(ژنو، ۱۴ فروردین ۱۴۰۴) - دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت تصویب قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل مبنی بر ادامه فعالیت کمیته حقیقت‌یاب درباره ایران و گسترش عمده و قابل توجه دامنه تحقیقات این کمیته گامی حیاتی برای رسیدگی به بحران رو به تعمیق مصونیت در ایران است.
کمیته حقیقت‌یاب در ایران، که تاسیس و ادامه فعالیش مورد درخواست و حمایت تعداد زیادی از سازمان‌های حقوق بشری از جمله دیده‌بان حقوق بشر بوده است، ابتدا در جریان سرکوب حکومتی مرگبار اعتراضات زن، زندگی، آزادی سال ۱۴۰۱ تأسیس شد. این کمیته حالا مأموریت یافته است که موارد نقض جدی حقوق بشر اخیر و جاری را مورد بررسی و تحقیق قرار دهد؛ حقایق، شرایط و علل ساختاری آنها را احراز کند؛ و شواهد و مدارک نقض حقوق بشر را با چشم‌انداز تسهیل پیگردهای کیفری در آینده جمع‌آوری، تثبیث، تحلیل و حفظ کند.
بهار صبا، پژوهشگر ارشد ایران در دیده‌بان حقوق بشر، گفت «تصمیم شورا، که مورد حمایت ۲۴ کشور از سراسر جهان قرار گرفت، پیامی قاطع ارسال می‌کند که حاشیه امن ناشی از بحران مصونیت از مجازات که نقض شدید حقوق بشر و جنایات تحت حقوق بین‌الملل در ایران را ممکن می‌کند، به شکل روزافزونی در حال محو شدن است». او افزود «این قطعنامه نظارت و تحقیق دقیق بین‌المللی و همچنین جمع‌آوری و حفظ شواهد و مدارک را برای پیگرد کیفری آتی مرتکبان جنایات تحت حقوق بین‌الملل، در تمامی سطوح، تسهیل می‌کند».
کمیته حقیقت‌یاب در گزارش فروردین ۱۴۰۴ خود به این نتیجه رسید که نقض جدی حقوق بشر، که بعضی از آنها به حد نصاب جنایات علیه بشریت می‌رسند، ادامه‌دار هستند و توصیه کرد که تحقیقات درباره وضعیت حقوق بشر در ایران ادامه یابد.
تمدید و گسترش دامنه تحقیقات کمیته حقیقت‌یاب نشانگر درک فزاینده بین‌المللی از نیاز به رسیدگی به مصونیت نظام‌مند و ساختاری برای ارتکاب نقض حقوق بشر و جنایات تحت حقوق بین‌الملل است، که دهه‌ها به چرخه خشونت حکومتی در ایران دامن زده است.
این کمیته همچنین در پیگرد قانونی و پاسخگوساختن مرتکبان و پشتیبانی از تلاش‌های جاری بازماندگان، قربانیان، و بستگان آنها برای احقاق حقوق خود بر حقیقت، عدالت، و اقدامات ترمیمی و جبرانی، نقشی مهم بازی خواهد کرد.
شورای حقوق بشر همچنین مأموریت گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر در ایران را تمدید کرد که با فعالیت‌هایش، از جمله ارسال مکاتبات فوری برای حفاظت از افراد در معرض خطر، به ویژه افراد در معرض اعدام قریب الوقوع، نقشی حیاتی در پاسخگویی به وضعیت حقوق بشر در ایران ایفا می‌کند.
شورای حقوق بشر بر وخامت وضعیت حقوق بشر در ایران که نظارت ادامه‌دار را الزامی می‌کند تأکید کرد. قطعنامه شورا از جمله، افزایش ادامه‌دار اعدام‌ها، خشونت گسترده و تبعیض در قانون و عمل علیه زنان و دختران و افراد متعلق به اقلیت‌های اتنیکی، زبانی، ادیان به رسمیت شناخته شده یا نشده و باورها، و مصونیت از مجازات در ایران را مورد اشاره قرار داد. شورا از مقامات ایران خواست تا با گزارشگر ویژه و کمیته حقیقت‌یاب همکاری کنند و به آنها دسترسی بلامانع به کشور بدهند.
