Τουρκία: Μαζικές Απελάσεις Σύρων

(Βρυξέλλες) –  οι Τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας,  τουλάχιστον από τον Δεκέμβριο 2017, αναχαιτίζουν συστηματικά εκατοντάδες, ενίοτε και χιλιάδες, αιτούντες άσυλο στην τουρκοσυριακή μεθόριο και με συνοπτικές διαδικασίες τους απελαύνουν στο κατεστραμμένο από τον πόλεμο κυβερνείο Ιντλίμπ της Συρίας, ανέφερε σήμερα η Human Rights Watch. Οι Τούρκοι συνοριοφύλακες πυροβολούν αιτούντες άσυλο που επιχειρούν να εισέλθουν στην Τουρκία από τις διόδους των διακινητών, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό και θάνατό τους, και απελαύνουν στο Ιντλίμπ τους Σύρους  που έφθασαν πρόσφατα στην πόλη Αντάκια (Αντιόχεια) της Τουρκίας, η οποία απέχει 30 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Συρία.

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, οι επιθέσεις της στρατιωτικής συμμαχίας Ρωσίας και Συρίας κατά των αντικυβερνητικών δυνάμεων στο Ιντλίμπ εκτόπισε σχεδόν 400.000 αμάχους.  Αυτοί προστέθηκαν στους περισσότερους από 1,3 εκατομμύρια ανθρώπους που παραμένουν εγκλωβισμένοι στο Ιντλίμπ, σε ανασφαλείς, υπερπλήρεις καταυλισμούς και σε αυτοσχέδιους καταυλισμούς σε χωράφια κοντά στα κλειστά Τουρκικά σύνορα, όπου βρίσκονται συνεχώς υπό την απειλή επίθεσης και έλλειψης φαγητού, καθαρού νερού, στέγης, υγειονομικής περίθαλψης και βοήθειας. Στις 26 Μαρτίου 2018, στη σύνοδο κορυφής στη Βουλγαρία, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να πιέσει την Τουρκία να επιτρέψει σε Σύρους αμάχους που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους λόγω του πολέμου να ζητήσουν προστασία στην Τουρκία και στη γύρω περιοχή.

«Καθώς οι συνοριοφύλακες επιχειρούν να κλείσουν τα τελευταία διάτρητα σημεία των συνόρων της Τουρκίας, εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι παραμένουν εγκλωβισμένοι σε χωράφια από την πλευρά της Συρίας, αντιμέτωποι με βόμβες» ανέφερε ο Gerry Simpson, αναπληρωτής διευθυντής του προγράμματος δικαιωμάτων προσφύγων της Human Rights Watch. «Η ΕΕ οφείλει να ασκήσει πίεση στην Τουρκία προκειμένου να ανοίξει τα σύνορά της σε όσους βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης και να παράσχει ουσιαστική υποστήριξη, αντί απλώς να παρακολουθεί άπραγη την Τουρκία να αγνοεί την προσφυγική νομοθεσία και να απωθεί παράνομα χιλιάδες ανθρώπους, οι οποίοι επιστρέφουν σε συνθήκες σφαγής».

Σε απάντηση προς αυτές τις κατηγορίες, η Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης Μεταναστών (ΓΔΔΜ) του Υπουργείου Εσωτερικών της Τουρκίας παρείχε μία μακροσκελή δήλωση στη Human Rights Watch, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι «ενώ η Τουρκία διαφυλάσσει την ασφάλεια των συνόρων κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων, εξακολουθεί να δέχεται Σύρους σε κατάσταση ανάγκης που καταφθάνουν στα σύνορά της και ποτέ δεν ανοίγει πυρ ούτε κάνει χρήση βίας εναντίον τους».

Η ΓΔΔΜ είπε ότι κατέγραψε 510.448 Σύρους που διήλθαν από τα επίσημα συνοριακά φυλάκια το 2017 και 91.866 μέχρι σήμερα για το 2018, και τους παρασχέθηκε προσωρινή προστασία. Η δήλωση της ΔΓΓΜ συνεχίζεται λέγοντας ότι, όπως φαίνεται από τους αριθμούς, «οι ισχυρισμοί ότι δεν καταγράφονται οι Σύροι είναι αναληθείς». Δεν φαίνεται ότι οι τουρκικές αρχές έχουν διεξαγάγει έρευνα επί των συγκεκριμένων ευρημάτων της Human Rights Watch.

Στα μέσα Φεβρουαρίου, η Human Rights Watch μίλησε τηλεφωνικά με 21 Σύρους αναφορικά με τις επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες προσπάθειές τους να εισέλθουν στην Τουρκία με διακινητές. Δεκαοκτώ είπαν ότι οι εντεινόμενες αεροπορικές επιθέσεις των Ρωσικών και Συριακών δυνάμεων στο Ντέιρ Αλ Ζουρ και στο Ιντλίμπ τους είχαν εκτοπίσει επανειλημμένα μέχρις ότου τελικά αποφάσισαν ότι δεν είχαν πλέον άλλη επιλογή από το να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή τους και να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους διαφεύγοντας προς την Τουρκία.

Όσοι παραχώρησαν συνέντευξη περιέγραψαν 137 περιστατικά, μεταξύ των μέσων Δεκεμβρίου και των αρχών Μαρτίου, κατά τα οποία οι Τούρκοι συνοριοφύλακες τους αναχαίτισαν μόλις πέρασαν τα σύνορα με τους διακινητές. Η Human Rights Watch μίλησε με άλλους 35 Σύρους που παρέμεναν εγκλωβισμένοι στο Ιντλίμπ, οι οποίοι δεν επιχείρησαν να το εγκαταλείψουν από φόβο ότι θα τους πυροβολήσουν οι συνοριοφύλακες.

Εννέα άτομα περιέγραψαν επίσης 10 περιστατικά μεταξύ Σεπτεμβρίου και αρχών Μαρτίου κατά τα οποία Τούρκοι συνοριοφύλακες πυροβόλησαν τους ίδιους ή άλλους μπροστά τους, καθώς επιχειρούσαν να περάσουν τα σύνορα, σκοτώνοντας 14 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 5 παιδιών, και τραυματίζοντας 18.

Άμαχοι στο Ιντλίμπ βρέθηκαν καταμεσής διασταυρούμενων πυρών μεταξύ των κουρδικών και τουρκικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια επίθεσης της Τουρκίας στην υπό κουρδικό έλεγχο πόλη Αφρίν, βόρεια του Ιντλίμπ, η οποία ξεκίνησε στις 20 Ιανουαρίου.

Τον Νοέμβριο, στις πιο πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες της για τη Συρία, η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες ανέφερε ότι «σύμφωνα με αναφορές ολόκληρη η Συρία έχει επηρεαστεί, κατά τόπους, άμεσα ή έμμεσα, από μία ή πολλαπλές συρράξεις» και κατ' επέκταση επανέλαβε τη διαχρονική πλέον έκκλησή της «να μην επιστρέφονται βίαια οι Σύροι».

Οι Σύροι που επιχείρησαν να εισέλθουν στην Τουρκία είπαν ότι τους αναχαίτισαν αφού διέσχισαν τον ποταμό Ορόντη ή κοντά στον καταυλισμό των εσωτερικά εκτοπισθέντων στο αλ-Ντουρέγια. Είπαν ότι οι Τούρκοι συνοριοφύλακες τους απέλασαν μαζί με εκατοντάδες, ενίοτε και χιλιάδες, άλλους Σύρους που είχαν ήδη αναχαιτίσει. Είπαν ότι οι συνοριοφύλακες τους ανάγκασαν να επιστρέψουν σε Συριακά εδάφη σε ένα ανεπίσημο σημείο διέλευσης στη Χάτυα ή κατά μήκος ενός μικρού φράγματος στον Ποταμό Ορόντη γνωστό ως Γέφυρα Ειρήνης,  που έχει χρησιμοποιηθεί από φορείς ανθρωπιστικής βοήθειας.

Η Human Rights Watch απέκτησε δορυφορικές εικόνες των δύο σημείων διελεύσεων και των τεσσάρων φυλακίων, όπου έχουν στηθεί μεγάλα αντίσκηνα σε γήπεδα μπάσκετ στην περιοχή δίπλα στα σύνορα, όπου οι αιτούντες άσυλο ανέφεραν ότι κρατούνταν προτού προωθηθούν πίσω στη Συρία.

Τα ευρήματα προκύπτουν μετά από την έκθεση της Human Rights Watch στις 3 Φεβρουαρίου αναφορικά με τις δολοφονίες αμάχων στα σύνορα, εκ μέρους της Τουρκίας,  και τις παράνομες επαναπροώθησεις αιτούντων άσυλο μεταξύ Μαΐου και Δεκεμβρίου 2017, καθώς και μετά από παρόμοια ευρήματα τον Νοέμβριο 2015 και τον Μάιο 2016.

Αναφορικά με την έκθεση που δημοσιεύθηκε στις 3 Φεβρουαρίου, ένας ανώτατος Τούρκος αξιωματούχος επανέλαβε τη διαχρονική πλέον απάντηση της κυβέρνησής του σε αυτές τις εκθέσεις, επισημαίνοντας ότι η Τουρκία έχει δεχθεί εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Η Human Rights Watch περιέγραψε τα τελευταία ευρήματα σε μία επιστολή στις 15 Μαρτίου προς τον υπουργό εσωτερικών της Τουρκίας, ζητώντας τα σχόλιά του μέχρι τις 21 Μαρτίου.

Η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 3,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες, σύμφωνα με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Για αυτή τη γενναιοδωρία της η Τουρκία αξίζει να της αποδοθούν τα εύσημα και να λάβει στήριξη ώστε να διασφαλιστούν τα σύνορά της με τη Συρία.

Ωστόσο, η Τουρκία υποχρεούται επίσης να σεβαστεί την αρχή της μη επαναπροώθησης, που απαγορεύει στις χώρες να επιστρέφουν οποιονδήποτε σε έναν τόπο όπου διατρέχει πραγματικό κίνδυνο διωγμών, βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή βάναυσης μεταχείρισης ή τιμωρίας. Η ίδια αρχή περιλαμβάνει την απαγόρευση απόρριψης των αιτούντων άσυλο στα σύνορα η οποία μπορεί να τους εκθέσει σε αυτές τις απειλές. Η Τουρκία οφείλει επίσης να σέβεται τους διεθνείς κανόνες για τη χρήση φονικής βίας, καθώς και τα δικαιώματα στη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα.

Η Τουρκία επιμένει ότι σέβεται την αρχή της μη επαναπροώθησης. «Οι Σύροι γίνονται δεκτοί και τους παρέχεται προστασία στην Τουρκία, οι δε Σύροι που έχουν εισέλθει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην Τουρκία αναζητώντας προστασία ασφαλώς και δεν επαναπροωθούνται και λαμβάνουν χώρα οι διαδικασίες υποδοχής και καταγραφής τους»  είπε η ΔΓΓΜ σε δήλωσή της ως απάντηση στην έκθεση. «Οι Σύροι που καταφθάνουν στην Τουρκία ουδέποτε εξαναγκάζονται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, η καταγραφή τους συνεχίζεται και οι εν λόγω αλλοδαποί μπορούν να επωφελούνται από πολλά δικαιώματα και υπηρεσίες στην Τουρκία».

Τον Δεκέμβριο η Τουρκία είχε ολοκληρώσει σχεδόν 800 χιλιόμετρα του προγραμματισμένου τείχους 911 χιλιομέτρων κατά μήκους των συνόρων της με τη Συρία, που θα συνίσταται σε τοίχο σκυροδέματος ανθεκτικό σε ρουκέτες και σε έναν φράχτη από χάλυβα. Στις δορυφορικές εικόνες που έλαβε η Human Rights Watch για την περιοχή όπου οι Σύροι είπαν ότι διήλθαν με τους διακινητές διακρίνονται ατείχιστες περιοχές.

Η συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας, τουλάχιστον από τα μέσα του 2015, να επιτρέψει στους Σύρους αιτούντες άσυλο να περάσουν νόμιμα τα σύνορα έχει ενισχυθεί περαιτέρω από την επίμαχη Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας του 2016 αναφορικά με τη μετανάστευση για τη μείωση των ροών προσφύγων και μεταναστών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αντίθετα, η ΕΕ θα έπρεπε να συνεργάζεται με την Τουρκία για να κρατήσει τα σύνορά της ανοιχτά προς τους πρόσφυγες, παρέχοντας οικονομική στήριξη προς την Τουρκία σε αυτήν της την προσπάθεια, και να μοιράζεται την ευθύνη επιταχύνοντας την επανεγκατάσταση των προσφύγων από την Τουρκία, ανέφερε η Human Rights Watch.