In een gemiddeld warenhuis of winkelcentrum heeft het winkelend publiek bijna nooit de mogelijkheid om zich te informeren over of wat ze koopt – een kledingstuk, sieraden, of de nieuwste electronica – gemaakt is met behulp van kinderarbeid. Winkelaars in Nederland krijgen daarentegen hoogstwaarschijnlijk binnenkort garanties dat hun producten kinderarbeidvrij zijn.
In Nederland is er een baanbrekend wetsvoorstel dat bedrijven verplicht onderzoek te doen naar eventuele kinderarbeid in de ketens in de landen waar zij zaken doen, en die deze bedrijven verplicht om een actieplan te ontwikkelen in het geval dat er kinderarbeid voorkomt.
De wet is de eerste wet in Nederland die de zorgvuldigheidsplicht met betrekking tot mensenrechten verplicht maakt voor bedrijven. De nieuwe wet vereist dat ondernemingen niet alleen kijken naar hun directe leveranciers, maar ook dat ze kijken naar of er sprake is van een “redelijk vermoeden” dat er kinderarbeid plaatsvindt in de productieketen. Gezien het feit dat het productieproces van goederen in de huidige wereldeconomie vaak meerdere landen en productievestigingen beslaat, is dit een belangrijke ontwikkeling. Een bedrijf kan nu bijvoorbeeld kinderarbeid verbieden in zijn fabrieken, maar vervolgens wel de door kinderen geproduceerde grondstoffen gebruiken.
Tijdens ons onderzoek hebben mijn collega’s en ik kinderen ontdekt die het risico lopen op nicotinevergifting tijdens het verbouwen van tabak in Indonesïe, waarbij ze zeer ernstige verwondingen opliepen. Kinderen in Ghana zijn blootgesteld aan kwikdampen tijdens de goudwinning, en we documenteerden vreselijke arbeidsongevallen in Bangladesh’s leerlooierijen. Het probleem speelt oook in de Verenigde Staten, waar kinderenen werken in extreme temperaturen in met pesticiden doordrenkte katoenvelden. De eindproducten – sigaretten, sieraden, handtassen, of groenten – kunnen allemaal ‘besmet’ zijn met kinderarbeid.
Het wetsvoorstel moet nog goedgekeurd worden door de Eerste Kamer. Als het wetsvoorstel wordt aanenomen, zal het in werking treden in 2020, wat bedrijven de tijd geeft om de zorgvuldigheidsplicht door te voeren. Ook zal de wet het winkelend publiek in Nederland het vertrouwen geven dat het geen goederen koopt ten koste van kinderen.
