ម្ភៃឆ្នាំបន្ទាប់ពីការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងបារីសក្នុងឆ្នាំ១៩៩១កំណត់ត្រាស្តីពីសិទិ្ធមនុស្សរបស់ប្រទេសកម្ពុជានៅតែអាក្រក់ដែល។រដ្ឋាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបន្តប្រើប្រាស់តុលាការក្រមព្រហ្មទណ្ឌនិងការគំរាមចាប់ខ្លួនឬគំរាមចាត់វិធានការខាងផ្លូវច្បាប់ការដាក់កំហិតដល់សេរីភាពបញ្ចេញមតិដាក់គុកអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលបំបែករាល់ការតវ៉ារបស់កម្មករនិងកសិករនិងបំបិទមាត់សមាជិកគណបក្សប្រឆាំង។ក្នុងឆ្នាំ២០១១គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានគំរាមកំហែងដល់សមិទ្ធិផលមួយក្នុងចំណោមសមិទ្ធិផលទាំងឡាយដែលកើតចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងបារីសសមិទ្ធិផលនេះគឺការរីកចម្រើនលូតលាស់របស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក្រុមសហគមន៍មូលដ្ឋាន សមាគមក្រៅផ្លូវការនិងបណ្តាញប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានដោយគណបក្សនេះបានដាក់ស្នើច្បាប់មួយ ដែលឲ្យឆន្ទានុសិទិ្ធយ៉ាងទូលំទូលាយដល់ខ្លួនដើម្បីបិទចោលរាល់សមាគមនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។
ក្នុងឆ្នាំ២០១១រដ្ឋាភិបាលបានខកខានចាត់វិធានការចាំបាច់នានាដើម្បីធានាឲ្យតុលាការមានឯករាជ្យភាពនិងភាពឥតលំអៀង។តុលាការបានបន្តប្រតិបត្តិការជាដៃមួយរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាក់ស្តែងណាស់ប្រធានតុលាការកំពូលយុត្តិធម៌លោកឌិតមុន្ទីនៅតែជាសមាជិកនៃអង្គការចាត់តាំងដ៏មានអំណាចក្នុងការធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តរបស់គណបក្សមួយនេះ។ក៏មានការចោទប្រកាន់ជាច្រើនផងដែរលើនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនដែលនាយករដ្ឋមន្រ្តីរូបនេះបានគាបសង្កត់លើមន្រ្តីសាលាក្តីខ្មែរក្រហមដោយឲ្យសាលាក្តីនេះទម្លាក់ចោលករណីដែលស្ថិតក្នុងដៃតុលាការ។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងលោកសមរង្សីនៅតែស្ថិតក្នុងការនិរទេសខ្លួនជំនួសឲ្យការប្រឈមមុខទល់នឹងកាត់ឲ្យជាប់ទោសដ៏យូរដែលកើតចេញពីការកាត់ក្តីអយុត្តិធម៌យ៉ាងឥតលាក់លៀមនិងដោយមានការលើកទឹកចិត្តខាងនយោបាយ។គួរកត់សម្គាល់ថាការរិះគន់លើសេចក្តីសម្រេចចិត្តខាងគោលនយោបាយគឺជា“មុខនាទីមួយក្នុងចំណោមមុខនាទីជាមូលដ្ឋាននានារបស់អ្នកដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង” លោកស៊ូយ៉ាអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទិ្ធមនុស្សប្រចាំនៅកម្ពុជាបានសរសេរថាមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង“មិនត្រូវទទួលរងចំណាត់ការខាងព្រហ្មទណ្ឌចំពោះការបំពេញកិច្ចការទទួលខុសត្រូវរបស់ពួកគេតាមលក្ខណៈសន្តិវិធីនោះឡើយ។”
សេរីភាពសម្តែងមតិសេរីភាពខាងការប្រជុំនិងខាងសមាគម
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០១១បានជំរុញឲ្យធ្វើច្បាប់ស្តីពីសមាគមនិងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលមានប្រើពាក្យមិនច្បាស់លាស់និងដែលតម្រូវឲ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលចុះបញ្ជីនិងអនុញ្ញាតឲ្យរដ្ឋាភិបាលអាចបញ្ជាបិទអង្គការតាមអំពើចិត្ត។ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមានការភ័យខ្លាចថាគេនឹងប្រើច្បាប់នេះដើម្បីបំភិតបំភ័យបំបិតមាត់ក្រុមនិងសមាគមនានា។អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាតិនិងអន្តរជាតិបានបង្កើនយុទ្ធនាការប្រឆាំងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ហើយអង្គការសហប្រជាជាតិនិងម្ចាស់ជំនួយដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហគមន៍អឺរ៉ុបបានបង្ហាញពីកង្វល់របស់ពួកគេជាសាធារណៈនិងជាឯកជន។
ការភ័យខ្លាចរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមានភាពកាន់តែជ្រាលជ្រៅដោយនៅថ្ងៃទី២ខែសីហាក្រសួងមហាផ្ទៃបានបញ្ជូនលិខិតមួយទៅសមាគមធាងត្នោតដែលជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយដោយផ្អាកសកម្មភាពរបស់អង្គការនេះរយៈពេលប្រាំខែដោយគ្មានបញ្ជាក់ពីមូលដ្ឋានច្បាប់ចំពោះចំណាត់ការនេះឡើយ។នៅថ្ងៃទី១៣ខែសីហាក្រសួងមហាផ្ទៃបានចោទប្រកាន់សមាគមធាងត្នោតជាសាធារណៈពីបទ“ញុះញង់” ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យប្រឆាំងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍។អាជ្ញាធរបានចេញលិខិតព្រមានជាផ្លូវការទៅកាន់ក្រុមពីរផ្សេងទៀតគឺក្រុមស្ពានឆ្លងព្រំដែនកម្ពុជានិងវេទិកាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជានិងបានគំរាមកំហែងក្រុមទីបួនគឺក្រុមសិទ្ធិខាងលំនៅដ្ឋាន។
រដ្ឋាភិបាលកំពុងតែប្រើប្រាស់កាន់តែច្រើនឡើងៗនូវច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌស្តីពីបរិហាកេរ្តិ៍និងច្បាប់ស្តីពីការញុះញង់ដើម្បីបំភិតបំភ័យអ្នករិះគន់។អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានកត់សំគាល់ឃើញថាចាប់តាំងពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១០មកយ៉ាងហោចណាស់ក៏មានមនុស្ស១២រូបដែរដែលត្រូវបានគេចាប់ដាក់គុកក្រោមច្បាប់បែបនេះដោយសារតែការសម្តែងមតិសន្តិវិធីអំពីទស្សនៈរបស់ពួកគេ។ជនដែលគេចាប់ដាក់គុកទាំងនេះ មានរាប់ទាំងឈ្មោះសេងគុណ្ណាកានិយោជករបស់អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោកឈ្មោះសមចាន់គាមន្រ្តីសម្របសម្រួលខេត្តរបស់អង្គការសមាគមអភិឌ្ឍន៍សិទិ្ធមនុស្ស(អាត់ហុក) ឈ្មោះលាងសុខជឿនបុគ្គលិករបស់អង្គការលីកាដូនិងឈ្មោះហង្សចក្រានិពន្ធនាយករបស់សារព័ត៌មានខ្មែរម្ចាស់ស្រុក។
រដ្ឋាភិបាលបន្តប្រើប្រាស់ច្បាប់ឆ្នាំ២០០៩ស្តីពីបាតុកម្មដោយបដិសេធការស្នើសុំតវ៉ាឬក៏បណ្តេញអ្នកតវ៉ាក្រុមតូចៗឲ្យទៅប្រមូលផ្តុំគ្នានៅកន្លែងមួយដែលគេហៅថាសួនសេរីភាពដែលស្ថិតនៅឆ្ងាយដាច់ស្រយ៉ាល។យ៉ាងណាក៏ដោយក៏ប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនបានរៀបចំការតវ៉ាជាពិសេសនៅលើដីធ្លីរបស់ពួកគេ។ក្នុងខែមីនារដ្ឋាភិបាលមិនអនុញ្ញាតឲ្យមានការប្រជុំដែលរៀបចំអង្គការចលនាស្រ្តីកម្ពុជានិងកម្មករជាស្រ្តីក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដើម្បីរំលឹកខួបទី១០០នៃទិវាស្រ្តីអន្តរជាតិទោះបីជារដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងកិច្ចការនារីគ្រោងនឹងមកថ្លែងក្នុងទិវានេះក្តី។
រដ្ឋាភិបាលក៏បានបន្តជំរុញឲ្យមានច្បាប់ស្តីពីសហជីពដែលនឹងធ្វើឲ្យសិទិ្ធសហជីពចុះខ្សោយតាមរយៈការកែប្រែបទប្បញ្ញត្តិស្តីពីការចុះបញ្ជីការតវ៉ាជាសមូហភាពនិងបទប្បបញ្ញត្តិស្តីពីកូដកម្ម។សេចក្តីព្រាងនៃច្បាប់នេះរំលោភបទដ្ឋានសិទិ្ធការងារអន្តរជាតិ។អាជ្ញាធរបានរារាំងយ៉ាងហោចណាស់ចំនួនបីលើកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញដោយមិនឲ្យបង្ហាញជាសាធារណៈនូវឯកសារមួយអំពីការធ្វើឃាតក្នុងឆ្នាំ២០០៤លើលោកជាវិជ្ជាមេដឹកនាំកម្មករ។គ្មានការរីកចម្រើនជឿនលៀនទៅមុខក្នុងករណីរបស់លោកជាវិជ្ជាឬករណីរបស់មេដឹកនាំសហជីពពីរនាក់ផ្សេងទៀតដែលគេបានសម្លាប់ក្នុងឆ្នាំ២០០៤។
ទារុណកម្មនិងការឃុំឃាំងតាមអំពើចិត្ត
នគរបាលនិងតម្រួតយោធាប្រើអំពើទារុណកម្មជាទម្លាប់ដើម្បីទាញយកចម្លើយសារភាពដែលត្រូវបានគេប្រើដើម្បីកាត់ទោសមនុស្សដាក់គុក។ពន្ធនាគារនៅកម្ពុជាមានអ្នកទោសណែនណាន់និងខ្វះអាហារទឹកអនាម័យនិងការថែទាំសុខភាពឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់នោះទេ។ការស្ទាបស្ទង់មតិដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការលីកាដូរកឃើញថាពន្ធនាគារ“កំពុងតែពេញហៀរមកក្រៅ” ដែលតាមការរាយការណ៍គឺថាដាក់លើសដល់ទៅ១៧៩ភាគរយក្នុងខែមេសាឆ្នាំ២០១១។អ្នកធ្វើយុទ្ធនាការបានទាមទារឲ្យមានការកែទម្រង់ដើម្បីកម្រិតការឃុំខ្លួនមុនកាត់ក្តីដ៏រីករាលដាលនិងលើកម្ពស់ការអនុវត្តន៍នីតិវិធីដោះលែងមុនកំណត់និងការវិនិឆ្ឆ័យទោសដោយគ្មានការឃុំឃាំង។
តាមរបាយការណ៍មកថាអាជ្ញាធរកម្ពុជាកំពុងតែឃុំឃាំងមនុស្សតាមអំពើចិត្តជាង២,០០០នាក់រួមទាំងអ្នកគ្មានទីជម្រកកុមាររស់តាមដងវិថីកុមារអាយុប្រហែល១៣ឆ្នាំនិងប្រជាពលរដ្ឋដែលមានពិការភាពផ្លូវចិត្តក្នុងមណ្ឌលឃុំឃាំងថ្នាំញៀនទាំង១១កន្លែងដែលគេបានបង្កើតឡើងដើម្បី“ព្យាបាល” និង“ស្តារនីតិសម្បទា” អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀន។អ្នកជាប់ឃុំនៅក្នុងមណ្ឌលទាំងនោះទទួលរងនូវអំពើទារុណកម្មអំពើហិង្សាមានជាអាទិ៍ការឆក់នឹងខ្សែភ្លើងនិងវាយនឹងខ្សែតីបង្ខំឲ្យធ្វើការនិងបង្វឹកបែបយោធា។ប្រទេសវៀតណាមបានបន្តធ្វើឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្លាមកលើគោលនយោបាយព្យាបាលគ្រឿងញៀនកម្ពុជា។
ស្រ្តីនិងកុមាររួមទាំងស្រ្តីប្តូរភេទដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងការងាររកស៊ីផ្លូវភេទប្រឈមនឹងការវាយដំរំលោភសេពសន្ថវៈការយារយីខាងផ្លូវភេទការជម្រិតការចាប់ខ្លួននិងឃុំខ្លួនតាមអំពើចិត្តប្រព្រឹត្តដោយនគរបាលនិងឆ្មាំសន្តិសុខដែលជួលដោយរដ្ឋាភិបាល។ច្បាប់ស្តីពីការជួញដូរនិងការធ្វើអាជីវិកម្មផ្លូវភេទដែលដាក់ការជួញដូរមនុស្សជាបទឧក្រិដ្ឋក៏បានដាក់“អំពើអូសទាញ”ជាអំពើខុសច្បាប់ផងដែរដែលនាំឲ្យដាក់អ្នករកស៊ីផ្លូវភេទស្ថិតក្នុងការឃុំឃាំងនិងរំលោភតាមអំពើចិត្ត។កុមារនិងគ្រួសារដែលគ្មានលំនៅដ្ឋានអ្នកសុំទានប្រជាពលរដ្ឋដែលពិការសតិបញ្ញានិងប្រជាពលរដ្ឋទុគ្គតដទៃទៀតដែលត្រូវបានគេប្រមែប្រមូលតាមរយៈការបោសសម្អាតរបស់នគរបាលត្រូវបានគេឃុំខ្លួននិងធ្វើបាបក្នុងមណ្ឌលសង្គមកិច្ចរបស់រដ្ឋាភិបាល។
ការរឹបអូសយកដីធ្លីនិងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំ
ការរឹបអូសយកដីធ្លីដោយខុសច្បាប់និងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំដោយមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាលនិងកងកម្លាំងសន្តិសុខក្នុងនាមក្រុមហ៊ុននិងបុគ្គលដ៏មានអំណាចនៅតែជាបញ្ហាក្តៅគគុក។សកម្មជនសិទិ្ធដីធ្លីប្រឈមនឹងអំពើហិង្សានិងការចាប់ខ្លួនដែលក្នុងនោះមានជាង៦០នាក់ត្រូវបានគេដាក់គុកឬរងចាំសវនាការក្នុងខណៈពេលនៃការសរសេររបាយការណ៍នេះព្រោះតែការតវ៉ានឹងការបណ្តេញចេញដោយបង្ខំនិងការចាប់ច្បាមយកដីធ្លី។
ក្នុងខែសីហាអ្នកតវ៉ាជាង១០០នាក់ពីតំបន់អភិរក្សព្រៃឡង់ ត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅរាជធានីភ្នំពេញខណៈពេលកំពុងចែកខិតបណ្ណស្វែងរកការគាំទ្រដល់ការការពារព្រៃឈើ។ប្រជាពលរដ្ឋដប់នាក់ត្រូវបានគេធ្វើឲ្យរងរបួសក្នុងខែមិថុនានៅក្នុងខែត្រកំពង់ស្ពឺខណៈពេលដែលព្រះរាជអាជ្ញាមួយរូបបានដឹកនាំទាហាននិងប៉ូលីសជាង១០០នាក់ដើម្បីចាប់ត្រួតត្រាយ៉ាងបង្ខំលើដីទំនាស់ដែលតុលាការបានប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនតៃវ៉ាន់មួយ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧មកអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញដែលមានការគាំទ្រពីទាហាននិងប៉ូលីសបានស្វះស្វែងបណ្តេញចេញប្រហែល៤,២០០គ្រួសារដែលកំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់បឹងកក់។ដីនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រគល់ក្នុងកិច្ចសន្យា៩៩ឆ្នាំសម្រាប់ជំនួញរួមគ្នារវាងក្រុមហ៊ុនចិន និងស៊ូកាគុដែលជាក្រុមហ៊ុនកម្ពុជារបស់ឡៅម៉េងគីម សមាជិកព្រឹត្តសភានិងជាសមាជិកជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ការបំភិតបំភ័យនិងអំពើហិង្សាដោយកងកម្លាំងសន្តិសុខបានបង្ខំគ្រួសារជាច្រើនឲ្យទទួលយកកញ្ចប់សំណងបន្តិចបន្ទួចនិងការតាំងទីលំនៅក្នុងតំបន់ដាច់ស្រយាលឯជាយក្រុង។
សាលាក្តីខ្មែរក្រហម
នាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែនបានបន្តធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់ឯករាជ្យភាពរបស់អង្គជំនុំជំរះវិសាមញ្ញនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហម(ECCC) ដោយទាមទារឲ្យតុលាការនេះឲ្យឈប់បន្តសំណុំរឿង០០៣និង០០៤ប្រឆាំងនឹងជនសង្ស័យប្រាំនាក់ដែលសំណុំរឿងទាំងនេះត្រូវបានដាក់ស្នើសុំដីការចោទពីសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិ។ក្នុងខែមេសាលោកយូ ប៊ុនឡេងនិងលោកសៀកហ្វាយប្លាំងសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានបិទការស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿង០០៣ដោយគ្មានបង្ហាញនិងផ្តល់ការអនុញ្ញាតឲ្យមានការពិនិត្យពិច័យឲ្យបានហ្មត់ចត់នោះឡើយ។សហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិលោកអានឌ្រូខាយឡេបានប្រឆាំងនឹងសេចក្តីសម្រេចចិត្តនេះនៅដើមខែឧសភាហើយមួយខែក្រោយមកសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតបានច្រានចោលការស្នើសុំរបស់គាត់និងបានគំរាមកំហែងគាត់ថាមិនស្មោះត្រង់នឹងតុលាការដោយគ្មានមូលដ្ឋានស្តីពីការរំលោភអាថ៌កំបាំងរបស់តុលាការ។សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតក៏បានបង្រួមនិយមន័យស្តីពី“ជនរងគ្រោះ” ផងដែរដែលតាមហេតុនេះបាននាំឲ្យមានការបិទចោលពាក្យសុំពីភាគីរដ្ឋប្បវេណីក្នុងការបង្ហាញភស្តុតាងក្នុងសំណុំរឿងទាំងនោះ។ក្នុងខែតុលាអង្គការឃ្លាំមើលសិទិ្ធមនុស្សបានអំពាវនាវឲ្យសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតលាលែងពីតំណែងចំពោះការខកខានបំពេញករណីកិច្ចតុលាការរបស់ខ្លួន។មួយសប្តាហ៍ក្រោយមកលោកប្លាំងបានលាលែងពីតំណែងដោយទាញហេតុសំអាងពីការជ្រៀតជ្រែករបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងតុលាការ។
ជនភៀសខ្លួននិងអ្នកស្វែងរកសិទិ្ធជ្រកកោន
អ្នកស្វែងរកសិទិ្ធជ្រកកោនជាពិសេសពីប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសចិន នៅតែស្ថិត ក្នុងគ្រោះថ្នាក់ពីការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ដោយបង្ខំដោយរំលោភលើអនុសញ្ញាស្តីពីជន ភៀសខ្លួន។ នៅថ្ងៃទី១៥ ខែកុម្ភៈ រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាឲ្យបិទមណ្ឌលជនភៀសខ្លួនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ដែលផ្តល់ទីជម្រកដល់ជនភៀសខ្លួនជាតិម៉ុងតាញ៉ាពីប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាមានការជំរុញជាអន្តរជាតិក៏ដោយ ក៏រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានកែប្រែអនុក្រិត្យរបស់ខ្លួនទាក់ទងការកំណត់ឋានៈជនភៀសខ្លួនដែរ ដែលនេះជាការខកខានដើម្បីច្រកបញ្ចូលនិយមន័យស្តីពីជនភៀសខ្លួនរបស់អនុសញ្ញាស្តីពីជនភៀសខ្លួន និងម៉្យាងទៀតវាជាការខកខានបំពេញកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាជាភាគីមួយនៃអនុសញ្ញានោះ។
អាជ្ញាធរកម្ពុជា នៅតែមិនផ្តល់សិទិ្ធជ្រកកោណទៅឲ្យខ្មែរក្រោម ដែលជាជាតិពន្ធខ្មែរពីវៀតណាមខាងត្បូង ដែលបានភៀសខ្លួនចេញពីប្រទេសវៀតណាម។ ទោះជាមានការចាត់ទុកពួកគេជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាក៏ដោយ ក៏អាជ្ញាធរមិនបានផ្តល់ឲ្យខ្មែរក្រោមជាច្រើននាក់នូវសញ្ជាតិ ឬសិទិ្ធស្នាក់នៅទេ។
ពលករចំណាកស្រុកធ្វើការតាមផ្ទះ
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៨មក ស្រ្តីនិងកុមារីកម្ពុជាពី៤០,០០០ ទៅ៥០,០០០ នាក់ត្រូវបានគេជ្រើសរើសជាអ្នកចំណាកស្រុកធ្វើការតាមផ្ទះក្នុងប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ភ្នាក់ងារជ្រើសរើសជាញឹកញយក្លែងបន្លំឯកសារអត្តសញ្ញាណសម្រាប់កុមារ ផ្តល់គ្រឿងលើកទឹកចិត្តជាសាច់ប្រាក់និងជាម្ហូបអាហារ ដូចជា “ប្រាក់កម្ចី” ដែលនាំឲ្យអ្នកធ្វើចំណាកស្រុកជាប់បំណុលយ៉ាងច្រើន នាំឲ្យមានការឃុំឃាំងអ្នកជ្រើសរើសនៅក្នុងមណ្ឌលហ្វឹកហ្វឺនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអស់ពេលជាច្រើនខែ និងបំភិតបំភ័យជនទាំងឡាយដែលព្យាយាមរត់គេចខ្លួន។ មណ្ឌលជ្រើសរើសជាច្រើនមិនមានអាហារ ទឹកហូបគ្រប់គ្រាន់ទេ ហើយមិនមានសិទិ្ធទទួលបានការថែទាំសុខដែរ។ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ ស្រ្តីដែលគេបានជ្រើសរើសចំនួនបីរូបបានស្លាប់ អំឡុងពេលត្រូវបានគេបង្ខាំងនៅក្នុងមណ្ឌល ហើយអាជ្ញាធរ មិនបានចាត់វិធានការស៊ើបអង្កេតអំពីមរណភាពរបស់ពួកគេ ឲ្យបានហ្មត់ចត់ឡើយ ឬក៏មិនបានដាក់ជនណាម្នាក់ឲ្យទទួលខុសត្រូវចំពោះមរណភាពទាំងនេះទេ។
សារាចរការងារដែលគេបានកែប្រែក្នុងខែសីហា មិនបានធានាទាល់តែសោះលើការការពារសិទិ្ធអប្បរមាសម្រាប់អ្នកចំណាកស្រុកទៅក្រៅប្រទេស។ សារាចរដែលព្រាងឡើងដោយមានការប្រឹក្សាតិចតួចជាមួយអ្នកធ្វើចំណាកស្រុក ឬអង្គការសង្គមស៊ីវិល មិនមានបទប្បញ្ញត្តិដោះស្រាយការបង្ខាំមនុស្សដោយបង្ខំ បំណុលទាសភាព និងការជ្រើសរើសកុមារនោះទេ។ មន្រ្តីស្ថានទូតកម្ពុជានៅក្នុងទីក្រុងកូឡាឡាំពួរ និងទីភ្នាក់ងារជ្រើសរើស ជាញឹកញយមិនបានការពារកម្មករដែលភៀសខ្លួនចេញពីការរំលោភឡើយ ហើយក្នុងករណីខ្លះ បានបញ្ជូនកម្មករត្រឡប់ទៅឲ្យនិយោជកដែលប្រព្រឹត្តអំពើរំលោភនោះវិញ។ ក្នុងខែតុលា កម្ពុជាបានប្រកាសហាមឃាត់មិនឲ្យបញ្ជូនកម្មករទៅកាន់ប្រទេសម៉ាឡេស៊ីទេ។
អ្នកដើរតួសំខាន់ៗជាអន្តរជាតិ
ម្ចាស់ជំនួយរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានសន្យាផ្តល់ប្រាក់ពីរពាន់ប្រាំបីរយលានដុល្លារ ជាជំនួយសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍សម្រាប់ឆ្នាំ២០០៩ដល់២០១២។ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨ដល់ឆ្នាំ២០០៨ម្ចាស់ជំនួយបានបរិច្ចាគប្រចាំឆ្នាំប្រមាណប្រាំមួយរយលានលានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ជំនួយបរទេសកើនឡើងលើស៥០ភាគរយនៃថវិការរបស់ប្រទេសកម្ពុជាក៏ប៉ុន្តែម្ចាស់ជំនួយបាននិយាយបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះអំពីបរិកាសសិទិ្ធមនុស្សដែលកាន់តែអាក្រក់របស់ប្រទេសកម្ពុជា។
ការលើកលែងគួរឲ្យកត់សម្គាល់មួយគឺនៅត្រង់ការឆ្លើយតបរបស់ម្ចាស់ជំនួយចំពោះសេចក្តីព្រាងច្បាប់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលនៅពេលធ្វើរបាយការណ៍នេះមិនទាន់បានអនុម័តយកនៅឡើយទេ។
ធានាគារពិភពលោកបានផ្អាកផ្តល់ប្រាក់កម្ចីថ្មីៗបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានខកខានដោះស្រាយបញ្ហាចម្បងៗក្នុងកម្មវិធីផ្តល់កម្មសិទិ្ធដីធ្លីដែលគាំទ្រដោយធានាគារពិភពលោក។អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកហើយដែលធនាគារនេះបានលើកកង្វល់ស្តីពីអំពើពុករលួយកម្រិតខ្ពស់ប៉ុន្តែមិនសូវដែលបានចាត់ការទេ។
ប្រទេសជប៉ុនដែលជាប្រទេសម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំបំផុតរបស់កម្ពុជាបាននិយាយបន្តិចបន្ទួចអំពីសិទិ្ធមនុស្សអំពីសេចក្តីព្រាងច្បាប់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលឬមហន្តរាយរបស់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម។ប្រទេសចិនដែលជាប្រទេសវិនិយោគនិងជាម្ចាស់ជំនួយដ៏ធំមួយផ្សេងទៀតបានបន្តបង្កើនជំនួយដល់កម្ពុជាដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌធ្វើឲ្យខូចដល់កិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់បណ្តាប្រទេសដទៃៗទៀតក្នុងការដោះស្រាយកង្វល់អំពីសិទិ្ធមនុស្ស។