(بیروت) – دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت مقامات ایران باید فوراُ هشت فعال محیط زیست در بازداشت به مدت ۶ ماه را آزاد کند، مگر آن که بلافاصله به آنها اتهامی مشخص بزنند و برای توجیه بازداشت آنها مدرک ارائه کنند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از ژانویه‌ی ۲۰۱۸ حداقل ۵۰ فعال محیط زیستی را در سراسر کشور دستگیر کرده است.
در ۳۱ ژوییه خانواده‌های هشت فعال محیط زیستی در نامه‌ای سرگشاده به مقامات ارشد گفتند که عزیزان آنها بدون دسترسی به وکیل در زندان اوین تهران در بازداشت هستند. آنها از مقامات خواستند تا در زندان به ملاقات این بازداشت‌شدگان بروند و شرایط بازداشت آنها را بشنوند. نام این فعالان هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، امیرحسین خالقی، سام رجبی، طاهر قدیریان، عبدالرضا کوهپایه و مراد طاهباز است.
سارا لی ویتسون، مدیر بخش خاورمیانه‌ی دیده‌بان حقوق بشر گفت «مقامات ایران بعد از شش ماه هنوز هیچ مدرکی برای توجیه بازداشت این فعالان ارائه نکرده‌اند». وی افزود «مقامات باید از این فعالان به خاطر توجه به مشکلات وخیم محیط زیستی ایران تقدیر کنند اما نهادهای امنیتی تندرو کشور به ندرت از فرصتی برای گوشمالی دادن به طرح‌های مدنی مستقل چشم‌پوشی می‌کنند».
در ۲۴ و ۲۵ ژانویه سازمان اطلاعات سپاه پاسداران چنین عضو یک گروه محیط زیستی محلی، مؤسسه‌ی حیات وحش میراث پارسیان، را بازداشت کرد و آنها را به استفاده از پروژه‌های محیط زیستی به عنوان پوششی برای جمع‌آوری اطلاعات راهبردی محرمانه متهم کرد. مشخص نیست که این افراد چه اطلاعات راهبردی محرمانه‌ای را می‌توانسته‌اند جمع‌آوری کنند، زیرا فعالیت این مؤسسه در زمینه‌ی حفظ و حفاظت از زیست گیاهی و جانوری ایران از جمله چیتای آسیایی، گونه‌ای در خطر انقراض، است. در ۱۰ فوریه، خانواده‌ی کاووس سیدامامی، فعال محیط زیست و استاد دانشگاه سرشناس که در جریان این برخورد دستگیر شده بود، گزارش دادند که او در بازداشت در شرایط نامعلومی درگذشته است. مقامات ایران ادعا کرده‌اند که سیدامامی خودکشی کرده است، اما تحقیقی بی‌طرفانه درباره‌ی مرگ او انجام نداده‌اند.
در ۳۱ ژوییه، محمدحسین آقاسی، وکیلی برای پسران خانواده‌های رجبی و قدیریان، به دیده‌بان حقوق بشر گفت که دادستان به او اجازه‌ی وکالت موکلانش و مطالعه‌ی پرونده‌شان را نداده است.
بر اساس ماده ۴۸ آیین دادرسی کیفری سال ۲۰۱۴ ایران، بازداشت‌شدگان متهم به بعضی از جرایم از جمله جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی، جرایم سیاسی و رسانه‌ای باید در مرحله‌ی تحقیقات مقدماتی وکلایشان را از میان وکلای از پیش تأیید شده توسط قوه‌ی قضاییه انتخاب کنند. در ماه ژوئن قوه‌ی قضاییه فهرستی منتشر کرد که شامل تنها ۲۰ وکیل با اجازه‌ی وکالت افراد متهم به جرایم امنیت ملی در استان تهران می‌شد. در این لیست نام هیچ وکیل زن یا وکیل حقوق بشری به چشم نمی‌خورد.
در ۳۰ ژوئن منبعی، با اطلاع از نزدیک از پرونده‌ها که ترجیح داد ناشناس بماند، به دیده‌بان حقوق بشر گفت که خانواده‌ها نتوانسته‌اند هیچ اطلاعاتی درباره‌ی اتهامات یا مدارک اقامه‌شده توسط مقامات علیه فعالان محیط زیستی بازداشت‌شده کسب کنند. این منبع تأیید کرد که در جریان دیدار با بازداشت‌شدگان در ماه ژوئن، خانواده‌ها متوجه شدند که دندان یکی از بازداشتی‌ها شکسته است و دیگری جراحت‌هایی روی دماغش داشته است.
در ۹ ماه مه، محمود صادقی، نماینده‌ی مجلس از تهران، توییت کرد که وزیر اطلاعات، محمود علوی، صراحتاً اعلام کرده است که هیچ دلیلی بر جاسوسی این فعالان نیافته‌اند. در ۲۲ ماه مه، عیسی کلانتری، رییس سازمان محیط زیست ایران، در جریان سخنرانی در همایشی درباره‌ی تنوع زیستی گفت که دولت هیئتی متشکل از وزرای اطلاعات، کشور، و دادگستری و معاون حقوقی رییس‌جمهور تشکیل داده است و آنها به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ سندی برای جاسوس بودن فعالان بازداشت‌شده وجود ندارد. کلانتری گفت که هیئت اعلام کرده است که فعالان محیط زیستی باید آزاد شوند.
از زمان مرگ سیدامامی، مقامات سپاه پاسداران چندین بار به خانه‌اش هجوم برده‌اند، بارها خانواده‌اش را مورد آزار قرار داده‌اند، و از خروج همسرش مریم ممبینی از کشور ممانعت کرده‌اند.
در ۱۵ فوریه، برنامه‌ی «۲۰:۳۰» صدا و سیمای ایران ویدیویی پخش کرد که سیدامامی را به استفاده از طرح چیتای آسیایی در خطر انقراض به عنوان بهانه‌ای برای جاسوسی در مناطق حساس از لحاظ راهبردی متهم می‌کرد. دیده‌بان حقوق بشر گفت این برنامه هیچ مدرکی ارائه نداد و ضمانت‌های دادرسی عادلانه را نقض کرد. در ۱۶ ژوییه پیام درفشان، وکیل خانواده‌ی سیدامامی، به خبرگزاری کار ایران گفت که خانواده از این برنامه شکایت کرده است.
در ۹ ماه مه، مژگان جمشیدی، روزنامه‌نگاری که مسائل محیط زیستی را پوشش میدهد، توییت کرد که مقامات بیش از ۴۰ فعال محیط زیستی محلی را در شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان در جنوب ایران بازداشت کرده‌اند. دو منبع به دیده‌بان حقوق بشر تأیید کردند که آنها آزاد شده‌اند.
ویتسون گفت «کشور با چالش‌های جدی اقتصادی و محیط زیستی روبه‌رو است اما مقامات همان افرادی را که می‌توانند بخشی از راه حل باشند به زندان می‌اندازند».
