(Bangkok) – Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thông báo rằng nhà cầm quyền Việt Nam đã bắt giữ một cựu tù nhân chính trị, ông Huỳnh Ngọc Tuấn, vào ngày mồng 7 tháng Mười năm 2025 vì các bình luận trên mạng xã hội.
Công an ở tỉnh Đắk Lắk cáo buộc ông tội danh “tuyên truyền chống nhà nước” theo điều 117 bộ luật hình sự. Ông Tuấn cần được phóng thích ngay lập tức. Luật của Việt Nam cho phép nhà cầm quyền ngăn cản không cho ông gặp luật sư và gia đình trong quá trình điều tra – có thể kéo dài hàng tháng, thậm chí hàng năm. Nếu bị kết luận có tội, ông sẽ đối mặt với mức án lên tới 12 năm tù.
“Chính quyền Việt Nam đã đàn áp ông Huỳnh Ngọc Tuấn hàng chục năm nay vì ông vạch trần bất công trong xã hội Việt Nam,” bà Patricia Gossman, Phó Giám đốc Ban Á Châu của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói. “Đơn giản là chính quyền không thể dung thứ bất kỳ một ý kiến phê bình nào, nên họ đã bắt ông.”
Vụ bắt giữ ông Huỳnh Ngọc Tuấn nằm trong một đợt bắt bớ mới làm dấy lên quan ngại nghiêm trọng về chủ trương gia tăng đàn áp quyền tự do ngôn luận trước kỳ Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 14 dự kiến diễn ra vào tháng Giêng năm 2026. Đại hội Đảng được tổ chức năm năm một lần kể từ năm 1986, là dịp các quan chức lựa chọn ra bộ chính trị, lãnh đạo đảng, người đứng đầu quốc hội, chủ tịch nước và thủ tướng. Một cuộc bầu cử được dàn dựng trên toàn quốc, không hề có tính tự do hay công bằng, được xếp lịch vào tháng Ba.
Ông Huỳnh Ngọc Tuấn, 62 tuổi, bị bắt lần đầu năm 1992 và bị kết án 10 năm tù vì đã viết tác phẩm hư cấu mà chính quyền cho là không chấp nhận được về mặt chính trị. Sau khi được trả tự do vào năm 2002, ông tiếp tục hoạt động bất đồng chính kiến, viết cuốn hồi ký ghi lại 10 năm trong nhiều nhà tù, và bình luận về các vấn đề chính trị xã hội trong nước và quốc tế. Ông vận động cho tự do báo chí, tự do ngôn luận, các quyền dân sự và chính trị cơ bản và dân chủ, với tuyên bố: “Tôi lên tiếng nên tôi tồn tại.”
Nhà cầm quyền đặt cả gia đình ông Huỳnh Ngọc Tuấn vào vòng ngắm. Năm 2021, con gái ông, Huỳnh Thục Vy, phải thi hành án 30 tháng tù về tội “xúc phạm quốc kỳ.” Tháng Sáu và tháng Tám năm 2025, công an ngăn cấm con trai ông là Huỳnh Trọng Hiếu xuất cảnh với “lý do an ninh.” Năm 2012, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền trao tặng ông Huỳnh Ngọc Tuấn và Huỳnh Thục Vy giải thưởng tự do biểu đạt Hellman/Hammett vì “lòng dũng cảm và kiên định trước sức ép đàn áp chính trị.”
Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào tháng Bảy, ông Huỳnh Ngọc Tuấn kêu gọi chính quyền Việt Nam hành động nhất quán với “các cam kết pháp lý quốc tế, đặc biệt là trong lĩnh vực nhân quyền. Việc sửa đổi các điều luật đàn áp, bảo đảm tự do báo chí và tôn trọng xã hội dân sự không chỉ là bước đi cần thiết để cải thiện tình hình trong nước mà còn là chiến lược dài hạn để xây dựng liên minh quốc tế vững chắc.”
Ngày mồng 7 tháng Mười, công an ở tỉnh Đắk Lắk cũng bắt giữ Y Nuen Ayŭn, một mục sư người Thượng thuộc Hội thánh Tin lành Đấng Christ Tây Nguyên và cáo buộc ông tội “phá hoại chính sách đoàn kết” theo điều 116 bộ luật hình sự. Chính quyền cáo buộc ông “nhiều lần cung cấp thông tin bịa đặt về vấn đề sinh hoạt tôn giáo Tây Nguyên, vu khống chính quyền gây khó khăn, bắt bớ, đàn áp người sinh hoạt “Tin lành đấng Christ.””
Ngày mồng 6 và mồng 8 tháng Mười, công an tỉnh Gia Lai bắt giữ nhà hoạt động đất đai Võ Thị Phụng và người bị cho là đồng phạm với bà, ông Nguyễn Văn Tòng vì bị cho là chống đối lễ khởi công một khu công nghiệp – một dự án phát triển trong đó chính quyền địa phương đã trưng thu đất đai của người dân. Nhà cầm quyền cáo buộc cả hai người tội “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước” theo điều 331 của bộ luật hình sự.
Ngày mồng 9 tháng Mười, công an ở tỉnh Nghệ An bắt giữ một blogger, Nguyễn Duy Niệm, và cáo buộc ông tội tuyên truyền chống nhà nước theo điều luật hình sự 117. Nhà cầm quyền khởi tố ông vì bị cho là có liên quan tới Tập hợp Dân chủ Đa nguyên, một nhóm dân chủ thành lập ở Pháp từ năm 1982 để vận động cho các quyền dân sự và chính trị ở Việt Nam. Trước đó, công an Việt Nam cũng đã bắt giữ Quách Gia Khang vào tháng Ba năm 2025 và Trần Khắc Đức vào tháng Mười một năm 2024 vì bị cho là có liên quan tới nhóm này.
Trong 10 tháng đầu năm 2025, chính quyền đã bắt giữ ít nhất là 40 người vì phê phán chính quyền hay bị cho là liên quan tới các nhóm tôn giáo hoặc chính trị độc lập. Họ bị cáo buộc các tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước” (điều 331), tuyên truyền chống nhà nước (điều 117) hay “phá hoại chính sách đoàn kết” (điều 116).
Hồi cuối tháng Tám và đầu tháng Chín, công an Thành phố Hồ Chí Minh bắt giữ các nhà hoạt động dân chủ Hồ Sỹ Quyết, Trần Quang Trung, Trần Quang Nam và Nguyễn Văn Tú. Trong thông báo gửi về gia đình họ, công an không nêu lý do cụ thể của việc bắt giữ.
“Việt Nam mới được bầu lại vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc tại Geneva,” bà Gossman nói. “Chính quyền Việt Nam cần chứng minh mình xứng đáng với vị trí trong hội đồng bằng cách ngay lập tức phóng thích tất cả những người bị giam giữ vì thực thi các quyền cơ bản của mình.”
