مرتضی بهبودي د جنورۍ په پنځمه د افغانستان پلازمینې کابل ته راغی، د هغه څه د ترسره کولو په نیت چې خبریالان یې معمولاً کوي، یعنی د خبرونو پوښښ. پرځای یې، دا فرانسوي-افغان دوه ګونی ښاروند ژورنالیست اوس په زندان کې دی. د هغه له راتګ دوه ورځې وروسته، هغه د طالبانو لخوا ونیول شو کله چې هغه د در کار د مجوز غوښتنه وکړه.
د بهبودي مېرمن الکساندرا راته وویل: "زه ډېره اندېښمنه یم، له نږدې درې میاشتو راهیسې مې له مرتضی سره خبرې نه دي کړي." "هغه یو عکاس، ژورنالیست او د بیان د آزادۍ مدافع دی. د هغه ځای زندان نه دی.»
د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد د فبرورۍ تر ۲۶ نیټې پورې د بهبودي نیول تایید نه کړل او ادعا یې وکړه چې ۲۸ کلن بهبودي "ښه دی او ورسره ښه چلند شوی دی." طالبانو د نوموړي د توقیف علت نه دی ښودلی.
د بهبودي کیسه غیر معمولي نه ده. په وروستیو میاشتو کې، طالبانو په زیاتیدونکي توګه د مدني ټولنې فعالان، د بشري حقونو مدافعین او د ښځینه مظاهره کوونکو په ګډون د خپل منتقدین د نیولي دي.
چارواکو په دې وروستیو کې مطیع الله ویسا، د زدکړې فعال او په افغانستان کې د پوهنې لپاره د کمپاین د قلم لار په نوم د یوې موسسې بنسټ ایښودونکی او د هغه د کورنۍ له څو غړو سره ونیول. د مارچ په لومړیو کې، د راپورونو له مخې طالب ځواکونو د هرات پوهنتون پخوانی استاد رسول عبدي پارسي نیولی و چې پر فیسبوک یې د چارواکو انتقادي پوسټونه لیکلي وو. طالبانو هم په تېر کال کې په ټول هېواد کې د ښځو د حقونو لسګونه اعتراض کوونکي توقیف کړي دي. محلي رسنیو باندې د طالبانو د سختو بندیزونو سره، د ډیری نورو فعالینو د نیولو احتمال شتون لري، په ځانګړې توګه د افغانستان په لرې پرتو ولایتونو کې.
طالب چارواکي په ندرت سره د دغو نیول شویو کسانو په اړه معلومات ورکوي او یا هم نیول شوي کسان به کله محاکمه شي. دا هم روښانه نه ده چې طالبان د خلکو د توقیف لپاره کوم قوانین او طرزالعملونه – که شتون ولري – پلي کوي.
هغه کسان چې په توقیف کې دي مدافع وکیلانو ته لاس رسی نلري، او په ډیرو مواردو کې، د کورنۍ غړي حتی اجازه نه لري چې له دوی سره وګوري.
د بهبودي میرمن الکساندرا په حقه ده چې پوښتنه وکړي چې ولې خبریالان – یا فعالان، مظاهره کوونکي او یا نور چې په سوله ییز ډول د ښه افغانستان لپاره کار کوي – په زندان کې اچول شوي دې.
داسې ښکاري چې طالبان په دې باور دي چې د ټولو نیوکو ماتول د سیاسي مشروعیت لاره ده. بهرني ډیپلوماتان، د ملګرو ملتونو چارواکي او د نړیوالو سازمانونو استازي له طالبانو سره په خبرو کې باید خپل مشرتابه ته روښانه کړي چې دا خپلسري نیونې او توقیفونه یوازې د افغانستان راتلونکې له خطر سره مخ کوي.
