این هفته، اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی، برای ساخت فیلم «فروشنده»، به عنوان بهترین فیلم به زبان خارجی، برندۀ جایزۀ آکادمی علوم سینمایی برای دومین بارشد. فرهادی و تیم سینمایی وی تصمیم گرفتند برای اعتراض به پیشنهاد ممنوعیت صدور روادید برای شهروندان هفت کشور جهان از جمله ایران که توسط رییس جمهور دونالد ترامپ ارائه شده، در مراسم اهداء جایزه در لوس آنجلس شرکت نکنند. بیانیه وی برای پذیرش این جایزه که حاکی از ابراز همدلی و مردود دانستن «افکار ما و دیگری» بود،مورد ستایش و تشویق طرفداران در سراسر جهان از جملۀ برخی از مقامات ایرانی قرار گرفت. جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در توئیتر خود نوشت «به تیم تهیه کننده فیلم «فروشنده» که برندۀ جایزه اسکار شدند و در برابر ممنوعیت ورود مسلمانان موضعگیری کردند، افتخار میکنم. ایرانیان هزاران سال است که نشانگر فرهنگ و تمدن بوده اند.»
فیلم فرهادی شایستۀ تحسینی است که دریافت کرده است – و حتی شاید لایق بیش از آن باشد. سینمای ایران برای ارائۀ دیدگاهی با ظرافت به درون جامعۀ ایرانی، دارای حسن شهرتی دیرینه و به سزا است. اما با وجود این، مقامات رسمی ایران در حالیکه در صحنۀ بین المللی از این موضوع به خود میبالند، این حمایت شعار گونه شان در داخل کشور، منجر به محترم شمردن فیلمسازان نمی گردد، به طوریکه هر گاه از ساخته های کارگردانان سینما و دیگرهنرمندان، ناخشنود بوده اند، به آزار و حبس آنان پرداخته اند.
و در حالیکه قدرت سینما برای اعتلاء فرهنگ مدارا و پذیرش چند گونگی در جهان به ثبوت رسیده است، کیوان کریمی، کارگردان 31 ساله به علت ساختن فیلم «نوشتن بر شهر»، که مستندی در مورد دیوار نوشته های شهر تهران میباشد، به جرم «توهین به مقدسات» در حال گذراندن دوران حبس یک سالۀ خود است. گفته میشود دقیقاً در همین آخر هفتۀ گذشته، همبندان کریمی در زندان اوین به ضرب و شتم وی پرداخته و به پای او آسیب رسانده اند.
کریمی، تنها زندانی نیست. در حوادثی که به دنبال انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 به وقوع پیوست، مقامات ایران جعفر پناهی، کارگردان برجستۀ این کشور را به دلیل آنکه گفته میشد سعی کرده است در بارۀ تظاهرات پس از جریان رأی گیری فیلمی تهیه کند، دستگیر نمودند. در دسامبر 2010 دادگاه انقلاب تهران پناهی را به شش سال حبس و ممنوعیت 20 ساله از فعالیتهای هنری محکوم نمود. به دنبال اعتراضات شدید بین المللی، دولت ایران حکم حبس پناهی را اجرا نکرد اما ممنوعیت وی از انجام فعالیتهای هنری به جای خود باقی است، که سبب میشود وی بدون اجازه رسمی مقامات به ساختن فیلم بپردازد.
این فیلمسازان پیام آوران قدرتمندی در ارائۀ تنوع و استعدادهای موجود در ایران امروز هستند. اما مادامی که مقامات به سانسور و حبس این هنرمندان پایان نداده اند، تعهدی را که دولت درحمایت هزاران سال «فرهنگ و تمدن» این کشور ابراز میکند، مورد تردید قرار میدهد.
