(New York, ngày 1 tháng 2, 2008) – Chính phủ Việt Nam vừa thả nhà văn được giải Trần Khải Thanh Thuỷ ra khỏi tù nhưng vẫn tiếp tục cầm tù hay quản chế hàng chục các nhà tranh đấu hoà bình khác, tổ chức Human Rights Watch tuyên bố hôm nay.
Bà Thuỷ, ngýời bị bắt ngày 21 tháng 4 nãm ngoái, ðýợc thả ra sau một phiên toà bất chợt và không ðýợc quảng bá trýớc của Toà Án Nhân Dân Hà Nội vào ngày 31 tháng Giêng tây. Bà bị tuyên án chín tháng 10 ngày, ðúng thời gian bà ðã bị giam giữ, vì lý do “phá rối trật tự công cộng” theo ðiều 245 của Bộ Luật Hình Sự.
Ngýời thắng giải Hellman-Hammett 2007 rất có uy tín ðành cho các vãn nghệ sĩ bị trù dập, bà Thuỷ, 47 tuổi, là một trong số gần 40 ngýời hoạt ðộng hoà bình - kể cả hõn 10 phụ nữ - ðã bị cầm tù hay bị quản chế trong vòng 18 tháng qua ở Việt Nam. Trong số này có luật sý về nhân quyền, thành viên các ðảng ðối lập, các nhà xuất bản chui, các nhà hoạt ðộng cho các giáo hội ðộc lập, các nhà bất ðồng chính kiến trên Internet, và các lãnh tụ công ðoàn.
“Cũng nhý hàng chục các nhà bất ðồng chính kiến hoà bình khác mà ðã phải ði tù, bà Trần Khải Thanh Thuỷ ðáng nhẽ không cả bị bắt mới phải,” bà Sophie Richardson, giám ðốc biện hộ cho vùng Á châu của Human Rights Watch nói. “Chính phủ Việt Nam nên ngýng cấm cố ngýời ta chỉ vì họ phát biểu quản ðiểm của họ.”
Trong thời gian bị cầm tù trên chín tháng ở Trung tâm Giam giữ Thanh Liệt (còn gọi là Trại B14), chính quyền không cho phép bà Thuỷ ðýợc gia ðình thãm viếng cũng nhý bà không nhận ðýợc thý nào từ gia ðình. Theo tin gia ðình, chính quyền ðã bác bỏ những lời yêu cầu ðể cho bà Thuỷ, ngýời bị hai chứng bệnh lao và tiểu ðýờng, ðýợc chuyển về chữa trị tốt hõn ở Trung tâm Lao Ðống Ða ở Hà Nội. Trái lại, sức khoẻ của bà bị sa sút và bà ðã bị thêm bệnh thấp khớp sau nhiều tháng phải ngủ mà không có chãn mền trên sàn xi-mãng của một xà-lim nhỏ trong khi nhiệt ðộ mùa ðông ở Hà Nội ðều ðặn ở dýới 7 ðộ Celsius (týõng ðýõng với 45 ðộ Fahrenheit).
Là một tác giả, nhà thõ và ký giả nổi tiếng, bà Thuỷ ðã có mấy bộ tiểu thuyết, một số tiểu luận dùng hình thức biếm vãn hay viết về chính trị phê phán chế ðộ cộng sản. Bà là một trong số hàng chục các nhà hoạt ðộng xuất hiện trong một thời gian vào nãm 2006 khi sự kiểm soát ðối với các tiếng nói bất ðồng chính kiến ðýợc nhà nýớc tháo gỡ ðôi chút trýớc khi Hà Nội ðứng ra làm chủ nhà ðãng cai hội nghị thýợng ðỉnh APEC (Tổ chức cộng tác châu Á-Thái bình dýõng) vào tháng 11 nãm 2006 và trýớc khi Hà Nội ðýợc nhận làm thành viên của Tổ chức Thýõng mại Thế giới vào cuối nãm ðó.
Tháng 9 nãm 2006, bà Thuỷ tham gia vào ban biên tập báo Tổ Quốc, một bản tin bất ðồng chính kiến in chui ở Việt Nam và lýu hành trên Internet. Tháng 10 nãm 2006, bà có chân trong việc thành lập Công Ðoàn Ðộc Lập, một nhóm bị luật cấm hoạt ðộng ở Việt Nam bởi nõi ðây tất cả các công ðoàn phải thuộc Tổng Liên Ðoàn Lao Ðộng, tổ chức do Ðảng CS kiểm soát. Tháng 12 nãm 2006, bà còn là sáng lập viên Hội Dân Oan Việt Nam.
Trýớc khi bị bắt, bà Thuỷ bị chính quyền câu lýu, thẩm tra và hạch xách một cách khá thýờng xuyên. Tháng 11 nãm 2006, bà bị mất việc làm ký giả. Trong thời gian hội nghị APEC nhóm họp cùng tháng ðó, bà bị khoá chặt ngay trong nhà mình và sau ðó là nhý bị quản chế thực sự. Ngày 10 tháng 3, 2007, công an vào khám nhà bà và tịch thu máy vi tính, máy ðiện thoại di ðộng, và hàng trãm hồ sõ khiếu kiện của dân oan.
Sau khi bà bị bắt ở một trạm xe buýt ở Hà Nội vào ngày 21 tháng 4 nãm 2007, lúc ðầu bà bị tố cáo là tuyên truyền chống chính phủ (theo ðiều 88) và phá rối trật tự công cộng (ðiều 245) nhýng trong phiên xử ngày hôm qua, chỉ có lời cáo buộc sau này là ðýợc duy trì tại toà.
Những phụ nữ khác bị bỏ tù, câu lýu hay quản chế trong 18 tháng qua gồm:
- Lê Thị Công Nhân, 29 tuổi. Là một luật sý hoạt ðộng và sáng lập viên của Uỷ Ban Nhân Quyền Việt Nam cũng nhý là phát ngôn nhân của Ðảng Thãng Tiến Việt Nam, cô bị bắt vào tháng 3 nãm 2007. Hiện cô ðang phải chịu án ba nãm ở Trại 7, Thanh Hoá, chiếu theo ðiều 88 (tuyên truyền chống chính phủ). Tháng trýớc, cô tuyệt thực một tuần lễ ðể phản ðối cái mà xem nhý là một âm mýu nhằm cố ý xách ðộng các tù nhân khác nhắm vào cô bởi những ngýời bạn cùng xà-lim.
- Trần Thị Lệ Hồng, 49 tuổi. Một trong những sáng lập viên Hiệp Hội Ðoàn Kết Công Nông Việt Nam, bị bắt tháng 11 nãm 2006. Hiện ðang chịu án ba nãm ở tỉnh Ðồng Nai dựa trên ðiều 258 (lạm dụng các quyền dân chủ - về tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngýỡng, tự do tôn giáo, tự do hội họp và tự do lập hội “ðể xâm hại vào quyền lợi của Nhà nýớc”).
- Nguyễn Thị Tuyết. Một thành viên Hiệp Hội Ðoàn Kết Công Nông Việt Nam, bị bắt tháng 11 nãm 2006 và giam giữ tại Ðồng Nai. Ðýợc thả ra tháng 12 nãm 2007 sau hõn một nãm tù mà không hề ðýợc ðýa ra xét xử.
- Trần Thị Thuỷ Trang, 33 tuổi. Một luật sý và cộng sự viên của luật sý Lê Quốc Quân, bị bắt hồi tháng 3 nãm ngoái và giam giữ trong sáu tháng tại một trung tâm ở Thành phố Hồ Chí Minh. Ðýợc thả ra tháng 9 nãm 2007 nhýng vẫn bị theo dõi.
- Hoàng Thị Anh Ðào, 22 tuổi. Bí thý Ðảng Thãng Tiến Việt Nam, bị bắt vào tháng 2 nãm 2007. Tháng 3, bị tuyên án 2 nãm tù treo dựa theo ðiều 88. Còn bị quản chế 3 nãm.
- Lê Thị Lệ Hằng, 45 tuổi. Thành viên Ðảng Thãng Tiến Việt Nam, bị bắt tháng 2 nãm 2007 và tuyên án 18 tháng tù treo dựa theo ðiều 88 rồi ðýợc tạm tha. Hiện bị quản chế 3 nãm.
- Hồ Thị Bích Khýõng,35 tuổi. Một ngýời chủ trýõng quyền của nông dân, bị bắt tháng 4 nãm 2007 ở Nghệ An, hiện ðang bị giữ tại một trung tâm thuộc huyện Nam Ðàn, tỉnh Nghệ An, theo ðiều 88.
- Dýõng Thị Trọn, 60 tuổi. Thành viên Giáo hội Hoà Hảo ðộc lập, bị bắt vào tháng 10 nãm 2006. Tháng 5 nãm 2007, bị tuyên án 4 nãm tù ở tỉnh Ðồng Tháp cùng với bốn ðồng ðạo Hoà Hảo khác bị tố là phá rối trật tự công cộng (ðiều 245).
- Lữ Thị Thu Duyên. Tham gia trong các cuộc xuống ðýờng của nông dân ðòi ðất và là thành viên Khối 8406 thân dân chủ, bị ðặt vào trong tình trạng quản chế 6 tháng ở Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 12 nãm 2007.
- Lữ Thị Thu Trang (em của Lữ Thị Thu Duyên). Tham gia trong các cuộc xuống ðýờng của nông dân ðòi ðất và là thành viên của Khối 8406 thân dân chủ, bị ðặt vào trong tình trạng quản chế tại gia 6 tháng ở Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 12 nãm 2007.
- Bùi Thị Kim Thành. Một luật sý tìm cách giúp dân oan, bà bị bắt tháng 11 nãm 2006 và bị cýỡng bách ðýa vào một nhà thýõng ðiên trong chín tháng. Ðýợc thả ra tháng 7 nãm 2007, bà vẫn bị công an theo dõi.
Trong khi chính quyền Việt Nam từ chối không chịu ðýa tin về dân số trong các trại tù, ngýời ta vẫn ýớc lýợng là con số tù nhân chính trị ở Việt Nam lên ðến cả hàng trãm. Ðây là những ngýời bị giam giữ vì các tín ngýỡng tôn giáo của họ, những ngýời kêu gọi cải cách dân chủ, những ngýời tham gia trong các cuộc biểu tình ôn hoà, và những ngýời tìm cách trốn sang Cãm-pu-chia ðể xin tỵ nạn chính trị.
Những cuộc bắt bớ và tù tội này vẫn tiếp diễn. Ngày 29 tháng 1 vừa rồi, một toà án ở Thành phố Hồ Chí Minh ðã tuyên án hai thanh niên sáu nãm tù và ba nãm quản chế sau ðó vì cho phát tán truyền ðõn kêu gọi chấm dứt sự cai trị của Ðảng CSVN. Hai thanh niên ðó, Trýõng Quốc Huy, 28 tuổi - trýớc ðây ðã bị tù vì tham gia trong một nhóm chat trên mạng lýới toàn cầu vì dân chủ - và Hằng Tấn Phát, 24 tuổi, bị cáo buộc là tuyên truyền chống chính phủ dựa theo ðiều 88 của bộ Luật Hình Sự.
“Hàng trãm tù nhân tôn giáo và chính trị hiện ðang phải ở ðằng sau các chấn song sắt ở Việt Nam,” bà Richardson tuyên bố. “Mặc dầu Việt Nam hiện là thành viên Hội Ðồng Bảo An Liên Hiệp Quốc và lúc nào cũng khẳng ðịnh là mình tôn trọng nhân quyền, Việt Nam tiếp tục tội danh hoá các hình thức bất ðồng chính kiến trong hoà bình, cũng nhý bắt bớ những nhóm tôn giáo không ðýợc nhà nýớc coi là hợp pháp, các ðảng ðối lập và các công ðoàn ðộc lập.”
