(Αθήνα, 7 Ιουνίου 2018) – Στον βόρειο Έβρο, στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία, οι ελληνικές αρχές συστηματικά θέτουν υπό κράτηση γυναίκες που αιτούνται άσυλο μαζί με άνδρες με τους οποίους δεν έχουν συγγενική σχέση, με συνέπεια να διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο σεξουαλικής βίας και παρενόχλησης, ανέφερε σήμερα η Human Rights Watch. Οι αρχές πρέπει να παύσουν άμεσα να κρατούν γυναίκες και κορίτσια που αιτούνται άσυλο σε κλειστές εγκαταστάσεις μαζί με άνδρες που δεν είναι συγγενικά τους πρόσωπα.
Κατά την έρευνα της Human Rights Watch στην Βόρεια Ελλάδα στα τέλη Μαΐου 2018 διαπιστώθηκε ότι γυναίκες και κορίτσια στεγάζονται μαζί με άνδρες, μη συγγενείς τους, σε κέντρα υποδοχής ή/και κράτησης για αιτούντες άσυλο. Δώδεκα γυναίκες και δύο κορίτσια που παραχώρησαν συνέντευξη είπαν ότι τις είχαν κλειδώσει σε κελιά ή σε πτέρυγες επί εβδομάδες, και σε μία περίπτωση για σχεδόν πέντε μήνες, μαζί με άνδρες και αγόρια που τους ήταν άγνωστοι. Τέσσερις είπαν ότι ήταν οι μόνες γυναίκες υπό κράτηση μαζί με δεκάδες άνδρες, σε ορισμένες περιπτώσεις μαζί με τουλάχιστον έναν άνδρα σύντροφο ή συγγενή.
«Οι γυναίκες και τα κορίτσια δεν πρέπει να κρατούνται μαζί με άνδρες που τους είναι εντελώς άγνωστοι, ούτε καν για μία μέρα», είπε η Hillary Margolis, ερευνήτρια για τα δικαιώματα των γυναικών στην Human Rights Watch. «Αυτές οι γυναίκες και τα κορίτσια ήρθαν στην Ελλάδα αναζητώντας ασφάλεια και προστασία και, αντίθετα, αναγκάζονται να ζουν σε καθεστώς φόβου».
Πέντε γυναίκες είπαν ότι εξαιτίας των συνθηκών αυτών υπέφεραν από σοβαρή ψυχολογική δυσφορία και δύο από αυτές είχαν σκεφτεί σοβαρά την αυτοκτονία. Άλλες γυναίκες και κορίτσια είπαν ότι υπέφεραν από αϋπνία, άγχος και άλλη συναισθηματική και ψυχολογική δυσφορία, εν μέρει λόγω του φόβου της κράτησης μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν παρείχε επαρκείς πόρους στις αρχές της Βόρειας Ελλάδας ώστε αυτές να ανταποκριθούν στην κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων μέσω των χερσαίων συνόρων με τη Τουρκία τον Απρίλιο. Αξιωματούχοι που συναντήθηκαν με την Human Rights Watch αναγνώρισαν ότι η αύξηση αυτή επέφερε επιβράδυνση στις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της καταγραφής των αιτήσεων ασύλου, καθώς και συνωστισμό και παραμονή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε δομές υποδοχής και κράτησης μεταναστών.
Εν αναμονή της ολοκλήρωσης των διαδικασιών υποδοχής και ταυτοποίησης, οι νεοαφιχθέντες παράτυποι μετανάστες και εκείνοι που αναζητούν διεθνή προστασία κρατούνται σε Τμήματα Συνοριακής Φύλαξης του Έβρου, στο προ-αναχωρησιακό κέντρο στο Φυλάκιο, το οποίο διαχειρίζεται η Ελληνική Αστυνομία, ή/και στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) στο Φυλάκιο που διαχειρίζεται το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Το Υπουργείο και η Ελληνική Αστυνομία παραχώρησαν πρόσβαση στις εν λόγω δομές στην Human Rights Watch, ενώ οι αρχές στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης και στο ΚΥΤ βοήθησαν στην ταυτοποίηση των μεταναστριών στις εγκαταστάσεις, προκειμένου η Human Rights Watch να μπορεί να τις προσεγγίσει για την παραχώρηση συνεντεύξεων.
Οκτώ γυναίκες και ένα από τα κορίτσια είπαν ότι κρατούνται σε κελιά μαζί με άνδρες που δεν είναι συγγενικά τους πρόσωπα στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο, συμπεριλαμβανομένων έξι γυναικών που κρατούνταν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους κατά τον χρόνο των συνεντεύξεων. Πέντε γυναίκες και δύο από τα κορίτσια στεγάζονταν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους σε προκατασκευασμένα κοντέινερ και σε κλειδωμένους, περιφραγμένους «τομείς» εντός του ΚΥΤ στο Φυλάκιο κατά τον χρόνο των συνεντεύξεων. Ορισμένες είπαν ότι κρατούνταν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους σε πολλαπλές δομές.
Δύο από τις γυναίκες είπαν ότι τοποθετήθηκαν σε κελιά στα προ-αναχωρησιακά κέντρα μαζί με τους άνδρες συντρόφους τους και πολλούς άγνωστους άνδρες επί τουλάχιστον δύο εβδομάδες. Η « Maha», μία 38χρονη γυναίκα από το Ιράκ, έτρεμε κυριολεκτικά καθώς περιέγραφε την εμπειρία της ως της μοναδικής γυναίκας μέσα σε ένα κελί μαζί με περίπου 60 άνδρες για περίοδο άνω των δύο εβδομάδων. Η Maha είπε ότι απέφευγε να πίνει νερό επειδή φοβόταν να κάνει χρήση της κοινής τουαλέτας εντός του κελιού. Είπε επίσης ότι ζούσε σχεδόν αποκλειστικά εντός ενός αυτοσχέδιου περίκλειστου χώρου που δημιούργησε μαζί με τον σύντροφό της κρεμώντας κουβέρτες γύρω από την κουκέτα τους ως διαχωριστικά.
«Δεν έχω κουνήσει τα πόδια μου εδώ και 23 ημέρες», μας είπε κλαίγοντας, δείχνοντας πώς καθόταν με τα γόνατα μαζεμένα κοντά στο στήθος καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας.
Σύμφωνα με το μητρώο της αστυνομίας που δόθηκε στους ερευνητές της Human Rights Watch, κατά τον χρόνο της συνέντευξης η ίδια και ο σύντροφός της κρατούνταν σε ένα κελί μαζί με 32 άνδρες μη συγγενείς τους. Λίγες μέρες μετά την συνέντευξή της η Maha αφέθηκε ελεύθερη, αλλά ο σύντροφός της παραμένει υπό κράτηση.
Ορισμένες γυναίκες και κορίτσια είπαν ότι στεγάστηκαν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους στο ΚΥΤ επί εβδομάδες ή μήνες. Η «Suraya» μεταξύ 20 και 30 ετών (δεν δήλωσε την ιθαγένειά της), είπε ότι στο ΚΥΤ, ενώ περίμενε την επιβεβαίωση των οικογενειακών της δεσμών μαζί με τον τετράχρονο ανιψιό της, διέμεινε επί σχεδόν πέντε μήνες σε τομέα όπου στεγάζονταν σχεδόν αποκλειστικά άνδρες και ασυνόδευτα αγόρια. Eίπε ότι δέχθηκε σεξουαλική επίθεση από έναν αιτούντα άσυλο. «Άρχισε να με θωπεύει την ώρα που κοιμόμουνα» είπε η Suraya και πρόσθεσε ότι ο άνδρας έφυγε όταν εκείνη έβαλε τις φωνές και ότι κατήγγειλε το γεγονός στις αρχές. «Τους ζήτησα να με μεταφέρουν σε έναν ασφαλέστερο χώρο, εδώ ή σε άλλο καταυλισμό, αλλά δεν έχει γίνει κάτι», είπε.
Οι αρχές στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης δήλωσαν ότι υπάρχει ξεχωριστό κελί για τις γυναίκες που ταξιδεύουν μόνες τους, αλλά ότι «εάν χρειαστεί», όπως σε περιόδους συνωστισμού, στεγάζουν και οικογένειες στο συγκεκριμένο κελί. Η εγκατάσταση δεν ήταν σε συνθήκες πληρότητας όταν την επισκέφθηκε η Human Rights Watch , αλλά δύο ελεύθερες γυναίκες είπαν ότι έμεναν σε κελί μαζί με οικογένειες, με τις οποίες δεν είχαν συγγενική σχέση. Οι αρχές τόσο στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης όσο και στο ΚΥΤ αναγνώρισαν τις πλημμέλειες στην ανταπόκριση στους χώρους αυτούς, τις οποίες απέδωσαν κατά κύριο λόγο σε έλλειψη πόρων.
Η εθνική και η ευρωπαϊκή νομοθεσία, καθώς και τα διεθνή πρότυπα απαιτούν να κρατούνται ξεχωριστά οι άνδρες και οι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων υποδοχής και κράτησης μεταναστών, εκτός εάν είναι μέλη της ίδιας οικογένειας και συναινούν στην από κοινού κράτησή τους. Επίσης, προβλέπουν τον διαχωρισμό των ασυνόδευτων ανηλίκων από τους ενήλικες, καθώς και ξεχωριστές δομές για οικογένειες. Μία εντολή που εκδόθηκε το 2016 από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας δίνει οδηγίες στην αστυνομία ώστε να διαχωρίζει στις κλειστές εγκαταστάσεις τις γυναίκες και τα παιδιά από άνδρες μη συγγενείς τους.
Οι ελληνικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν την ασφάλεια και προστασία των αιτούντων άσυλο και να παράσχουν στις ελεύθερες γυναίκες, στους ελεύθερους άνδρες, στις οικογένειες και στα ασυνόδευτα παιδιά ξεχωριστούς χώρους διαμονής, τουαλέτες και λουτρά, σε όλα τα κέντρα κράτησης μεταναστών και σε άλλες κλειστές δομές. Οι αρχές οφείλουν επειγόντως να τοποθετήσουν πόρτες που κλειδώνουν σε όλα τα δωμάτια, λουτρά και κοντέινερ στα ΚΥΤ ώστε να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα.
Όταν καταστεί αναγκαίο, οι αρχές πρέπει να μεταφέρουν επειγόντως τις ελεύθερες γυναίκες, τα ασυνόδευτα παιδιά και τα παιδιά που έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους, και τις οικογένειες συμπεριλαμβανομένων των ζευγαριών που στεγάζονται σε κρατητήρια μεταναστών, σε χώρους ή εγκαταστάσεις που πληρούν τις εν λόγω συνθήκες. Επίσης, οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι αιτούντες άσυλο διαθέτουν ασφαλή και εμπιστευτικά μέσα καταγγελίας της σεξουαλικής παρενόχλησης ή επίθεσης και ότι οι εν λόγω καταγγελίες διερευνώνται άμεσα, οι υπεύθυνοι υφίστανται τις κατάλληλες κυρώσεις και λαμβάνονται άμεσα μέτρα για τη διασφάλιση της ασφάλειας των θυμάτων και της ευημερίας τους.
«Τις γυναίκες και τα κορίτσια σε αυτά τα κέντρα κυριεύει ο φόβος ότι θα κρατούνται μαζί με άνδρες που τους είναι παντελώς άγνωστοι», είπε η Margolis. «Οι ελληνικές αρχές οφείλουν να δώσουν επειγόντως ένα τέλος σε αυτήν την πρακτική και να τους παράσχουν την ασφάλεια, την ιδιωτικότητα και την αξιοπρέπεια που αξίζουν».
Μαρτυρίες από αιτούντες άσυλο στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο και στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στο Φυλάκιο, Ελλάδα:
Η Fatima (όλα τα ονόματα έχουν αλλαχθεί), 24 ετών, από την Αλγερία, έμεινε στο προ-αναχωρησιακό κέντρο με τον σύζυγό της επί 20 ημέρες: «Επί 20 μέρες ήμουν η μόνη γυναίκα [στο κελί μας]. Όλοι οι άλλοι ήταν ελεύθεροι άντρες. Δυσκολεύτηκα στην αρχή. Κοιμάμαι σκεπασμένη με κουβέρτα. Μία νύχτα ένας άνδρας [στο κελί] ήρθε και σήκωσε την κουβέρτα και με κοίταζε. Όταν πάω στο λουτρό, οι άνδρες έρχονται και προσπαθούν να δουν πάνω από τον τοίχο... Έχω τρομερό άγχος…. Αισθάνομαι ότι έχω πιάσει πάτο. Σαν κάτι μέσα μου να έχει ραγίσει».
Η Suha, 20 ετών, από το Μαρόκο, έμεινε στο προ-αναχωρησιακό κέντρο με τον σύζυγό της επί δύο εβδομάδες. Κατά το χρόνο της συνέντευξης είχαν δικό τους ξεχωριστό κελί, αλλά προηγουμένως βρίσκονταν στο ίδιο κέντρο επί δύο εβδομάδες σε ένα κελί με άνδρες ως επί το πλείστον: «Υπήρχαν δύο άλλα κορίτσια και 60 με 70 άνδρες [στο κελί]… Έπρεπε να δίνω μάχη καθημερινά… Η χειρότερη στιγμή ήταν όταν πήγαινα στην τουαλέτα. Όλοι κολλούσαν το βλέμμα τους πάνω μου κι έλεγαν διάφορα. Ορισμένοι άνδρες συμπεριφέρονται σαν ζώα όταν βλέπουν μία γυναίκα. Μου φώναζαν, «Έλα σήκω, μείνε εδώ, άφησέ μας να σε κοιτάμε, είσαι όμορφη». Οι τουαλέτες είναι μεικτές [για άνδρες και γυναίκες.] Το ίδιο και τα λουτρά. Δεν υπάρχει κλειδαριά στην πόρτα. Όταν κάθεσαι, δεν μπορούν να σε δουν [πάνω από τον τοίχο]. Αλλά όταν στέκεσαι όρθια μπορούν να σε δουν από το στήθος και πάνω. Φανταστείτε να είσαι γυναίκα σε αυτές τις συνθήκες».
Η Samira, 18 ετών, από τη Συρία, είχε μείνει στο ΚΥΤ με την 15χρονη αδελφή της επί τρεις εβδομάδες: «Από τότε που βρίσκομαι εδώ δεν μπορώ να φάω. Έχω τρομερό άγχος… Δεν μπορώ να αφήσω την αδελφή μου, πρέπει να την προσέχω… Συνεχώς φοβάμαι ότι κάποιος θα μπει στο κοντέινερ μας. Δεν κοιμάμαι τις νύχτες – μένω ξάγρυπνη κατά τη διάρκεια της ημέρας και κοιμάμαι το πρωί… Κάνω ντους μόνο κάθε δύο εβδομάδες επειδή νιώθω ότι με κοιτάνε [στο λουτρό]… Ξυπνάω κάθε πρωί στις 3 π.μ. με ένα αίσθημα φόβου και νευρικότητας.»
Η Nada, 16 ετών, από τη Συρία, είχε μείνει στο ΚΥΤ με τον μεγαλύτερο αδελφό και την αδελφή της επί σχεδόν δύο μήνες: «Είμαστε η μόνη οικογένεια στον τομέα μας, όλοι οι άλλοι είναι ελεύθεροι άνδρες. Εγώ κι η αδελφή μου είμαστε οι μόνες γυναίκες. Όλοι φοβούνται εδώ. Υπάρχουν περισσότεροι από 20 άνδρες [ή ασυνόδευτα αγόρια] που ζουν στον τομέα μας… Αρχικά, ήμασταν 20 άτομα στο [ίδιο] κοντέινερ, αλλά τώρα όλοι έχουν φύγει. Ήταν όμως άνδρες και γυναίκες μαζί. Δεν αισθανόμασταν ασφαλείς και δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε. Μέναμε ξάγρυπνες όλη νύχτα…. Μοιραζόμασταν την τουαλέτα με αγνώστους. Παλιότερα έπαιρνα την αδελφή μου μαζί μου και της ζητούσα να με περιμένει στην πόρτα».
Ο Nadir, 21 ετών, από τη Συρία, βρισκόταν στο ΚΥΤ επί 20 ημέρες με την 6χρονη ανιψιά του, Abra, η οποία χωρίστηκε από τη μητέρα της κατά τη διέλευση από την Τουρκία στην Ελλάδα: «Βρισκόμαστε στο ίδιο κοντέινερ με δύο οικογένειες… Οι πόρτες δεν κλειδώνουν… Οι οικογένειες που μένουν μαζί μας είναι Κούρδοι από το Ιράκ. Δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε μαζί τους – πώς μπορούμε να αισθανθούμε ασφαλείς; Δεν είναι θέμα εθνικότητας, απλά είναι άγνωστοι. Δεν μπορώ να την αφήσω [την Άμπρα] μόνη της. Εάν θέλει να βγει έξω, βγαίνω μαζί της. Εάν θέλει να πάει στην τουαλέτα, πηγαίνω μαζί της. Υπάρχουν ελεύθεροι άνδρες [ή ασυνόδευτα αγόρια]. Εάν έρθετε το βράδυ γύρω στις 10 μ.μ. θα ακούσετε τους θορύβους που κάνουν [με τις φωνές τους] και θα καταλάβετε γιατί δεν αισθανόμαστε ασφαλείς».
Ο Abbas, 35 ετών, από το Ιράν, κατέφθασε στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο με την σύζυγό του, 36 ετών, την προηγούμενη ημέρα: «Όταν φθάσαμε εδώ, [η αστυνομία] είπε, «Πρέπει να χωριστείτε [από τη σύζυγό σας]». Τους απάντησα, «Όχι, δεν μπορούμε να χωριστούμε, είμαστε ζευγάρι». Τότε η αστυνομία είπε, «Εάν δεν χωριστείτε θα πρέπει να πάτε και οι δύο στο δωμάτιο με όλους τους άνδρες». Η γυναίκα μου σοκαρίστηκε κι άρχισε να κλαίει. Φοβήθηκε πολύ. Είπα, «Εντάξει, να χωριστούμε». Τη φίλησα, τη χαιρέτισα και την έβαλαν σε ξεχωριστό δωμάτιο, ενώ εγώ μπήκα στο δωμάτιο με όλους τους άνδρες». Τελικά, όπως μας είπε, η αστυνομία έφερε τη σύζυγο στο απέναντι κελί και τελικά τους άφησε να είναι μαζί σε εκείνο το κελί, μαζί με άλλες οικογένειες με τις οποίες δεν είχαν συγγενική σχέση.
Πρόσθετες Πληροφορίες για τις Μικτές Κρατήσεις Γυναικών και Ανδρών
Σε συνεντεύξεις με δώδεκα γυναίκες και δύο κορίτσια από τις 19 έως τις 24 Μαΐου, οκτώ γυναίκες και ένα κορίτσι είπαν ότι είχαν κρατηθεί σε κελιά μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους στο προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο, συμπεριλαμβανομένων έξι γυναικών που κρατούνταν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους κατά τον χρόνο των συνεντεύξεων.
Οι γυναίκες στο προ-αναχωρησιακό κέντρο είπαν ότι οι μικτές τουαλέτες και τα ντους στα κελιά που μοιράζονταν με τους άνδρες δεν είχαν τοίχους από το πάτωμα ως το ταβάνι και κατά τη χρήση τους τις παρενοχλούσαν άνδρες που έμεναν στο ίδιο κελί. Μία 24χρονη γυναίκα, που έμενε σε κελί μαζί με τον σύζυγό της και 20 ελεύθερους άνδρες, είπε ότι οι άνδρες επιχειρούσαν να την παρακολουθούν πάνω από τον τοίχο όση ώρα χρησιμοποιούσε την τουαλέτα.
Έξι γυναίκες και δύο κορίτσια είπαν στην Human Rights Watch ότι επίσης στεγάζονταν μαζί με άνδρες μη συγγενείς τους στο ΚΥΤ, μερικές φορές επί εβδομάδες ή μήνες, σε προκατασκευασμένα κοντέινερ και σε «τομείς», δηλαδή σε περιφραγμένες πτέρυγες που περιλαμβάνουν μία αυλή και πολλαπλά κοντέινερ όπου στεγάζονται μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Πέντε γυναίκες και δύο κορίτσια κρατούνταν μαζί με άνδρες ή/και αγόρια, μη συγγενείς τους, κατά τον χρόνο των συνεντεύξεών τους στο ΚΥΤ στο Φυλάκιο.
Η κατανομή σε τομείς βασίζεται κυρίως στην ιθαγένεια. Αναμένοντας την επιβεβαίωση της ηλικίας, η τοποθέτηση σε ειδικά καταλύματα ή η διαπίστωση των οικογενειακών δεσμών με άλλους αιτούντες άσυλο μπορεί να έχει ως συνέπεια τη μακρόχρονη διαμονή των ασυνόδευτων ανηλίκων ή των παιδιών που χωρίστηκαν από την οικογένειά τους και από μέλη που δεν ανήκουν στον άμεσο οικογενειακό κύκλο τους.
Δύο κορίτσια που δεν είχαν συγγένεια μεταξύ τους, ηλικίας 15 και 16 ετών, είπαν ότι είχαν μείνει σε αυτούς τους τομείς των ΚΥΤ μαζί με ενήλικες άνδρες ή/και αγόρια, μη συγγενείς τους, επί τρεις εβδομάδες. Το ένα κορίτσι είπε ότι η ίδια και η 30χρονη αδελφή της ήταν οι μόνες γυναίκες στον τομέα μαζί με 20 άνδρες ή/και αγόρια επί 45 ημέρες. Μία 19χρονη έγκυος γυναίκα, που βρέθηκε εκεί με τον σύζυγο και τα πεθερικά της, είπε ότι στο κοντέινερ της στεγάζονταν πολλές οικογένειες χωρίς συγγενική σχέση μεταξύ τους μέσα σε ένα κοινόχρηστο δωμάτιο.
Ορισμένες γυναίκες και κορίτσια, καθώς και ένας άνδρας με την 6χρονη ανιψιά του, είπαν ότι τα μέλη της οικογένειάς τους ζούσαν σε δωμάτια μέσα σε κοντέινερ τα οποία μοιράζονταν με οικογένειες, συμπεριλαμβανομένων ανδρών ή αγοριών. Σε όλες τις περιπτώσεις είπαν ότι μοιράζονται τουαλέτες και εγκαταστάσεις λουτρού με άνδρες ή/και αγόρια και ότι κανένα κοντέινερ ή υπνοδωμάτιο δεν είχε πόρτες που να κλειδώνουν.
Κράτηση Μεταναστών και Αιτούντων Άσυλο στην Ελλάδα
Δυνάμει της ελληνικής νομοθεσίας, οι αρχές μπορούν να περιορίσουν τη μετακίνηση των νεοαφιχθέντων για διάστημα έως 25 ημερών σε κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης (ΚΥΤ) και μέχρι συνολικά έξι μήνες σε κέντρα κράτησης μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των προ-αναχωρησιακών κέντρων. Τα παιδιά που είναι ασυνόδευτα ή έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους μπορούν να κρατούνται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα μέχρι να διευθετηθούν οι υποθέσεις τους και να υπάρξει επανένωση με μέλη της οικογένειάς τους, ειδικά όταν αμφισβητούνται οι δηλωθείσες ηλικίες ή οι οικογενειακοί δεσμοί, ή εν αναμονή της εύρεσης θέσης σε ειδική δομή με προστατευμένους τομείς ή ξενώνες.
Με την άφιξή τους στην περιοχή του Έβρου στη Βόρεια Ελλάδα, όπου βρίσκονται τα χερσαία σύνορα με την Τουρκία, οι παράτυποι μετανάστες και όσοι ζητούν διεθνή προστασία κρατούνται σε Τμήμα Συνοριακής Φύλαξης, προ-αναχωρησιακό κέντρο κράτησης, ή/και ΚΥΤ, αναμένοντας την ολοκλήρωση των διαδικασιών υποδοχής και ταυτοποίησης. Μετά από αυτές τις διαδικασίες, οι νεοαφιχθέντες μπορούν να κρατούνται για επεξεργασία ή αξιολόγηση της αίτησης ασύλου ή για απέλαση.
Αν και η αύξηση των αφίξεων τον Απρίλιο προσωρινά επιβάρυνε τις υπηρεσίες ταυτοποίησης, καταγραφής και στέγασης στη Βόρεια Ελλάδα και στην περιοχή του Έβρου, οι αρχές είναι αρμόδιες για τη διασφάλιση της ασφάλειας των αιτούντων άσυλο καθ' όλη τη διάρκεια των διαδικασιών καταγραφής και ταυτοποίησης. Οι αυξημένες αφίξεις δεν δικαιολογούν την αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να προστατεύει τις γυναίκες και τα κορίτσια ή την ανοχή της ώστε να εξακολουθούν να υφίστανται οι επικίνδυνες συνθήκες ακόμα και μετά τη μείωση του αριθμού των αφίξεων.
Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων της Human Rights Watch σε κέντρα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και του Έβρου οι αρχές είπαν ότι οι αφίξεις είχαν επιστρέψει στα φυσιολογικά επίπεδα εντός των προηγούμενων δύο εβδομάδων. Στις 19 Μαΐου οι αρχές στο προαναχωρησιακό κέντρο κράτησης στο Φυλάκιο είπαν ότι στο κέντρο στεγάζονταν μόνο 172 άτομα, ενώ έχει χωρητικότητα για 374. Στις 21 Μαΐου οι αρχές στο ΚΥΤ, χωρητικότητας 240 ατόμων, είπαν ότι εκεί στεγάζονταν 196 άτομα. Εντούτοις, η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι γυναίκες και κορίτσια κρατούνται μαζί με άνδρες και αγόρια μη συγγενείς τους.
Την 1η Ιουνίου, μετά από την ad hoc επίσκεψή της στην Ελλάδα, η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας κατέγραψε την κράτηση ανδρών, γυναικών και παιδιών μαζί σε ένα κελί στο προ-αναχωρησιακό κέντρο στο Φυλάκιο, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τα ευρήματα της Human Rights Watch τον Μάιο.
Οι Αρχές είπαν ότι δίνουν προτεραιότητα σε μέλη «ευάλωτων» ομάδων για τους σκοπούς της καταγραφής, επεξεργασίας και μεταφοράς σε κατάλληλες συνθήκες. Δυνάμει της ελληνικής νομοθεσίας, οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν ασυνόδευτα ή χωρισμένα μεταξύ τους παιδιά, άτομα με αναπηρίες, εγκύους και νέες μητέρες, μονογονεϊκές οικογένειες με ανήλικα παιδιά και θύματα βασανιστηρίων και άτομα που έχουν υποστεί σεξουαλική βία, βασανιστήρια ή άλλο σοβαρό ψυχολογικό ή σωματικό τραύμα. Οι αρχές αναγνωρίζουν ότι τα παιδιά που είναι ασυνόδευτα ή χωρισμένα από τις οικογένειές τους – και μερικές φορές από τα μέλη των οικογενειών τους – μπορεί να διαμένουν για μεγάλες χρονικές περιόδους σε ΚΥΤ λόγω των περιορισμένων θέσεων σε ειδικές «ασφαλείς» δομές και των μακρόχρονων διαδικασιών για την εξακρίβωση των οικογενειακών δεσμών.
Η αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να στεγάζει ξεχωριστά τους άνδρες, τις γυναίκες και τα παιδιά κατά την κράτηση μεταναστών συνιστά ένα χρονίζον πρόβλημα, το οποίο υφίσταται και στον Έβρο. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και πολλοί άλλοι διεθνείς φορείς ανθρώπινων δικαιωμάτων έχουν επικρίνει τις απάνθρωπες και ταπεινωτικές συνθήκες που υφίστανται στις δομές κράτησης, συμπεριλαμβανομένης της αδυναμίας διαχωρισμού των γυναικών και παιδιών από άνδρες μη συγγενείς τους. Η Human Rights Watch στο παρελθόν έχει ήδη καταγράψει βία, ανασφάλεια, σεξουαλική παρενόχληση και ανθυγιεινές και ακατάλληλες συνθήκες σε εγκαταστάσεις καταγραφής, ταυτοποίησης των αιτούντων άσυλο και διεκπεραίωσης των αιτημάτων τους στα ελληνικά νησιά ή «hotspot». Επίσης, η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι γυναίκες που ταξίδεψαν ασυνόδευτες έχουν στεγαστεί μαζί με άντρες μη συγγενείς τους στα hotspot των νησιών.
