Skip to main content

Узбекистон: Курбонлар юзасидан халкаро текширув олиб бориш зарур

АКШ, Оврупа Иттифоки мамлакатлари БМТнинг мустакил халкаро текширув заруриятига оид чакирикларини куллаши керак

Хьюман Райтс Вотч ташкилотининг айтишича Узбекистон хукумати Андижон ва кушни шахарларда утган хафта содир этилган ва бир неча юз одамнинг улимига олиб келган конли ходиса юзасидан мустакил халкаро текширув олиб борилишига рухсат бериши шарт. Бундай текширув хакикатнинг тагига етиб курбонлар оилаларига адолатлик олиб келиш учун мухимдир.

Хьюман Райтс Вотч билан сухбатда булган шохидларнинг сузларига кура Узбекистон харбий кучлари 13 Май куни Андижонда тупланган тинч намойишчиларга карата ут очган ва тахминан бир неча юз одамни отиб улдирган.

«Улар куролларини бизга каратди ва огохсиз ук узишни бошлади. Биринчи катордаги одамлар куллаб тушдилар, баъзилари халок булиб, баъзилари яраланганди, колганларимиз хам ерга ётиб олдик». 40 ёшли Розия исмли аёл Андижоннинг марказий майдонида ук отаётган аскарлардан кочаётган намойишчиларнинг тасвирларкан, «аскарлар икки соат давомида орада бирозгина тухтаб, одамларга карата ук узишди» деди у.

Киргизистоннинг Жалолобод шахрида жойлашган кочкинлар манзилига етиб келган ушбу аёл Хьюман Райтс Вотч ходимлари билан сухбатда шундай деди: «Бирон ким урнидан туришга харакат килиб кимирласа, аскарлар ушаларга карата ук узишини бошлашди. Мен икки кизимни йукотиб куйдим. Уларни излайман деб урнимдан турсам атрофимда хаммаёк конга буланган ва хар кадамда жасадлар ётибди» деди у.

Жума куни БМТ Бош Котиби Кофи Аннан билан телефон сухбати чогида Узбекистон президенти Ислом Каримов, юзлаб инсонларнинг улимига олиб келган конли ходисалар юзасидан мустакил халкаро текширувга оид чакирикларни рад этган. Хьюман Райтс Вотч БМТнинг Инсон Хукуклари Буйича Олий Комиссари Луиз Арбурнинг утган хафта содир этилган конли фожеа юзасидан мустакил текширув утказиш чакирикларига кушилади.

АКШ хамда Оврупа Иттифоки Андижондаги киргин юзасидан БМТнинг мустакил халкаро текширув утказиш чакирикларини куллаши лозим, дейди Картнер хоним. «АКШ хамда Овропа Иттифоки Узбекистон хукуматига агар бундай текширув утказиш учун рухсат берилмас экан, Узбекистон билан алокаларга жиддий путр етказилишини аник билдириши керак».

Утган хафта Узбекистон хукумати бир гурух дипломатлар ва журналистлар учун Андижонга сафар уюштирган. Бир элчихона ходимига кура, икки соат давом этган сафар буткул «сахналаштирилган» ва Узбекистон хукумати назарида куриш мумкин булган нарсалар курсатилган. Хукумат вакиллари дипломатлар ва журналистларни автобусга чикариб, шахарнинг айрим жойларини курсатишган, жумладан камокхонани, аммо Андижонликлар билан сухбатлашга ёки истаган жойларига боришга рухсат беришмаган.

«Бундай сахналаштирилган сафар хакикий текширув урнини босаолмайди», дейди Картнер хоним. «Журналистлар ва инсон хукуклари фаолларини шахарга куймаслик мутлако нотугридир».

Хьюман Райтс Вотч хукуматни инсопарвар хамда инсон хукуклари ташкилотлар ходимларини, журналистлар ва тиббий мутахассисларни зудлик билан Андижон шахрига киритишга чакиради.

«Хозирга кадар, хукумат камокхонада халок булган холатлар юзасидан мустакил текширув утказиш учун халкаро мутахассисларга икки маротаба рухсат берди» дейди Картнер хоним. «Юзлаб инсонларнинг курбон булишига сабаб булган ходиса юзасидан зудлик билан халкаро текширув утказиш керак».

Your tax deductible gift can help stop human rights violations and save lives around the world.