၁၃ရက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ၊ ၂၀၂၀။
ဤပူးတြဲ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ အဖြဲ႔အစည္း (၂၉) ခုအေနျဖင့္
ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ ျမိဳ႔နယ္တစ္ခုႏွင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ျမိဳ႔နယ္(၈)ခုတြင္ မိုဘိုင္း အင္တာနက္
ဆက္သြယ္ေရး ျဖတ္ေတာက္ထားမႈကို ခ်က္ခ်င္း ျပန္လည္ ဖြင့္ေပးရန္ ျမန္မာအစိုးရကို
ေတာင္းဆိုလိုက္သည္။ အေစာပိုင္းကာလမ်ားက ျမိဳ႔နယ္ (၅) ခုတြင္ အင္တာနက္
ဆက္သြယ္ေရး ျဖတ္ေတာက္ထားမႈကို ျပန္လည္ ဖြင့္ေပးခဲ့ ျပီးေနာက္ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၃) ရက္ေန႔တြင္
အဆိုပါျမိဳ႔နယ္ (၅) ခု၌ မိုဘိုင္း အင္တာနက္ လိုင္းမ်ား ကို ျမန္မာအစိုးရ က
ျပန္လည္ ျဖတ္ေတာက္ခဲ့မႈအေပၚ မိမိတို႔အေနျဖင့္ မ်ားစြာစိုးရိမ္ပူပန္ မိသည္။
အစိုးရအေနျဖင့္ အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္မႈအတြက္ သင့္ေလ်ာ္သည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ႏွင့္ အဆိုပါ
ပိတ္ဆို႔ျဖတ္ေတာက္ကန္႔သတ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ဥပေဒအရက်င့္သုးံသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္
ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္အားလံုးကို အမ်ားျပည္သူသိရွိႏုိ္င္ေအာင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာ
ရန္ မိမိတို႔အေနျဖင့္ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းလိုက္သည္။
ျမန္မာအစိုးရသည္ ၂၀၁၉ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ (၂၁) ရက္ေန႔တြင္ ပထမဆံုးအၾကိ္မ္အေနျဖင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ရွိ
ပုဏၰားကြ်န္း၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊ ရေသ့ေတာင္၊ ေျမာက္ဦး၊ မင္းျပား၊ ေျမပု ံ
စသည့္ (၈) ျမိဳ႔နယ္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ ပလက္၀ျမိဳ႔နယ္တို႔၌ မိုဘိုင္း အင္တာနက္ဆက္သြယ္မႈမ်ားကို
ျဖတ္ေတာက္ခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလ (၁) ရက္ေန႔တြင္ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္၊
ရေသ့ေတာင္၊ ေျမပံုႏွင့္ ပလက္၀ျမိဳ႔နယ္မ်ား၌ အင္တာနက္ ျဖတ္ေတာက္ထားမႈကို အစိုးရက
ျပန္လည္ဖြင့္ေပးခဲ့သည္။
၂၀၂၀ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၃) ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနက
အဆိုပါျမိဳ႔နယ္ (၄) ခုတြင္ အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္မႈကို ျပန္လည္လုပ္ေဆာင္ရန္ အမိန္႔ေပးခဲ႔ေၾကာင္း
တယ္လီဖုန္း ဆက္သြယ္ေရးလို္င္းမ်ားမွတစ္ဆင့္ ျပည္သူမ်ားကို သတင္းေပးပို႔ခဲ့သည္။ ၀န္ၾကီးဌာန
အေနျဖင့္ အဆိုပါအမိန္႔ကို ထုတ္ျပန္ရာတြင္ “လံုျခံဳေရးဆုိင္ရာလိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ
အက်ိဳးစီးပြား”ကို ရည္ညႊန္းေျပာဆို ခဲ့ေၾကာင္း တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီက ၄င္း၏
အင္တာနက္၀က္ဘ္ဆိုက္ေပၚတြင္ အဆိုပါ ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့
သည္။
ပုဏၰားကြ်န္း၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦးႏွင့္ မင္းျပားျမိဳ႔နယ္တို႔တြင္ (၈) လတာနီးပါး အင္တာနက္
ျဖတ္ေတာက္ထားမႈသည္ ကမာၻေပၚတြင္ အစိုးရမ်ားကလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည့္ အရွည္ၾကာဆံုးေသာ မိုဘိုင္း
အင္တာနက္ဆက္သြယ္ေရး ျဖတ္ေတာက္မႈမ်ားထဲတြင္ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။
ထိုကဲ့သို႔အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္ထားမႈက ပဋိပကၡဒဏ္သင့္နယ္ေျမမ်ားရွိ အရပ္သားမ်ား၊ ၾကိဳတင္
ကာကြယ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးေနသည့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈဆုိင္ရာ
အကူအညီ ေပးေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္
လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ထိခိုက္ေစလ်က္ရွိသည္။
အဆိုပါ အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္မႈသည္ ရခိုင္မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္
ရကိၡိဳင့္တပ္ေတာ္ႏွင့္ ျမန္မာတ ပ္မေတာ္တို႔ၾကား ယခုလက္ရွိ ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိသည့္ ပ႗ိပကၡမ်ားအေပၚ
ျမန္မာအစိုးရ၏ တုန္႔ျပန္လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္ဟု ထင္မွတ္ႏုိင္ဖြယ္ရွိသည္။ ၂၀၁၉ခုႏွစ္
ကတည္းက တိုက္ပြဲ မ်ားျပင္းထန္လာမႈသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔အတြင္း
ပဋိပကၡျဖစ္ပြားေနသည့္ ျမိဳ႔နယ္မ်ားရွိ ေသာင္းႏွင့္ခ်ီေသာ အရပ္သားျပည္သူမ်ားကို ေနရပ္မ်ား
စြန္႔ခြာ ေရႊ႔ေျပာင္းေစခဲ့သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ရိုဟင္ဂ်ာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို လူမ်ိဳးသုဥ္းသတ္ျဖတ္မႈဆိုင္ရာ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွ
အကာအကြယ္ေပးေရးအတြက္ ၂၀၂၀ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ “ၾကား၀င္စီမံ ေဆာင္ရြက္မႈ”
အမိန္႔ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာတရားရံုး၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္
လိုက္နာက်င့္သံုးျခင္း ရွိ၊မရွိ အကဲျဖတ္ရန္ ထိုကဲ့သို႔အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္ထားျခင္း ပို၍
ခက္ခဲေစသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ယန္ဟီးလီက
ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ား၏ ကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားသည္ ပဋိပကၡ၏ လူသားခ်င္း
စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို “ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆိုးရြား” ေစေၾကာင္း
၂၀၂၀ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ ၂၃ရက္ ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္သည့္ သူမ၏ ကိုယ္စားလွယ္
သက္တမ္း ျပီးဆံုးေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခ်က္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ပထမအၾကိမ္ မိုဘိုင္းအင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈမ်ား ျဖတ္ေတာက္သည့္ ၂၀၁၉ခုႏွစ္
ဇြန္လ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္အေနျဖင့္ အင္တာနက္ျဖတ္ေတာက္ခံရျပီး
ပဋိပကၡ နယ္ေျမအတြင္းမွလူမ်ားႏွင့္ေရာ အဆိုပါေဒသအျပင္ဘက္မွလူမ်ားႏွင့္ပါ ဆက္သြယ္ရန္
လိုအပ္သည့္ အေျခခံနည္းလမ္းမ်ားကို ပိတ္ပင္ျခင္းခံထားရေသာ အရပ္သားမ်ားအတြက္ အလြန္အမင္း
စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔တြင္ ေနထုိ္င္ၾကသည့္ ျပည္သူမ်ား၏ သတင္းအခ်က္အလက္
ရယူသိရွိႏိုင္မႈအပါအ၀င္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္ေစေရးအတြက္
မိုဘိုင္းအင္တာနက္၀န္ေဆာင္မႈျဖတ္ေတာက္ထားမႈကို ခ်က္ခ်င္းျပန္ဖြင့္ေပးရန္ အစိုးရအေပၚ
လူ႔အခြင့္အေရးအထူးကိုယ္စားလွယ္၏ တိုက္တြန္းမႈကို မိမိတို႔အေနျဖင့္ ပူးေပါင္းတိုက္တြန္း
လိုက္သည္။ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး၀န္ေဆာင္မႈမ်ားကို ရပ္တန္႔ရန္အတြက္
တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး ကုမၸဏီမ်ားကို ညႊန္ၾကားခ်က္ထုတ္ျခင္းအပါအ၀င္ ပို႔ေဆာင္ေရးႏွင့္
ဆက္သြယ္ေရး၀န္ၾကီးဌာနကို လိုအပ္သည္ထက္ပိုျပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေပးထားသည့္
ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒပုဒ္မ (၇၇)ကို ဖ်က္သိမ္းရန္ ျမန္မာအစိုးရကို မိမိတို႔အေနျဖင့္
တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုလိုက္သည္။
အေရးေပၚကာလမ်ားတြင္ တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး ၀န္ေဆာင္မႈမ်ားအေပၚ ကန္႔သတ္ပိတ္ဆို႔မႈသည္
တရားစီရင္ေရးဆိုင္ရာ သေဘာတူညီခ်က္အရင္ရယူျပီး ဥပေဒအရအကန္႔အသတ္ျဖင့္
လုပ္ေဆာင္သည့္ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ သိုသိပ္စြာ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုသင့္ျပီး ျခြင္းခ်က္အေျခအေနမ်ားအတြက္လည္း
ဥပေဒအရ ေနရာလြတ္ခ်န္ထားသင့္သည္။
အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း အပိုဒ္ (၁၉) တြင္
မည္သည့ ္ ေနရာေဒသတြင္ ေနထို္င္သည္ ျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္သတင္းမီဒီယာမွတစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ သတင္း
အခ်က္အလက္ႏွင့္ အေတြးအေခၚမ်ားကို လက္ခံရရွိႏို္င္ရန္ႏွင့္ ျဖန္႔ေ၀ႏို္င္ရန္ အခြင့္အေရးအပါအ၀င္
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုႏို္င္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အကာအကြယ္ေပးထားသည္။
ပထမအေနျဖင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္အေပၚကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားသည္ ဥပေဒတစ္ခု
အမိန္႔တစ္ခု ျဖစ္ေနသည့္အစား ျခြင္းခ်က္ တစ္ခုျဖစ္သင့္ျပီး ဥပေဒထဲတြင္ ထိုကဲ့သုိ႔
ျပဌာန္းထားသင့္သည္။ ဒုတိယအေနျဖင့္ ျပည္သူ႔က်န္းမာေရး၊ ျပည္သူ႔စာရိတၱ၊ အမ်ားျပည္သူ
သဟဇာတျဖစ္မႈ သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသားလံုျခံဳေရးကို ခုိင္မာေသခ်ာေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းႏွင့္
အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို အကာအကြယ္ေပးျခင္း အစရွိသည့္
သီးျခားအေျခအေနမ်ားတြင္သာ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈမ်ား ထားသင့္သည္။ တတိယအေနျဖင့္ ေဖာ္ျပပါ
ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို ေအာင္ျမင္ရရွိႏို္င္ရန္ ကန္႔သတ္ ခ်က္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ရာတြင္ လိုအပ္မႈႏွင့္
အခ်ိဳးက်မႈအေပၚတြင္ မူတည္သင့္သည္။ တစ္နည္းဆိုလွ်င္ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈ အနည္းဆံုးပံုစံမ်ိဳးျဖင့္
ျဖစ္သင့္သည္။ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္မႈ တစ္ခုအတြက္ အထက္ေဖာ္ျပပါ လိုအပ္ခ်က္သံုးခုသည္လည္း
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးဥပေဒႏွင့္ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္အညီ ျဖစ္ရန္ လိုအပ္သည္။
ဤအခြင့္အေရးကို လူသားတစ္ဦးခ်င္းစီ က်င့္သံုးႏိုင္ရန္ အင္တာနက္ကို “အဓိကက်ေသာ
အေျခခံနည္းလမ္း” တစ္ခုအေနျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳသတ္မွတ္ထားသည့္အတြက္
လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚယူဆပိုင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္တို႔ႏွင့္ပတ္သက္၍
ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ က အင္တာနက္ကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရရွိႏိုင္ရန္၊
လက္လွမ္းမီမီရရွိႏိုင္ရန္ႏွင့္ လူအမ်ားသံုးစြဲႏိုင္ရန္ ထိေရာက္ျပီး တိက်ေသာ မူ၀ါဒမ်ားႏွင့္
မဟာဗ်ဴဟာမ်ား ခ်မွတ္က်င့္သံုးေရးအတြက္ အစိုးရမ်ားတြင္ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္
တာ၀န္၀တၱရားမ်ားရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
အင္တာနက္သံုးစြဲမႈ လူ႔အခြင့္အေရးဆို္င္ရာ ျမွင့္တင္ေဆာင္ရြက္ေရး၊ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ အေကာင္
အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ေရး ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ထုတ္ျပန္ခ်က္တစ္ခုတြင္ ကုလသမဂၢ
လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ၄င္းတို႔အေနျဖင့္ “အင္တာနက္မွ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ကို
လက္လွမ္းမီ ရရွိႏို္င္ခြင့္ႏွင့္ ျဖန္႔ေ၀ခြင့္ တို႔ကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေႏွာင့္ယွက္ေသာ သို႔မဟုတ္
တားဆီးပိတ္ပင္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို တညီတညြတ္တည္း ျပတ္ျပတ္သားသားရံႈ႕ခ်ေၾကာင္းႏွင့္
ထိုကဲ့သို႔ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ႏိုင္ငံအားလံုးက ရပ္တန္႔ရန္ႏွင့္ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကရန္ တိုက္တြန္းေၾကာင္း”
ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
၂၀၁၉ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီက ျမန္မာအစိုးရကို ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း
အင္တာနက္ဆက္သြယ္မႈကို ျပန္လည္ဖြင့္ေပးရန္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒပုဒ္မ (၇၇) ကို ဖ်က္သိမ္းရန္
တိုက္တြန္းခဲ့သည္။
ဤထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ လူသားခ်င္း
စာနာေထာက္ထားမႈဆိုင္ရာ လုပ္သားမ်ား၊ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ေသာ သတင္းသမားမ်ားႏွင့္
လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူမ်ားကို ရခုိင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ခ်င္းျပည္နယ္တို႔တြင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမရွိ
လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ထိေတြ႔ဆက္ဆံ သြားလာႏိုင္ေရးအတြက္ ခြင့္ျပဳရန္ ျမန္မာအစိုးရကို
တိုက္တြန္းလိုက္သည္။
လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား
(၁) ASEAN Parliamentarians for Human Rights
(၂) All Arakan Students’ and Youths’ Congress
(၃) Alternative ASEAN Network on Burma (ALTSEAN- Burma)
(၄) Amnesty International
(၅) Arakan Information Center
(၆) Arakan Rivers Network
(၇) Arakka Foundation
(၈) ARTICLE 19
(၉) Athan
(၁၀) Burma Campaign UK
(၁၁) Burma Human Rights Network
(၁၂) Burma Task Force
(၁၃) Burmese Rohingya Organization UK
(၁၄) Chin Human Rights Organization
(၁၅) Christian Solidarity Worldwide
(၁၆) CIVICUS : World Alliance for Citizen Participation
(၁၇) FIDH – International Federation for Human Rights
(၁၈) Fortify Rights
(၁၉) Human Rights Watch
(၂၀) Justice For All
(၂၁) Karen Women’s Organization
(၂၂) Peace and Development Initiative – Kintha
(၂၃) Refugees International
(၂၄) Student Network
(၂၆) The Arakan Project
(၂၇) Robert F. Kennedy Human Rights
(၂၈) Synergy
(၂၉) Women Peace Network
