Skip to main content

Биз сиздан Узбекистондаги зуравонликлардан кочиб Киргизистондан бошпана излаб келган кочкинларнинг хавфсизлигини таъминлашингизни сураймиз

Энг аввало, Киргизистон ва Узбекистон уртасидаги чегарани инкироз тугагунча очик колдиришни хамда чегара шахобчаларида етарлича ходимлар борлигини таъминлашингизни сураймиз. Сизнинг хукуматингиз кочкинлар чегарани кесиб утишлари учун беш кун муддат бериш карорини мухокама килаётгани тугрисидаги хабарлар бизни хавотирга солди. Кочкинларни химоялаш, жумладан, Умумжахон Инсон Хукуклари Декларациясининг 14чи моддасида белгиланган бошпана сураш хукуки борасидаги халкаро конунларга буйсинган холда биз сиздан ушбу карорни узгартириб чегарани очик колдиришингизни сураймиз. Бизга маълумки, БМТ Кочкинлар масаласи буйича Олий Комиссари хам сизнинг хукуматингиз хамда Узбекитон хукуматидан узаро чегарадаги барча шахобчаларини тинч ахоли кесиб утиши учун очик колдиришни сураган.

Бундан ташкари бизга етиб келган хабарларга кура Киргизистонлик чегара ходимлари Узбекистондан кочиб келаётган кочкинларни киритиш учун паспортларини такдим этишини талаб килаётганмиш. Бундай амал 1951 йилда кабул килинган Кочкинлар Макоми тургисидаги Халкаро Конвенциясига зид келади ва бундай амалиетни зудлик билан тухтатиш шарт - Киргизистон ушбу Конвенцияга аъзо булган. Сизга маълумки, инкирозга учраган, айникса яраланган инсонлар уз жонини саклаб колиш учун ватанларини тарк этиб кетганда доим хам хужжатларини узлари билан олиб келиш имкониятига эга эмаслар.

1951 йил Конвенциясининг 31 моддаси буни назоратга олади, ва унда таъкидланишича кочкинлар уз хаётларига тахдид соладиган холатларда бошка мамлакатга ноконуний равишда киргани учун жазоланмасликлари лозим.

Киргизистон хокимлиги ушбу кочкинларни Узбекистонга мажбуран кайтармаслиги жуда мухимдир. Халкаро хамжамият Андижон шахрига хали бери кираолмаган ва кочкинларнинг у ерга кайтиб бориши хафвлими йукми хануз ноаник. Бундан ташкари, кенг микёсдаги хибсга олиш холатлари руй бериш хафви бор ва сиёсий бошпана сураб кайтиб келганлар энг биринчи булиб кора руйхатга тушадилар. Кочкинларни мажбуран хавфли жойга кайтариб жунатиш халкаро конунларга зид келади.

Узбекистондаги вазият тинч ва баркарор булмагунча кунгилли кайтиш жараёнини уюштирмаслик лозим: буни бахолаш учун БМТ Кочкинлар Масалалари Буйича Олий Комиссари каби халкаро ташкилотлар тажрибасига кулок тутишга ундаймиз. Бундан ташкари, эслатиб утмокчимизки, уз мамлакатида кийнокка учраши хафви бор инсонларни мажбуран ватанларига кайтариш Кийнокларга карши Конвенция хамда Халкаро Фукаролик ва Сиёсий Хукуклар тугрисидаги Пактга зид келади. Киргизистондан бошпана сураган фукаролар Узбекистонда хибсга олиниб нохак камалишидан ва кийнокка солинишидан хавотирдамиз. БМТ Кийноклар буйича Махсус Хисоботчиси Узбекистонда кийноклар мунтазам равишда руй беришини таъкидлаган.

Биз сизни БМТ Кочкинлар Масалалари буйича идораси хамда шунга алокадор ташкилотларга кочкинларнинг мавкеини белгилаш учун етарлича вакт беришга ундаймиз.

Халкаро Кизил Хоч, Оврупада Хамкорлик ва Хавфсизлик Ташкилоти ва БМТнинг кочкинлар буйича идораси билан килган хамкорлигингизни олкишлаймиз ва уни давом эттиришингизга ундаймиз. Ушбу ташкилотлар билан биргаликда сизнинг хукуматингиз зарурий хизмат ва инсоний ёрдам курсатмокда.

Шунингдек биз сизнинг хукуматингиздан ушбу фожеани бахолашда, яъни бир гурух куролланган шахслар камокхонага бостириб бориши билан бошланган, бирок Узбекистон хукумати масъулияти билан харбий кучлар шахарнинг бошка жойида кечаётган тинч ахоли намойишига карата ук очганини назарга олишингизни сураймиз. Хукуматингиз содир этилган зуравонликда намойишларда катнашган «исломий эктремистларни» айблаган, бирок Узбекистон хукумати томонидан тинч намойишчиларни таркатиш учун курол ишлатилганини назарга олмаганингиз бизни хавотирга солмокда. Хозирга кадар намойишда Узбекистон Исломий Харакати ёки Хизб ут-Тахрир каби гурухлар катнашгани борасида хеч кандай исбот-далил йук, бирок харбийлар куролсиз тинч одамларга карата ук очгани ва натижада юзлаб одамлар халок булгани тугрисидаги хабарлар бор.

Киргизистон хукумати Узбекистонда содир этилган киргин борасида одилона сиёсат юритиш билан минтакада йул бошловчи давлат булиб чикиш имкониятга эга. Сиз буни узингиз жуда яхши биласиз, чунки Аксида олти нафар тинч намойишчининг полиция томонидан отиб улдирилиши бутун мамлакатга кандай таъсир килганидан узингиз вокиф булдингиз.

Намойишларда катнашганларнинг кимлиги ва кайси гурухга аъзолигидан катъий назар, Узбекистон хукумати халкаро хукукга буйсунган холда ута эхтиётлик билан куч ишлатиши лозим. Биз Киргизистон хукумати ушбу халкаро конунларга буйсуниш шартини таъкидлашини хамда Узбекистон харбийлари томонидан куч ишлатилганини коралашини кутамиз.

Ушбу хавотирларимизни инобатга олганингиз учун миннатдормиз.

Хурмат билан,

Холли Картнер
Оврупа ва Урта Осиё булими бошлиги

Your tax deductible gift can help stop human rights violations and save lives around the world.