(بیروت) – دیدهبان حقوق بشر امروز در گزارش جهان ۲۰۲۵ خود گفت مقامات ایران با وجود وعده تغییر از سوی رییس جمهور جدید ایران به سرکوب هدفمند و ظالمانه خود ادامه دادند. مقامات، مدافعان حقوق بشر، زنان، اقلیتهای قومی و مذهبی، و بستگان افراد دستگیر یا کشته شده در اعتراضات سال ۲۰۲۲ را هدف گرفتهاند.
دیدهبان حقوق بشر برای سی و پنجمین گزارش جهان، که در ٥۴۶ صفحه منتشر شده است، عملکرد حقوق بشری بیش از ۱۰۰ کشور را مورد بررسی قرار داد تیرانا حسن، مدیر اجرایی دیدهبان، در پیشگفتار خود میگوید دولتها در بیشتر نقاط جهان مخالفان سیاسی، فعالان، و روزنامهنگاران را تحت سرکوب، دستگیری ناحق، و حبس قرار دادند. گروههای مسلح و نیروهای دولتی دست به قتل غیرقانونی غیرنظامیان زدند، عده زیادی را از خانهشان راندند، و از دسترسی به یاریهای بشردوستانه ممانعت به عمل آوردند. در بسیاری از بیش از ۷۰ انتخابات سراسری در ۲۰۲۴، رهبران اقتدارگرا با سیاستها و مواضع تبعیضآمیزشان پیش رفتند.
به گفته عفو بینالملل، ایران یکی از پنج کشور با بیشترین تعداد اعدام در سال ۲۰۲۳ بود، و با اعدام بیش از ۴۰۰ نفر در نیمه ابتدایی سال ۲۰۲۴ به گفته سازمان ملل، این روند در سال ۲۰۲۴ نیز ادامه پیدا کرد. مقامات همچنین دهها حکم اعدام جدید برای زندانیان سیاسی، اقلیتهای قومی، و اتباع خارجی صادر کردند.
ناهید نقشبندی، سرپرست پژوهشگری ایران در دیدهبان حقوق بشر گفت «سرکوب مداوم مقامات ایران نمونه تهاجم به حقوق است و زنان و اقلیتها را به شکلی نامتناسب هدف میگیرد. با وجود این، سرکوب کنترلنشده حکومت، به جای ساکت کردن مخالفان منجر به تعمیق سرپیچی عمومی شده است».
مقامات ایران آزادیهای انجمن و بیان را به شدت محکوم کردند. در سال ۲۰۲۴ نیروهای امنیتی دهها فعال، وکیل، و دانشجو را دستگیر کردند. مقامات همچنین بستگان پر سر و صدای افراد کشته یا اعدامشده در طی اعتراضات ۲۰۲۲ را مورد هدف قرار دادند که خواهان مسئولیتپذیری برای نقضها علیه عزیزانشان بودند.
- دهها تن از مدافعان حقوق بشر، روزنامهنگاران، اقلیتها، و مخالفان در ایران، پس از محاکمههای نامنصفانه با احکام طولانی زندان روبهرو هستند. بسیاری از خدمات اولیه در زندان بیبهره هستند. محرومیت عمدی از مراقبت پزشکی به زندانیان سیاسی، یک رویه قدیمی، بدتر از پیش شده است.
- مقامات ایران تحت قانون «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» جریمهها و محدودیتهایی شدیدتر برای نقض قوانین حجاب اجباری وضع کردهاند. این قانون که در ماه سپتامبر توسط شورای نگهبان تأیید شد، مجازاتهایی شدید، شامل جریمه، حکم طولانیتر زندان، و محدودیتهایی بر اشتغال و تحصیل وضع میکند.
- مقامات به سرکوب اقلیت مذهبی بهایی شدت بخشیدند و زنان را به شکلی نامتناسب هدف گرفتند. در سال ۲۰۲۴ دهها بهایی دستگیر، محاکمه، و به زندان محکوم شدند. اثر انباشته سرکوب نظاممند و چنددههای مقامات علیه بهاییان محرومیتی عمدی و شدید از حقوق بنیادین آنهاست و به سطح جنایت علیه بشریت آزار و اذیت میرسد.
- مأموران همچنین دست به استفاده از قوه قهریه مرگبار و بیش از حد علیه کولبرهای عمدتاً کرد زدهاند که در مناطق ناهموار بین ایران و عراق دست به جابجایی کالا میزنند. کولبرها، که به خاطر فقر دست به این کار میزنند، با خطرهایی دائمی مواجه هستند. کولبرها دسترسی محدودی به عدالت یا راهکارهای قضایی دارند، و مقامات ایران با کولبرهای بازداشتشده بدرفتاری کردهاند.
نقشبندی گفت «جامعه بینالمللی باید به سرکوب فزاینده در ایران رسیدگی کند و مقامات ایران را به پاسخگویی وادار کند».