تلاشهای فزاینده ایالات متحده امریکا و روسیه در سوریه و کوشش برای رسیدن به یک راه حل سیاسی در سال 2016 نتوانست موارد اسفناک نقض حقوق بشر و قوانین بشردوستانه که مشخصۀ بارز این منازعات مسلحانه گردیده است را کاهش دهد.
بر طبق اظهارات مرکز تحقیقات سیاستهای سوریه که یک سازمان تحقیقاتی مستقل سوری است، میزان کشتار ناشی از این منازعات از فوریه 2016 تا کنون به 47,000 تن رسیده است. به گفته دفتر هماهنگی سازمان ملل در امور بشردوستانه، گسترش و تشدید جنگ منجر به ایجاد یک بحران حاد انسانی شده است به طوری که 1/6 میلیون تن در داخل کشور آواره شده و 8/4 میلیون تن به کشورهای دیگر پناه بردهاند. تا نیمه سال 2016 حدود 1 میلیون نفر در مناطق تحت محاصره به سر میبردند و از دریافت کمکهای حیاتی و بشردوستانه محروم بودند.
از سال 2011 تا کنون بیش از 117,000 تن بازداشت و یا ناپدید شدهاند که این اتفاقات اکثراً به دست نیروهای دولتی صورت گرفته است. به گفته شبکه حقوق بشر سوریه 4557 مورد بین ژانویه و ژوئن 2016 اتفاق افتاده است. شکنجه و بدرفتاری در بازداشتگاهها به شدت رایج است و تا کنون هزاران تن در طی بازداشت جان خود را از دست دادهاند.
حکومت اسلامی (که داعش نیز نامیده میشود) و شعبه سابق وابسته به القاعده در سوریه به نام جبهة النصرة که نام خود را به جبهة فتح الشام تغییر داده است، مسئول خشونتهای گسترده و سازمان یافته از جمله هدف قرار دادن غیر نظامیان با توپخانه، آدم ربایی، و اعدام بودهاند. گروههای مسلح غیر دولتی مخالف دولت هم مرتکب خشونتهای شدیدی شدهاند که حملات عنان گسیخته علیه غیر نظامیان، به کار گرفتن سربازان خردسال، جلوگیری غیرقانونی از ارسال کمکهای بشردوستانه، و شکنجه را شامل میشود.
سازمان منع سلاحهای شیمیایی و سازمان ملل پس از انجام تحقیقات مشترک در چهارمین گزارش خود که امسال منتشر گردید میگویند نیروهای دولت سوریه در حمله به ادلب در مارس 2015، سلاحهای شیمیایی به کار برده است. این تحقیقات همچنین واحدهای نظامی مسئول پروازهایی که به این حملات مربوط بودند را شناسایی نمود اما نتوانست نام فرماندهان واحدهای مزبور را مشخص نماید زیرا دولت سوریه به پرسشهای بسیار مهمی که در این زمینه مطرح شده بود، پاسخ نداد. این تحقیقات مشترک در یکی از گزارشهای پیشین خود برای دو حمله دیگر که طی سالهای 2014 و 2015 صورت گرفته بود نیز به همین نتیجه رسید. تحقیقات مزبور همچنین قبلاً به این نتیجه رسیده بود که داعش در سال 2015 در حمله به مناطق تحت کنترل گروههای مسلح مخالف دولت، از گاز خردل استفاده کرده بود.
در روز 28 اکتبر روسیه نتوانست از کشورهای عضو سازمان ملل به منظور انتخاب مجدد در شورای حقوق بشر رأی کافی به دست آورد و بدین ترتیب کرسی خود در این شورا را از دست داد. چندین سازمان حقوق بشر و تأمین کمکهای انساندوستانه، از جمله سازمان دیده بان حقوق بشر مصّرانه از کشورهای عضو سازمان ملل خواستند روسیه را مسئول شرکت در آنچه که احتمالاً جنایات جنگی محسوب میشود، بدانند.
هدف قرار دادن غیر نظامیان، حملات بی رویه، به کار گرفتن سلاحهای آتش زا، بمبهای خوشهای و سلاحهای شیمیایی
تلفات غیر نظامیان در نتیجۀ حملات هوایی و توپخانه پس از آتش بسهای حاصل از میانجیگریهای بین المللی در فوریه و سپتامبر به میزان ناچیزی کاهش یافت، و در طی تمام سال هم حملات غیر قانونی به غیر نظامیان توسط تمام گروهها ادامه یافت. حملات هوایی سوریه و روسیه به طور مداوم مناطق غیر نظامی از جمله منازل، بازارها، مدارس و بیمارستانها را هدف قرار داده و یا به صورت بی رویه و نسنجیده به آنها حمله کرد. در این حملات از مواد منفجرۀ مؤثر در محدوده وسیع، بمبهای بشکه ای، بمبهای خوشهای و سلاحهای آتشزا استفاده شد.
در سال 2016 سازمان دیده بان حقوق بشرچندین مورد حمله به خانه ها، مراکزپزشکی، بازارها و مدارس که هدف قرار گرفته بودند را مستند نمود، از جمله این حملات، یک حمله هوایی سنگین توسط نیروهای مؤتلف سوری – روسی به بیمارستان القدس و مناطق اطراف آن در 27 آوریل 2016 بود که در نتیجۀ آن 58 تن از غیر نظامیان و بیماران کشته شدند. تنها در ماه اوت چندین حمله به مراکز پزشکی از جمله در ادلب، حلب، حما و هومز صورت گرفت.
از ژوئیه 2012 تا اوت 2016 نیروهای دولتی حد اقل 13 نوع بمب خوشهای را که مصرف آنها در سطح جهان منع گردیده است، در بیش از 400 حمله به مناطق تحت کنترل مخالفان مورد استفاده قرار دادند که سبب کشته و زخمی شدن غیر نظامیان، بخصوص کودکان گردید. در حملات نظامی مشترک سوریه و روسیه که در30 سپتامبر 2015 آغاز گردید، نیروهای این دو کشور به میزان گستردهای از بمبهای خوشهای استفاده کردند که به کار گرفتن آنها در سطح جهان ممنوع میباشد. بسیاری از کشورهای جهان مصرف این بمبهای خوشهای را از آن جهت ممنوع دانستهاند که قطعات این بمبها بر روی ناحیه وسیعی پخش میشود و بدین ترتیب نمیتوان میان جنگجویان و افراد غیر نظامی تمایزی قائل شد و چون بسیاری از قطعات این بمبها منفجر نمیشوند، در حقیقت مانند مینهایی عمل میکنند که حتی سالها بعد اگر از بین برده نشوند، میتوانند در اثر ضربه یا تکانی منفجر شوند.
نیروهای دولتی و هم پیمانان آنها همچنین به میزان فزایندهای به مصرف سلاحهای آتش زا روی آوردهاند به طوریکه از 15 ژوئن تا 10 اوت حد اقل 18 مورد حمله با اینگونه سلاحها به مناطق تحت کنترل مخالفان در حلب و ادلب مستند گردیده است. در ماه ژوئن، کانال «Russia Today» تصاویری از سلاحهای آتش زا به ویژه بمبهای RBK-500 ZAB-2.5SM منتشر نمود که بر روی یک جنگندۀ هوا به زمین اس- یو 34 روسی در یک پایگاه سوری نصب میشود. بمبهای آتش زا موجب زنجیرهای از واکنشهای شیمیایی میشوند که موجب شعلهور شدن آتشهایی میشود که به آسانی خاموش نمیگردد و سوختگیهای بسیار دردناکی تولید میکند که درمان آن نیز دشوار میباشد. کلاً 113 کشور از جمله روسیه (اما سوریه جزء آنها نیست) کنوانسیون سلاحهای متعارفی را تصویب نمودهاند. بر طبق این پروتکل به کار گرفتن سلاحهای آتش زای هوا به زمین در مناطقی که دارای «جمعیت انبوه غیر نظامی» میباشد، ممنوع است.
در حالیکه روسیه شرکت خود در حملات بمبهای آتش زا را انکار میکند، سوریه نیز مداوماً درخواستهای مربوط به امضاء این پروتکل را نادیده میانگارد و به کار گرفتن بمبهای آتش زا توسط نیروهای نظامی سوری نیز از پایان 2012 تا کنون مستند گردیده است.
نیروهای دولتی همچنین با نقض کنوانسیون سلاحهای شیمیایی به استفاده از مواد شیمیایی سمی در چندین حمله با بمبهای بشکهای ادامه دادند. هلیکوپترهای دولتی سوریه در روزهای 110 اوت و 6 سپتامبر در بخشهای تحت کنترل مخالفان در حلب، بمبهای بشکهای را که حاوی مواد شیمیایی سمی بودند بر روی مناطق مسکونی ریختند.
در گزارشی که در 24 اوت 2016 منتشر گردید، تحقیقات به عمل آمده از جانب سازمان ملل متحد، دو حمله با سلاحهای شیمیایی در اوایل 2016 را به دولت سوریه و یک حملۀ دیگر را به داعش نسبت داد که قبلاً نیز توسط سازمان ملل تحریم گردیده بود.
ممنوعیتها و محدودیتهای غیر قانونی برای ارسال کمکهای انسان دوستانه
محاصرۀ مناطق غیر نظامی توسط نیروهای دولتی و نیروهای طرفدار دولت و نیز توسط گروههای مسلح مخالف دولت و مسدود نمودن ارسال کمکهای انسان دوستانه در سال 2016 نیز ادامه یافت. دولت سوریه کماکان از سازمانهای کمک دهنده میخواست برای دریافت اجازۀ دسترسی به این مناطق یک سلسله مراحل پیچیدۀ اداری را طی کنند. دبیر کل سازمان ملل گفت حتی در مناطقی هم که ارسال کمک به آن مجاز شمرده شده بود، دولت سوریه از داخل خودروهای حاوی کمک ها، اقلام مهم حیات بخش را بر میداشت. به گفته سازمان ملل تنها در ماه فوریه دولت از ارسال 80,000 قلم لوازم درمانی پزشکی از جمله لوازم درمان اسهال، تجهیزات پزشکی اضطراری، آنتی بیوتیک و داروهای دیگر به مناطق تحت محاصره جلوگیری کرد.
شرایط زندگی در مناطق محاصره شده توسط نیروهای دولت و طرفدار دولت به سرعت رو به وخامت گذاشت و غیر نظامیان را وادار به ترک این مناطق نمود. ساکنان داریا در حومه دمشق پس از یک محاصره چهار ساله مجبور شدند در روز 25 اوت شهر را تخلیه نمایند.
در روز 19 سپتامبر 2016 هواپیماها به یک کاروان کمکهای انسان دوستانه سازمان ملل و یک انبار حلال احمرسوری در اورم الکبری در حلب حمله کرده و 20 تن غیر نظامی و یکی از کارکنان را در حالیکه مشغول تخلیه کامیونها بودند، کشتند. بر طبق یکی از بیانیههای حلال احمر سوریه بیشتر کمکها از جمله غذا و تدارکات پزشکی قرار بود در میان حد اقل 78000 تن از مردم توزیع شود. سازمان ملل متحد اعلام داشت این کاروان پیش از عبور از مناطق تحت کنترل دولت در حلب، و حرکت به طرف نواحی تحت کنترل مخالفان دولت در حلب برای تحویل کمکها، اجازههای لازم را از دولت سوریه دریافت کرده بود.
دستگیریهای خودسرانه، ناپدید شدنهای اجباری، شکنجه، و مرگ در دوران بازداشت
بازداشتهای خودسرانه، خشونت و بدرفتاری، شکنجه و ناپدید شدنهای اجباری توسط نیروهای دولتی با مصونیت کامل از مجازات، کماکان به صورت گسترده و سازمان یافته در سوریه ادامه دارد. مردن افراد در بازداشتگاههای دولتی در اثر شکنجه شدید،بدرفتاری، گرسنگی تا حد مرگ، ضرب و شتم، و بیماری نیز به شدت رایج است به طوریکه به گفته سازمانهای ناظر محلی از مارس 2011 تا ژوئن 2016 حد اقل 12679 تن در طی مدت بازداشت کشته شدهاند.
گزارشی که توسط کمیسیون بین المللی مستقل سازمان ملل برای بررسی وضعیت سوریه در سپتامبر انتشار یافت اظهار میدارد با وجود آنکه بدنامی و ضربات و فشارهای روحی ناشی از آسیب سبب شده خشونتهای جنسی به طور کامل گزارش داده نشوند، این کمیسیون توانست برخی موارد خشونتهای جنسی علیه مردان و زنان بازداشت شده توسط مقامات رسمی دولت را مستند سازد.
نیروهای امنیتی دولت برای سرکوب شورشی در داخل زندان مرکزی حما که در روز اول مه آغاز شده بود، بیش از حد از زور و خشونت استفاده کردند و در نتیجه به گفته زندانیانی که با سازمان دیده بان حقوق بشر صحبت کردند، صدماتی به زندانیان وارد شد.
در روز نخست آوریل جدی عبدالله ناوفال، رئیس مرکزی دمکراسی و جامعه مدنی سوریه در حالیکه عازم لبنان بود، توسط نیروهای سوری در یک پست بازرسی مرزی دستگیر شد. وی قبلاً نیز در سالهای 2014 و 1992 دستگیر شده بود. او در شعبه 235بخش اطلاعات ارتش نگاه داشته شد و از ملاقات با وکلا و اعضاء خانواده اش نیز ممنوع گردید.
به همین ترتیب باصل خرطبیل مدافع 34 ساله آزادی بیان هم کماکان در وضعیت نامعلومی به سر میبرد و اخبار تأئید نشده حاکی از آن است که ممکن است وی در مقر اصلی پلیس نظامی سوریه به نام القابون که محلی معروف برای برگزاری محاکمات مخفی و غیر عادلانه است، محاکمه و به اعدام محکوم شده باشد.
جبهة النصرة و فجایع داعش
جبهة النصرة درژوئیه 2016 جدایی خود از القاعده را اعلام نمود و حزبی جدید به نام جبهة الفتح الشام تشکیل گردید. جبهة النصرة و داعش مسئول ارتکاب اَعمال خشونت آمیز از جمله بمباران تعمدی هدفهای غیر نظامی، آدم ربایی، بازداشتهای خودسرانه، اعدام، و محاصرههای غیر قانونی در سال 2016 بودهاند. اگرچه به علت مشکلاتی که ناظران مستقل در دسترسی به مناطق تحت کنترل داعش و جبهة النصرة دارند، تهیه اطلاعات در باره فجایع این گروهها دشوار است اما هر دوی آنها حملات غیر قانونی خود را رسماً اعلام و منتشر میکنند.
داعش ادعا میکند مسئولیت چندین خودروی بمبگذاری شده و حملات انتحاری در لاذقیه در روز 23 مه، و از جمله حملاتی که در نزدیکی یک ایستگاه اتوبوس و بیمارستان صورت گرفت، را بر عهده داشته است. داعش اعلام کرد مناطقی را که محل «تجمع علویان» بوده هدف قرار داده است. به گفته دیده بان حقوق بشر سوریه، در اثر این حملات 145 غیر نظامی کشته شدند.
طبق گزارش رسانهها در روز 21 فوریه بمبارانهای داعش یک مکان مذهبی شیعیان در دمشق و یکی از مناطق غیر نظامی هومز را نیز هدف قرار داد و سبب کشته شدن 109 نفر و مصدوم شدن 235 تن از جمله کودکان گردید.
داعش همچنین در روز 27 ژوئیه ادعا کرد که شهر قامشلی در شمال شرق سوریه که در دست واحدهای حمایت مردم، نیروهای نظامی و پلیس کردستان (آسایش) میباشد را بمباران نموده است. یک کامیون حاوی بمب در نزدیکی یک مرکز امنیتی حزب دمکرات اتحاد کردها منفجر شد که 48 تن را کشته و 140 نفر را مجروح ساخت. داعش و جبهةالنصرة هر دو در هنگام اجرای عملیات نظامی در سوریه، غیر نظامیان را هم هدف قرار داده و هم اعدام کردهاند. بر اساس گزارش رسانهها در روز 17 ژانویه داعش در طی یک حمله در شهر دیرالزور حد اقل 85 تن غیر نظامی و 50 تن سرباز سوری را به قتل رسانده است.
در مناطق تحت کنترل داعش زنان و دختران همچون گذشته با تبعیض و محدودیتهای شدید از جمله آزادی آمد و شد روبرو هستند. گزارش سپتامبر کمیسیون مستقل بین المللی سازمان ملل برای تحقیق در مورد سوریه میگوید جنگجویان داعش با زور و اجبار زنان سنی ساکن مناطق تحت کنترل داعش را به عقد ازدواج خود درآوردند. داعش همچنین کماکان به شکنجه، تجاوز، قتل و بردگی جنسی زنان و کودکان یزیدی که بسیاری از آنها در عراق به اسارت درآمده و به سوریه برده شدهاند، ادامه میدهد.
گزارشهای خبری در سال 2016 همچنین حاکی از آن است که داعش به اعدام مردانی که متهم به همجنسگرایی هستند ادامه میدهد. در یک مورد که توسط فرماندار دیرالزور گزارش شده، در روز 3 ژانویه یک پسر 15 ساله که به همجنسگرایی متهم شده بود، سنگسار گردید. به گفته دیده بان حقوق بشر سوریه حد اقل 25 مرد مظنون به همجنسگرایی یا لواط به دست داعش به قتل رسیدهاند.
خشونتهای انجام شده توسط دیگر گروههای مسلح غیر دولتی
گروههای مسلح غیر دولتی حملات بی رویه و عنان گسیختهای را با خمپارهانداز و دیگر سلاحهای توپخانهای از مناطقی که تحت کنترل آنهاست آغاز نمودهاند و غیر نظامیان ساکن مناطق تحت کنترل دولت در حلب، دمشق، ادلب، و لاذقیه را به قتل رساندهاند. حملات مزبور به دفعات اماکن غیر نظامی شناخته شده از جمله مدارس، مساجد، و بازارها را مورد اصابت قرار داد.
بر طبق اظهارات خبرگزاری دولتی سوریه (سانا) در روز 29 آوریل هنگام نماز جمعه در شهر حلب، یک مسجد توسط یکی از گروههای مسلح غیر دولتی به توپ بسته شد. در این حمله 16 غیر نظامی کشته و 41 تن مجروح شدند. سانا در روز 5 ژوئن گزارش داد که در اثر پرتاب موشک توسط گروههای مسلح مخالف دولت به مناطق تحت کنترل دولت در حلب، از جمله به راموسه، شرکت برق، المیدان، و یک پارک عمومی و نیز اصابت موشک به یک کلیسای امریکایی 5 تن کشته و 77 تن مجروح شدند. به گزارش رسانهها در 3 مه موشکهای پرتاب شده توسط گروههای مسلح مخالف دولت، همچنین به یک زایشگاه در مناطق تحت کنترل دولت در حلب نیز اصابت کردند.
مناطق تحت کنترل حزب دمکرات اتحاد کردها
حزب دمکرات اتحاد کردها و احزاب مؤتلفه آنها در مناطق وسیعی از شمال سوریه تشکیلات یک دولت محلی را برقرار کردهاند.
علیرغم پیشرفتهای حاصله در پایان دادن به خدمت سربازان خردسال در سالهای 2014 و 2015 و نیز مجازات افسرانی که به افراد خردسال اجازه خدمت در ارتش دادند، واحدهای حمایت مردم (که به وای پی جی هم معروف بوده و به حزب دمکرات اتحاد کردها وابسته میباشد) هنوز هم به تعهدات خود برای مرخص کردن سربازان خردسال از خدمت و پایان دادن به کار پسران ودختران زیر 18 سال در نبردها عمل نمیکند. همچنین نگرانیهایی در مورد به وجود آمدن«یک گروه غیر جنگنده» وای پی جی برای نوجوانان 16 و 17 ساله وجود دارد.
بحران آوارگی
حملات هوایی بی رحمانه، شلیک توپ، بازداشتهای خودسرانه، سازمان یافته و گسترده، خشونت، شکنجه، و ناپدید شدنهای اجباری به بحران آوارگی دامن زده و جا به جایی افراد را هم در داخل و هم به خارج از کشور تشدید نموده است و وضعیت آوارگان نیز به علت کمبود بودجه برای کمکهای بین المللی بشردوستانه، بدتر نیز شده است.
کشورهای همسایه از جمله لبنان، اردن و ترکیه سعی کردند تا با توسل به موانع غیر قانونی اداری، حقوقی و حتی فیزیکی، از ورود جمعیت عظیم پناهندگان به کشورهای خود جلوگیری نمایند. علیرغم امضاء یک پیمان عبور آزاد دوجانبه، لبنان از اوایل 2015 محدودیتهایی شبیه دریافت ویزا برای افراد سوریایی که قصد ورود به آن کشور را دارند، قائل شده و مقررات سخت و دقیقی را برای تمدید اجازه اقامت برقرار نموده است که تأثیر نامساعدی بر روی آزادی آمدو شد پناهندگان و دسترسی آنها به تحصیل و مراقبتهای بهداشتی گذاشته است. در طی سال مسئولان مرزهای اردن مسیر ورود مهاجران و پناهجویان را در طول مناطق شرقی مرزهای این کشور با سوریه مسدود نمودند، به جز برای مدت کوتاهی در اوایل تابستان که اردن برای انجام نظارتهای امنیتی اجازه داد 20,000 تن وارد خاک آن کشور شوند.
به دنبال حمله 21 ژوئن داعش به منطقه مرزی رکبان، اردن به هیچکس اجازه ورود به کشور نداده و ارسال کمکهای بشردوستانه به حدود 70,000 سوریایی که در مرز سرگردان شده بودند را مسدود نمود، و تنها اجازه داد در اوایل اوت یک مورد محموله کمکی از جر اثقال پایین آورده شود. مقامات مرزی ترکیه هم مشابهاً به عقب راندن پناهندگان ادامه میدهند. در ماههای مارس و آوریل، مرزبانان ترک 5 پناهجوی سوری از جمله یک کودک و قاچاقچیانی که سعی داشتند وارد کشور شوند را کشتند.
کنفرانس حمایت از سوریه و منطقه که در روز 4 فوریه در لندن برگزار شد بیش از 12 بیلیون دلار فراهم کرد که نیمی از آن برای سال 2016 در نظر گرفته شد. کشورهای شرکت کننده در کنفراس کمیسریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در ژنو در روز 30 مارس، به جز اضافه کردن میزان ناچیزی به سهمیه خود در اسکان مجدد پناهندگان، تعهد دیگری ندادند.
مراحل طولانی اداری و محدود بودن ظرفیت برای اسکان مجدد افراد به علاوۀ منابع رو به زوال کمک و نیز محدودیتهای موجود برای دسترسی به اتحادیه اروپا از راه زمینی، بسیاری از پناهندگان سوریایی را بر آن داشت تا سعی کنند از طریق دریا وارد کشورهای اتحادیه اروپا شوند.
نقش آفرینان اصلی در صحنه بین المللی
تلاشهای انجام شده برای وادار ساختن شورای امنیت سازمان ملل برای انجام اقداماتی مؤثرتر در سوریه با شکست روبرو شد. مذاکرات صلح که توسط گروه حمایت بین المللی از سوریه انجام گرفت و هدفش حل مناقشات سوریه بود، پس از آنکه در فوریه 2016 و تنها با شرکت دو جانبه روسیه و ایالات متحده در چند جلسه، متوقف گردید، اکنون دوباره از سر گرفته شده است. در مورد ترک مخاصمه، برای پایان فوریه مذاکراتی صورت گرفت که در نتیجه آن، حملات به غیر نظامیان کاهش یافت اما این وضعیت دیری نپایید و به سرعت شکسته شد. موضوع ترک مخاصمات بار دیگر در سپتامبر مورد مذاکره قرار گرفت اما این گفتگوها با حمله هوایی به یک کاروان کمک رسانی سازمان ملل که در نتیجۀ آن حداقل 20 تن کشته شدند، فوراً متوقف گردید.
دولت سوریه مکرراً قطعنامههای شورای امنیت که خواستار دسترسی بدون تأخیر و امن به مناطق مورد نیاز برای کمک رسانی، بخصوص ارسال کمکهای بشردوستانه به خطوط جنگ و در طول مرزها بود رانقض نمود. قطعنامههای مزبور همچنین درخواست کرده بودند که تمام طرفهای درگیر از به کار گرفتن بی رویه و نسنجیدۀ سلاحها در مناطق مسکونی، بخصوص شلیک توپ و بمباران هوایی، از قبیل استفاده از بمبهای بشکهای خودداری نموده و به بازداشتهای خودسرانه، ناپدیدد شدنها و آدم ربایی ها، پایان دهند، و تمام افرادی که خودسرانه بازداشت شدهاند را آزاد نمایند.
روسیه و دولت ایران علاوه بر مداخله مداوم برای ممانعت از اجرای پیشنهادات مفید شورای امنیت برای پایان دادن به خشونتهای دولت سوریه، به تهیه کمکهای نظامی برای دولت سوریه در سال 2016 ادامه دادند.
ایالات متحده نیز به رهبری نیروهایی هم پیمان از کشورهای دیگر برای هدف قرار دادن داعش در عراق و سوریه ادامه داد. پس از آنکه داعش مسئولیت یک سری حملات در پاریس در ماه نوامبر را بر عهده گرفت، فرانسه قول داد حملات هوایی خود به مناطق تحت کنترل داعش را افزایش دهد.
در روز 21 اکتبر شورای حقوق بشر سازمان ملل برای گفتگو در باره وضعیت وخیم حقوق بشر در حلب، جلسهای اختصاصی تشکیل داد و در پایان قطعنامهای صادر نمود که در آن خواستار پایان دادن به بمبارانهای هوایی شد، نیاز به دسترسی به منطقه برای کمکهای بشردوستانه را مورد تأئید قرارر داد، نیاز به پاسخگویی را مورد توجه قرار داد، و از کمیسیون تحقیق در مورد سوریه خواست تحقیقات ویژه، جامع، و مستقلی در بارۀ وقایع حلب انجام دهد که در آن مرتکبین خشونتها و فجایع مشخص شوند و تا مارس 2017 نتیجه بررسیهای خود را به شورای امنیت گزارش نماید.