Η επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» γιορτάζει, στις 4 Αυγούστου, την πρώτη της επέτειο, σηματοδοτώντας έναν χρόνο καταχρηστικών πρακτικών της Ελληνικής Αστυνομίας κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Αθήνα.
Ο «Ξένιος Ζευς» είναι μια επιχείρηση «σκούπα» επικών διαστάσεων με σκοπό την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και της εγκληματικότητας στην Αθήνα. Από την έναρξη της επιχείρησης έως σήμερα, δεκάδες χιλιάδες άτομα για τα οποία υπήρξε υπόνοια ότι επρόκειτο για μετανάστες χωρίς έγγραφα έχουν υποβληθεί σε καταχρηστικούς ελέγχους εξακρίβωσης στοιχείων και σωματικές έρευνες, καθώς και σε πολύωρη κράτηση σε αστυνομικά τμήματα. Η Human Rights Watch, στην πρόσφατη έκθεσή της με τίτλο Ανεπιθύμητοι επισκέπτες, τεκμηρίωσε περιστατικά διακριτικής αντιμετώπισης ατόμων βάσει εθνοτικής καταγωγής και αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας.
Λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης και της επί σειρά ετών κακής διαχείρισης των πολιτικών μετανάστευσης και ασύλου, το αντιμεταναστευτικό αίσθημα ενισχύεται με γοργούς ρυθμούς στην Ελλάδα. Με τη Χρυσή Αυγή, ένα ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα, να αυξάνει τη δημοτικότητά της, είναι δύσκολο να μην εκληφθεί η επιχείρηση «Ξένιος Ζευς» ως μια προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει χαμένους ψηφοφόρους.
Ερωτώμενος σχετικά με την έκθεσή μας στο πλαίσιο συνέντευξης στο BBC, ο υπουργός Δημόσιας Τάξης κ. Δένδιας αρνήθηκε και απέρριψε τα ευρήματά μας· την ίδια ακριβώς στάση τήρησαν και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο πλαίσιο συναντήσεων που είχαμε μαζί τους στα μέσα Ιουνίου στην Αθήνα.
Οι αξιωματούχοι επέμειναν επίσης στην άποψη ότι ιστορικά η Ελλάδα είναι μια χώρα ανεκτική με μακρόχρονη παράδοση φιλοξενίας και ότι «ο ρατσισμός δεν είναι στο DNA των Ελλήνων».
Εντούτοις, από την έκθεση που δημοσιεύσαμε τον Ιούλιο του 2012 με τίτλο Μίσος στους δρόμους προκύπτει το ακριβώς αντίθετο συμπέρασμα. Η ξενοφοβική βία στην Ελλάδα έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις, δεδομένων των συστηματικών επιθέσεων που εξαπολύουν συμμορίες κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο στους δρόμους της Αθήνας. Παρά τις θετικές δράσεις για τη βελτίωση της απόκρισης της πολιτείας, η σύλληψη των δραστών εξακολουθεί να αποτελεί εξαίρεση και η απραξία της αστυνομίας τον κανόνα.
Ο «Ξένιος Ζευς», μια επιχείρηση που στιγματίζει τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, συνιστά επικίνδυνο περισπασμό από τις πραγματικές προκλήσεις αστυνόμευσης που αντιμετωπίζει η χώρα. Η πρώτη επέτειος από την έναρξη της επιχείρησης θα πρέπει να συνοδευτεί από μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν ότι όλα τα μέτρα για τον εντοπισμό παράτυπων μεταναστών σέβονται πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα που απαγορεύουν τις διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένης της διακριτικής αντιμετώπισης ατόμων βάσει εθνοτικής καταγωγής, καθώς και την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας.
