(Geneva) – Ang United Nations Human Rights Council kinahanglang mosagop og usa ka kusganong resolusyon isip tubag sa grabeng kahimtang sa tawhanong katungod sa Pilipinas sa iyang ika-51 nga sesyon, nga magsugod niadtong Septiembre 12, 2022, nagkanayon ang Human Rights Watch karong adlawa.
Sa usa ka policy paper nga gisumite ngadto sa mga estadong membro sa United Nations Council, ang Human Rights Watch nag-ingon nga regular gihapong nagakahitabo sa Pilipinas ang extrajudicial killings o ilegal nga pagpatay ubos sa “gyera kontra druga” sa kagamhanan. Ang Dahas, usa ka programa sa Third World Studies Center sa University of the Philippines, nagtaho og 72 ka pagpamatay lambigit sa druga human nilingkod sa iyang buhatan si Pangulong Ferdinand Marcos Jr. niadtong Hunyo 30. Sumala sa mga opisyal nga tinubdan, 71 ka tawo na ang napatay sa kapulisan sukad sa Agosto 2021,
“Ang mga estadong membro sa UN dili angayng malingla sa mga walay basehanang pagpangangkon sa kagamhanan sa Pilipinas nga nilambo na ang kahimtang sa tawhanong katungod,” matud ni Lucy McKernan, direktor sa Human Rights Watch sa Geneva. “Importante kaayo nga padayong susihon sa UN ang Pilipinas tungod kay komon gihapon sa ‘gyera kontra druga’ ang mga pagpatay ug nagpabiling lagda nga ang kapulisan dili masilotan.”
Ang Office of the UN High Commissioner for Human Rights (OHCHR) nagbanabana sa iyang taho ngadto sa Council nga ang gipangpatay dili moubos sa 8,663. Ang mga lokal nga grupong human rights ug ang Commission on Human Rights nga gimugna sa kagamhanan nagkanayon nga ang tinood nga ihap sa mga gipatay sa “gyera kontra druga” posibleng katulo pil-on ang numerong nakabutang sa taho sa OHCHR.
Sukad nagsugod ang “gyera kontra druga” sa Hulyo 2016 ubos ni kanhi Pangulong Rodrigo Duterte, pipila lang ang mga pagpatay nga nalambigit ang kapulisan o mga gitoohang ahente sa kagamhanan ang naimbistigahan sa mga otoridad. Napulog duha lang ka opisyal sa pulis ang nakasuhan ug usa lang ka kaso, ang na-video-han nga pagpatay sa 17-anyos nga si Kian delos Santos sa Agosto 2017, ang nisangpot sa pagkakonbikto sa mga opisyal sa pulis.
Ang prosecutor sa Intenational Criminal Court (ICC) gitugotan sa ulahing bahin sa 2021 nga moimbestiga sa mga gipasangil nga krimen kontra katawhan sa “gyera kontra druga.” Sa Nobyembre, ang ICC nihunong sa imbestigasyon human ang Departamento sa Hustisya nihatag og inpormasyon sa korte nga matud pa ang departamento naghimog usa ka seryosong independenteng pagrepaso sa 52 ka kasong nalambigit ang kapulisan. Sa Hunyo, ang ICC prosecutor nihangyo sa korte nga tugotang ipadayon ang iyang imbestigasyon tungod kay ang pagrepaso sa Departamento sa Hustisya kulang ug napakyas sa pagtuman sa gikinahanglan aron maoktaba ang imbestigasyon.
Nagpadayon usab ang ubang mga grabeng abuso, apil ang pagpanghasi ug ilegal nga pagpatay sa mga aktibista, environmentalists, peryodista, ug ubang tigpanalipod sa tawhanong katungod, matud sa Human Rights Watch. Ang “red-tagging,” usa ka dugay nang kampanya diin pasanginlan sa mga opisyal sa kagamhanan ang mga tawo nga adunay kalambigitan sa komunistang insurhensya, dugang nagpahuot sa mga batakang kagawasan ug nagabutang sa grabeng kakuyaw niadtong gipuntirya nga atakehon o dakpon.
Kinahanglang himoon ni Pangulong Marcos ang mga hinanaling lakang aron molambo ang kahimtang sa tawhanong katungod. Kinahanglan iyang buhian si kanhi senador Leila de Lima, kinsa gidetiner sa kapulisan sobra na sa unom ka tuig tungod sa bakak nga kasong druga. Ug kinahanglan iyang itudlo ang mga independenteng eksperto sa tawhanong katungod ngadto sa Commission on Human Rights aron kini makaimbestiga ug makatabang sa pagkiha sa mga kalapasan sa tawhanong katungod.
Sa 2020, ang Human Rights Council nipasar og resolusyon nga nagmugna sa UN Joint Program aron ipalambo ang katakus sa mga institusyon sa Pilipinas nga mapanalipdan ang tawhanong katungod. Apan human ang kapin sa usa ka tuig sa tulo ka tuig nga programa, nakigbugno gihapon kini sa mga isyung organisasyonal ug administratibo, apil ang mga lakang sa kagamhanan nga pugngan ang pag-apil sa civil society organizations.
Ang mga estadong membro sa UN diha sa Human Rights Council kinahanglang moila nga tungod sa nagpabiling krisis sa tawhanong katungod sa Pilipinas importante ang pagsagop og usa ka kusganong resolusyon atol sa ika-51 nga sesyon, nagkanayon ang Human Rights Watch. Ang resolusyon kinahanglang magmugna og mas halapad nga mga mekanismo sa pagbantay ug magpadayon sa UN Joint Program. Ang resolusyon kinahanglan klarong mohangyo sa padayong pagtaho sa OHCHR mahitungod sa kahimtang sa nasud.
Ang resolusyon kinahanglang manawagan ngadto kang Pangulong Marcos nga sa walay duhaduha undangon ang “gyera kontra druga” ug unahon ang tulubagon alang sa mga ilegal nga pagpatay ug ubang abuso. Kinahanglan awhagon niini ang kagamhanan sa pagmugna og usa ka “truth commission” nga mokuhag testimonya gikan sa mga testigo ug mga biktima ug ilang mga pamilya ug mohimog mga rekomendasyon nga makab-ot ang hustisya ug maseguro ang bayad alang sa nahitabo ngadto kanila.
Ang resolusyon kinahanglan usab manawagan nga ihunong ang “red-tagging” sa mga aktibista ug kritiko sa kagamhanan, ug ihunong ang pagpanghasi sa mga peryodista ug online activists gamit ang mga hulga sa pag-aresto ug mga kasong libelo. Kinahanglan usab kini moawhag kang Marcos nga buhian si de Lima, motudlog mga independenteng eksperto sa tawhanong katungod ngadto sa Commission on Human Rights, ug mopasayon sa pag-apil sa civil society organizations sa UN Joint Program.
“Kinahanglang segurohon sa mga estadong membro sa UN nga dili nila buhian ang Pilipinas ug hinuon palig-onon ang mga paningkamot sa Human Rights Council nga molambo ang tawhanong katungod sa nasud,” matud ni McKernan. “Ang mga Pilipinong hilabihang nag-antos panahon sa administrasyong Duterte nagalantaw sa Human Rights Council nga matabangan silang makab-ot ang hustisya alang kanila ug sa ilang mga minahal sa kinabuhi.”
Aron mabasa ang policy paper nga gisumite ngadto sa mga estadong membro sa UN Human Rights Council, palihog sa pag-klik dinhi.
