیده یو نیم کال وروسته، د بینیټ راپور په افغانستان کې د بشري حقونو د وضعیت هراړخیز څیړنه او اسنادو ډاډ ترلاسه کولو لپاره د ځانګړي راپور ورکوونکي ماموریت لپاره د نړیوال ملاتړ او تمویل دوام اهمیت څرګندوي.
