(بیروت) – دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت بر اساس گزارش‌ها مقامات ایران اعضای خانواده ده‌ها تن از افراد کشته‌شده، اعدام‌شده، یا زندانی‌شده در جریان اعتراضات در طول دو سال گذشته را با اتهامات دروغین دستگیر کرده‌اند. دو سال پس از فوران اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» سال ۲۰۲۲، مقامات ایران به ساکت کردن و مجازات خانواده‌های در پی مسئولیت‌پذیری برای نقض‌ها علیه عزیزانشان ادامه می‌دهند.
بی‌بی‌سی فارسی در ۱۶ اوت ۲۰۲۴ گزارش داد که دادگاه کیفری نظرآباد در استان البرز در شمال ایران ماشالله کرمی را به اتهام «مشارکت در پولشویی» و «تحصیل مال از طریق نامشروع» به هشت سال و ده ماه زندان محکوم کرده است. پسر کرمی، محمد مهدی کرمی، در ۷ ژانویه ۲۰۲۳ به خاطر شرکت در اعتراضات اعدام شد. پدر او در بخشی از حکمش با جریمه و مصادره اموال نیز روبه‌رو است. علی شریف‌زاده اردکانی، وکیل او، در مصاحبه‌ای به روزنامه شرق گفت که اموال و سرمایه‌ها کمک‌های عمومی برای حمایت از آقای کرمی بوده‌اند، و هیچیک از اهداکنندگان خواهان بازپرداخت این کمک‌ها نشده‌اند.
ناهید نقشبندی، سرپرست پژوهشگری ایران در دیده‌بان حقوق بشر، گفت «مقامات ایران دو بار به مردم ظلم می‌کنند – اعدام یا قتل عضو خانواده، و سپس دستگیری عزیزانشان به خاطر مطالبه پاسخگویی». او اضافه کرد «قوه قضاییه ایران باید فوراً وابستگانی که به شکل غیرقانونی در بازداشت به سر می‌برند را آزاد کند و تضمین کند که هر فرد متهم به یک جرم از محاکمه‌ای منصفانه و رویه دادرسی شفاف برخوردار خواهد بود».
حال‌وش، یک گروه حقوق بشر بلوچ، خبر داد که در روز ۲۷ اوت، دادگاه ویژه اطفال استان خراسان رضوی حکم هشت ماه زندان برای فرامرز براهویی (آبیل) صادر کرده است. او برادر ۱۵ ساله اسماعیل آبیل (براهویی) است که از جان‌باختگان سرکوب «جمعه خونین» علیه معترضان در زاهدان بود. در روز چهارم اوت ۲۰۲۳ حال‌وش خبر داد که فرامرز براهویی پس از حضور بر مزار برادرش دستگیر شده است.
شبکه حقوق بشر کردستان خبر داد که در روز سوم سپتامبر، مأموران امنیتی به منزل خانواده زانیار ابوبکری یورش بردند که در جریان اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، در مهاباد در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۲ با شلیک گلوله کشته شده بود، و برادر ۱۶ ساله‌اش رامیار را دستگیر کردند.
شبکه حقوق بشر کردستان همچنین خبر داد که در سوم سپتامبر مأموران امنیتی به منزل سیاوش سلطانی، پسر کبری شیخه سقا یورش بردند که در اعتراضات اکتبر ۲۰۲۲ در مهاباد کشته شده بود، و پسرش سیاوش را بدون حکم قضایی و با ضرب و شتم دستگیر کردند.
هرانا خبر داد که پس از این که رعنا کورکور انتخابات ریاست جمهوری را مورد انتقاد قرار داد و حکومت را برای محکوم کردن برادرش عباس (مجاهد) کورکور به مرگ به اتهام محاربه و افساد فی‌الارض محکوم کرد، نیروهای امنیتی به منزل او در شهرستان پاکدشت یورش بردند. مقامات در روز ۱۰ اوت او را آزاد کردند. دیوان عالی حکم برادر او را در دسامبر ۲۰۲۳ تأیید کرد.
سازمان حقوق بشری کردپا خبر داد که نیروهای امنیتی احمد حسن‌زاده و دخترش سولماز را در ۳۰ ژوییه در حالی دستگیر کردند که برای تولد محمد، پسر احمد، که در جریان اعتراضات ۲۰۲۲ با شلیک گلوله کشته شد، مراسم یادبود برگزار کرده‌بودند. احمد حسن‌زاده روز بعد با وثیقه آزاد شد اما سولماز به زندان ارومیه منتقل شد و در روز ششم اوت در اعتراض به تداوم بازداشتش دست به اعتصاب غذا زد.
سولماز و پدرش پیش از این در روز ۵ سپتامبر ۲۰۲۳ برای بازجویی به اداره اطلاعات بوکان احضار شده بودند. او همچنین در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۳ در ایست بازرسی بین بوکان و سقز توسط نیروهای امنیتی دستگیر، اما با فاصله کمی آزاد شد.
کردپا در ۲۹ اوت خبر داد که حسن امینی، که برادرش محمد در اعتراضات ۲۰۲۲ کشته شد، با پابند الکترونیکی از زندان سنندج آزاد شده است. شعبه ۱۰۱ دادگاه کیفری بوکان در روز پنجم ژوییه ۲۰۲۳ حسن را به اتهام «اخلال در نظم عمومی» به شش ماه و نیم زندان و ۴۰ ضربه شلاق محکوم کرده بود. امینی در ۹ ژوئن ۲۰۲۳ پس از شرکت در مراسمی برای افراد کشته‌شده در اعتراضات ۲۰۲۲ در قبرستان‌های سقز و بوکان، همراه با خانواده دیگر جان‌باختگان دستگیر شده بود.
مقامات ایران سابقه‌ای طولانی از تحت فشار گذاشتن خانواده‌هایی دارند که عزیزانشان به دست نیروهای امنیتی کشته، یا به دست دادگاه‌های ایران اعدام شده‌اند. این شامل تهدید و فشار آوردن به خانواده قربانیان اعتراضات ۲۰۱۹، و همچنین خانواده کشته‌شدگان پرواز PS752 هواپیمایی اوکراین که در سال ۲۰۲۰ به دست سپاه پاسداران ساقط شد، با هدف بازداشتن آنها از مطالبه پاسخگویی نیز می‌شود.
نقشبندی گفت «این امری حیاتی است که دولت‌های در حال تعامل با ایران به شکل علنی این بی‌عدالتی‌های ترسناک علیه افرادی را محکوم کنند که عزیزانشان پیش از این با نقض‌های جدی حکومت ظالم ایران مواجه شده‌اند».
