Στις 20 Απριλίου, περισσότεροι από 160 αιτούντες άσυλο έφθασαν στη Λέσβο και στη Χίο από την Τουρκία. Η αστυνομία τους κρατά στις κλειστές δομές των νησιών αυτών, Μόρια και ΒΙΑΛ, όπως και καθέναν που έφθασε μετά την εφαρμογή της κακοσχεδιασμένης συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας πριν από έναν μήνα.
Αλλά αυτή η καθολική και αυτόματη κράτηση είναι αδικαιολόγητη νομικά, ανθρωπιστικά και πρακτικά.
Πρώτον, οι Αρχές δεν πρέπει να κρατούν αυτομάτως τους αιτούντες άσυλο για παραπάνω από τον λιγότερο δυνατό λογικό χρόνο. Οταν το κάνουν, ενώ υπάρχουν εναλλακτικές, συνιστά αυθαίρετη κράτηση, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Δεύτερον, οι συνθήκες στη Μόρια και στη ΒΙΑΛ, όπου κρατούνται περίπου 4.500 άτομα, είναι απαράδεκτες. Οταν οι δομές αυτές μετατράπηκαν σε κέντρα κράτησης, η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και οι περισσότερες ΜΚΟ αποχώρησαν. Η έρευνα της Human Rights Watch εντόπισε πολλούς εξαιρετικά ευάλωτους κρατουμένους - ασυνόδευτα ανήλικα, μητέρες μόνες, έγκυες και άτομα με αναπηρία. Είδαμε ανθρώπους σε αναπηρικά καροτσάκια και άλλους με σοβαρό ψυχολογικό στρες.
Γυναίκες είπαν ότι φοβούνται να κάνουν ντους μόνες και μερικοί εμφάνισαν εξανθήματα. Στη ΒΙΑΛ, ο κόσμος μάς είπε ότι δεν έχει ζεστό νερό, παρά μόνο κρύο ορισμένες ώρες. Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός και ο στρατός παρέχουν υπηρεσίες υγείας αλλά μόνο τις βασικές και σε περιορισμένες ώρες.
«Είναι τόσο δύσκολα εδώ» είπε μια 25χρονη Αφγανή, μόνη με τον 5χρονο γιο της. «Είμαστε φυλακή. Το φαγητό δεν τρώγεται και κάθε μέρα, τη μισή μέρα δεν έχει νερό».
Η λύση είναι σαφής. Πριν από τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας, η Μόρια και η ΒΙΑΛ ήταν ανοιχτές δομές υποδοχής και ταυτοποίησης, όπως και τα υπόλοιπα hotspots σε Σάμο, Λέρο, Χίο. Ολα μπορούν να ξαναγίνουν ανοιχτές δομές.
Αυτό θα περιόριζε τον συνωστισμό και θα επέτρεπε στην ΥΑ και στις άλλες ΜΚΟ να επιστρέψουν. Επίσης, οι μετανάστες και αιτούντες άσυλο θα ανακτούσαν την ελευθερία μετακίνησης. Ο κίνδυνος να έφευγαν για την ηπειρωτική χώρα είναι μηδαμινός χωρίς τα απαραίτητα έγγραφα για να επιβιβαστούν σε πλοίο.
Στις 21 Απριλίου, οι φύλακες της ΒΙΑΛ άνοιξαν τις πύλες για να απελευθερώσουν όσους έφθασαν στο νομικό όριο κράτησης των 25 ημερών. Αλλά οι υπόλοιποι κρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν έντονα και η αστυνομία έλαβε τη σωστή απόφαση να τους αφήσει να φύγουν. Τώρα η κυβέρνηση πρέπει να την οριστικοποιήσει αφαιρώντας τις κλειδαριές απ' όλες τις δομές στα νησιά.
Ο κ. Fred Abrahams και κυρία η Εύα Κοσσέ πραγματοποίησαν έρευνα στη Λέσβο και στη Χίο 3 με 9 Απριλίου για τη Human Rights Watch. Το άρθρο γράφτηκε αποκλειστικά για «Το Βήμα».
