(Αθήνα)—Η ανεπαρκής οργάνωση και η έλλειψη προσωπικού προκαλούν χάος και ανασφάλεια στο αστυνομικό κέντρο ταυτοποίησης μεταναστών και γύρω από αυτό, στον άτυπο καταυλισμό για αιτούντες άσυλο και μετανάστες στο ελληνικό νησί της Λέσβου.
Σε επίσκεψη που πραγματοποίησε στη Λέσβο στις 4 και 5 Οκτωβρίου 2015, η Human Rights Watch διαπίστωσε ότι γυναίκες με μικρά παιδιά, έγκυες, καθώς και άτομα με αναπηρίες ή ιατρικές παθήσεις συχνά δεν αναγνωρίζονται ως άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες ούτε διασφαλίζεται η δυνατότητα καταγραφής και ταυτοποίησής τους ώστε να έχουν κατάλληλη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, όπως τροφή και υγειονομική περίθαλψη.
«Έπειτα από μήνες με τεράστιους αριθμούς αφίξεων στη Λέσβο, οι αρχές εξακολουθούν να μην διαθέτουν ένα αποτελεσματικό σύστημα για την καταγραφή και ταυτοποίηση των ατόμων έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίσουν το ταξίδι τους», δήλωσε η Eva Cossé, ειδική επί θεμάτων που αφορούν την Ελλάδα στη Human Rights Watch. «Αυτό προκαλεί περιττά προβλήματα ασφάλειας για την αστυνομία αλλά και ταλαιπωρία για τους αιτούντες άσυλο και τους μετανάστες, ιδίως για τις γυναίκες, τα παιδιά και τα άτομα με αναπηρίες που δεν κατορθώνουν να εξυπηρετηθούν κατά προτεραιότητα».
Η διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης είναι μια διοικητική διαδικασία της αστυνομίας, χωριστή από την υποβολή αιτήματος ασύλου. Αν και επιτρέπεται, σχεδόν κανείς δεν υποβάλλει αίτημα ασύλου στη Λέσβο. Ανεξαρτήτως ιθαγένειας, σχεδόν όλοι συνεχίζουν το ταξίδι τους προς άλλες χώρες της ΕΕ με σκοπό να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Πολλοί ελπίζουν να επανενωθούν με μέλη της οικογένειάς τους.
Μέλη του προσωπικού της Human Rights Watch έγιναν μάρτυρες της σύγχυσης και των εντάσεων που δημιουργήθηκαν στο κέντρο ταυτοποίησης της Μόριας λόγω του μεγάλου αριθμού ατόμων και της έλλειψης πληροφόρησης και διερμηνέων. Εργαζόμενοι ανθρωπιστικών οργανώσεων και αστυνομικοί στο εν λόγω κέντρο δήλωσαν ότι οι διαδικασίες έχουν αλλάξει αρκετές φορές, προκαλώντας ακόμη μεγαλύτερη αβεβαιότητα.
Η απουσία ενός οργανωμένου συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης διερμηνέων και ενός αποτελεσματικού συστήματος επικοινωνίας και ανακοινώσεων, σε συνδυασμό με την απεγνωσμένη προσπάθεια των ανθρώπων να συνεχίσουν το ταξίδι τους, έχει δημιουργήσει μια ρευστή κατάσταση, όπου οι πληροφορίες μεταφέρονται από στόμα σε στόμα και μεγάλα πλήθη ατόμων συγκεντρώνονται σε μικρό χρονικό διάστημα, δήλωσε η Human Rights Watch. Η αποστολή της Human Rights Watch έγινε μάρτυρας βίαιων αναταραχών στις 4 Οκτωβρίου, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα ένας άνδρας να χάσει τις αισθήσεις του για λίγη ώρα. Αστυνομικοί με στολές και εξοπλισμό καταστολής ταραχών χρησιμοποίησαν δακρυγόνα για να ελέγξουν το άτακτο πλήθος που επιθυμούσε απεγνωσμένα να περάσει τη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης.
Οι αρχές έχουν δηλώσει ότι τα ιδιαίτερα ευάλωτα άτομα δικαιούνται προτεραιότητα στη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης, αλλά ο κόσμος δεν γνωρίζει την παράμετρο αυτή και η αστυνομία φαίνεται ότι δεν εφαρμόζει κάποιο σύστημα ούτε καταβάλλει κάποια προσπάθεια προκειμένου να εντοπίσει τις συγκεκριμένες ομάδες.
«Δεν υπάρχει σχεδιασμός», μας ανέφερε ένας Ιρανός. «Πώς μπορούν να το κάνουν αυτό;»
Οι συνθήκες στον αυτοσχέδιο καταυλισμό είναι απερίγραπτες, δήλωσε η Human Rights Watch. Ο οργανισμός του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), καθώς και άλλες ομάδες ανθρωπιστικής δράσης έχουν προσφέρει αντίσκηνα, ωστόσο οι συνθήκες υγιεινής είναι ελεεινές. Πολλοί άνθρωποι κοιμούνται στο ύπαιθρο, στο χώμα ή, το πολύ, σε μια κουβέρτα στο έδαφος. Οι γυναίκες και τα παιδιά δεν τοποθετούνται σε χωριστούς χώρους από τους άνδρες με τους οποίους δεν έχουν καμία συγγένεια, γεγονός που εγείρει αμφιβολίες σχετικά με τον κίνδυνο σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας.
Η Adee, μια Σομαλή που ταξιδεύει μόνη της με τα τέσσερα μικρά παιδιά της, δήλωσε ότι φοβάται να περιτριγυρίζεται από τόσους πολλούς άνδρες. Τη νύχτα που προηγήθηκε της συζήτησής μας, είχε ξυπνήσει και διαπιστώσει ότι ένας άνδρας είχε τα πόδια του πάνω στο σώμα της 7χρονης κόρης της. Δεν υπάρχει συγκροτημένος μηχανισμός για την αναφορά τέτοιων περιστατικών.
«Προκαλεί αποτροπιασμό το να βλέπουμε παιδιά με ιατρικές παθήσεις και αναπηρίες ξαπλωμένα στο χώμα, με τις μύγες να βουίζουν γύρω από τα μάτια τους», δήλωσε η κ. Cossé. «Πρέπει να υπάρξει συντονισμός μεταξύ των αρχών και των ανθρωπιστικών ομάδων, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα άτομα με ιδιαίτερες ανάγκες εντοπίζονται αμέσως και ότι τους παρέχεται πρόσβαση στη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης, καθώς και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε γιατρούς».
Παρότι ο αυτοσχέδιος καταυλισμός γύρω από το κέντρο ταυτοποίησης στη Μόρια είναι ανεπίσημος, οι αρχές έχουν υποχρέωση να διασφαλίζουν επαρκείς εγκαταστάσεις πρώτης υποδοχής έως ότου ολοκληρωθεί η απαραίτητη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης των ατόμων από την αστυνομία και να λαμβάνουν ειδικά μέτρα για την προστασία των γυναικών και των παιδιών, καθώς και για τον εντοπισμό ιδιαίτερα ευπαθών προσώπων, δήλωσε η Human Rights Watch.
Η διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης πρέπει να είναι οργανωμένη κατά τρόπον ώστε να διασφαλίζει τον διαχωρισμό των οικογενειών με παιδιά και των γυναικών που ταξιδεύουν μόνες από τους άγαμους άνδρες. Κατάλληλα εκπαιδευμένοι αστυνομικοί ή άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι –συμπεριλαμβανομένων γυναικών– πρέπει να τοποθετηθούν στην είσοδο του άτυπου καταυλισμού και πρέπει επίσης να περιφέρονται στον καταυλισμό προκειμένου να εντοπίζουν ομάδες ατόμων που χρήζουν ειδικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών με μικρά παιδιά, εγκύων, ατόμων με αναπηρίες, ηλικιωμένων και ασθενών, δήλωσε η Human Rights.
Ο άτυπος καταυλισμός αποτελεί εκ των πραγμάτων κέντρο υποδοχής και οι αρχές οφείλουν να διασφαλίζουν κατάλληλες συνθήκες και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του διαχωρισμού των οικογενειών και των γυναικών που είναι μόνες από τους ενήλικους άνδρες με τους οποίους δεν έχουν καμία συγγένεια. Στο κέντρο θα πρέπει να υπάρχουν γυναίκες υπάλληλοι, ενώ όλα τα μέλη του προσωπικού θα πρέπει να εκπαιδεύονται σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης αναφερόμενων περιστατικών σεξουαλικής βίας και βίας λόγω φύλου.
Οι ελληνικές αρχές, σε πλαίσιο στενής συνεργασίας και συντονισμού με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις, πρέπει να λάβουν μέτρα για την κατοχύρωση της ασφάλειας και των δικαιωμάτων όλων των μεταναστών και αιτούντων άσυλο, δήλωσε η Human Rights Watch. Υπάρχει σαφής ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση, η οποία πρέπει να παρέχεται κατά τρόπο έγκαιρο και στις κατάλληλες γλώσσες.
Με ένα σύστημα μεγαφώνων σε όλο τον καταυλισμό θα ήταν δυνατό να παρέχονται σημαντικές πληροφορίες για τη διαδικασία, για τα σημεία όπου πρέπει να σταθεί κανείς για να περιμένει στη σειρά, καθώς και να γίνονται ανακοινώσεις σχετικά με την προγραμματισμένη διανομή φαγητού και για τα σημεία όπου μπορεί κανείς να αναζητήσει ιατρική φροντίδα. Οι αστυνομικοί που φρουρούν τις πύλες πρέπει κατά το δυνατόν να συνοδεύονται από διερμηνείς. Η ύπαρξη επιπλέον προσωπικού για τη διεξαγωγή της καταγραφής και ταυτοποίησης, θα συνέβαλε στην ταχύτερη διεκπεραίωση της διαδικασίας για τον κόσμο.
«Είναι μια δύσκολη κατάσταση για όλους στον καταυλισμό της Μόριας, και τέλειες λύσεις δεν υπάρχουν», δήλωσε η κ. Cossé. «Πλην όμως, οι αρχές πρέπει να καταβάλουν πολύ περισσότερες προσπάθειες για να εγγυηθούν την ασφάλεια και τα βασικά δικαιώματα των χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκονται εκεί, χωρίς να λησμονούν ότι ορισμένοι εξ αυτών χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής».
Για λεπτομέρειες σχετικά με το χάος που επικρατεί στο κέντρο ταυτοποίησης και στους καταυλισμούς, για μαρτυρίες μεταναστών και για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα, βλ. κατωτέρω.
Χάος στο κέντρο ταυτοποίησης μεταναστών
Οι μετανάστες και οι αιτούντες άσυλο, οι οποίοι καταφθάνουν με λέμβους από την Τουρκία στη βόρεια πλευρά του νησιού, διανύουν περίπου 70 χιλιόμετρα με τα πόδια ή με λεωφορείο για να φτάσουν στο κέντρο ταυτοποίησης στη Μόρια, στη νότια πλευρά του νησιού, λίγο έξω από την πρωτεύουσα, τη Μυτιλήνη. Στη συνέχεια, συγκεντρώνονται καθημερινά για ώρες έξω από το κέντρο ταυτοποίησης της Μόριας, σε έναν δρόμο πλάτους 8 έως 10 μέτρων ανάμεσα σε περιφράξεις με συρματοπλέγματα, με μια γραμμή παρατεταγμένων αστυνομικών των μονάδων καταστολής στην άκρη του δρόμου. Οι αστυνομικοί, στη συνέχεια, επιτρέπουν την είσοδο σε μικρότερες ομάδες ατόμων, προκειμένου να γίνει η καταγραφή και ταυτοποίησή τους και να λάβουν το έγγραφο που χρειάζονται για να αναχωρήσουν με πλοίο για την Αθήνα.
Το κέντρο ταυτοποίησης είχε σχεδιαστεί με σκοπό να αποτελέσει μεγάλο κέντρο κράτησης και είναι περιφραγμένο με συρματόπλεγμα. Διοικείται από τις ελληνικές αρχές οι οποίες προβαίνουν σε καταγραφή και ταυτοποίηση των μεταναστών και αιτούντων άσυλο και τους παρέχουν τα έγγραφα που θα τους επιτρέψουν να ταξιδέψουν με το πλοίο για την Αθήνα. Στο παρελθόν, προβλεπόταν η κράτηση των ατόμων εντός των εγκαταστάσεων εν αναμονή της έκδοσης των εγγράφων. Όταν η Human Rights Watch επισκέφθηκε το κέντρο, η αστυνομία δήλωσε ότι δεν υπήρχε κανένα άτομο υπό κράτηση εντός του κέντρου. Ένα άλλο τμήμα του κέντρου αποτελεί ειδικό κλειστό κέντρο υποδοχής για ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες. Η Human Rights Watch δεν διέθετε εξουσιοδότηση εισόδου στο εν λόγω κέντρο.
Στις 4 Οκτωβρίου, μεγάλο πλήθος, αποτελούμενο κατά κύριο λόγο από Αφγανούς και Ιρακινούς, πίεζε τη γραμμή των αστυνομικών των μονάδων καταστολής που φρουρούσαν την είσοδο του κέντρου ταυτοποίησης. Οι αστυνομικοί φώναζαν στα αγγλικά να σηκώσουν όλοι οι Ιρακινοί το χέρι, αλλά μετά για αρκετά λεπτά τίποτα δεν φαινόταν να συμβαίνει. Κατά διαστήματα ξεσπούσαν καυγάδες και σπρωξιές ανάμεσα στο πλήθος, και τότε οι αστυνομικοί εφορμούσαν κατά της ομάδας αναγκάζοντας τον κόσμο να κατέβει τρέχοντας τον λόφο. Οι γυναίκες και τα παιδιά στριμώχνονταν στους τοίχους. Μέλη του προσωπικού της Human Rights Watch άκουσαν κάτι που έμοιαζε με φωνή γυναίκας ή νεαρού αγοριού που βρισκόταν σε κίνδυνο καταμεσής του πλήθους.
Ένας αστυνομικός που βρισκόταν στην εσωτερική πλευρά του συρματοπλέγματος σε υπερυψωμένη εξέδρα φώναξε στο πλήθος στα αγγλικά: «Εσείς δεν είστε άνθρωποι, είστε ζώα. Σας λέμε να μπείτε σε μια σειρά και δεν το κάνετε».
Κάποια στιγμή, η αστυνομία εκτόξευσε δακρυγόνα και εκατοντάδες άνθρωποι άρχισαν να κατεβαίνουν τρέχοντας τον λόφο. Ένας άνδρας είχε μείνει αναίσθητος στο έδαφος μπροστά από τη γραμμή των αστυνομικών, πιθανότατα ποδοπατημένος από το πλήθος. Ένας φωτογράφος που εργάζεται για τη Human Rights Watch ήταν μάρτυρας της σκηνής αυτής, κατά την οποία οι αστυνομικοί ανέφεραν ότι δεν μπορούσαν να καλέσουν ασθενοφόρο επειδή δεν είχαν τηλέφωνο. Ο άνδρας, τον οποίο οι αστυνομικοί είχαν μεταφέρει πίσω από τη γραμμή παράταξής τους, φάνηκε να ανακτά τις αισθήσεις του. Η Human Rights Watch δεν ήταν σε θέση να εξακριβώσει τι έγινε στη συνέχεια.
Στις 9 Οκτωβρίου, τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η αστυνομία κίνησε ένορκη διοικητική εξέταση κατά αστυνομικού φρουρού στη Μόρια, ο οποίος απεικονίζεται σε φωτογραφίες να κλωτσάει έναν άνδρα που διέμενε στον καταυλισμό. Όλα τα περιστατικά εικαζόμενης υπερβολικής χρήσης βίας εκ μέρους των φρουρών και των αστυνομικών των μονάδων καταστολής πρέπει να διερευνώνται πλήρως, δήλωσε η Human Rights Watch.
Οι αστυνομικοί προσπαθούν να δημιουργήσουν χωριστές σειρές ούτως ώστε οι άγαμοι άνδρες να βρίσκονται χωριστά από τις οικογένειες και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρίες και των εγκύων. Οι ομάδες αυτές χρήζουν ειδικής μέριμνας προκειμένου να διασφαλίζεται η ισότιμη πρόσβασή τους στις εγκαταστάσεις καταγραφής και ταυτοποίησης, δήλωσε η Human Rights Watch. Ωστόσο, στην πράξη, η έλλειψη πληροφόρησης και διερμηνέων, καθώς και η απουσία ενός σαφούς και οργανωμένου συστήματος συνεπάγεται ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν ιδέα τι πρέπει να κάνουν ή σε ποια σημεία πρέπει να περιμένουν.
Όλες οι σειρές σχηματίζονται σε σχετικά μικρό χώρο, χωρίς φυσικά διαχωριστικά μεταξύ τους. Ορισμένες οικογένειες καταλήγουν να περιμένουν στην ίδια σειρά με τους άγαμους άνδρες, επειδή δεν έχουν υπόψη τους ότι υπάρχει και άλλη σειρά.
Παραγκωνισμός των ευάλωτων ατόμων
Ο κίνδυνος να εμπλακούν σε αναταραχή αποτρέπει αρκετά άτομα από το να περιμένουν στην ουρά. Ένας Αφγανός που ταξιδεύει μαζί με την 8 μηνών έγκυο σύζυγό του και τον 8χρονο αδελφό του δήλωσε ότι βρίσκονταν εκεί για τέσσερις ημέρες, αλλά φοβήθηκε να τους πάει να σταθούν στην ουρά. Η Adee, η Σομαλή που είχε ζήσει για 25 χρόνια στην Υεμένη, φοβόταν επίσης να περιμένει στην ουρά με τα τέσσερα παιδιά της, ηλικίας 7, 6, 3 και 2 ετών. Όταν η Human Rights Watch μίλησε μαζί τους, δεν ήταν βέβαιοι για το πότε ή πώς θα κατάφερναν να λάβουν τα έγγραφά τους.
Μια γυναίκα από το Αφγανιστάν καθόταν στο έδαφος, στον λόφο που βρίσκεται κοντά στις ουρές αναμονής, μαζί με τη 15χρονη κόρη της, Zahara, που ήταν ξαπλωμένη σε μια κουβέρτα δίπλα της. Η Zahara γεννήθηκε με πολλαπλές αναπηρίες· είναι τυφλή, δεν μπορεί να μιλήσει και δεν μπορεί να κινηθεί. Η μητέρα της Zahara είπε ότι δεν είχε ιδέα τι έπρεπε να κάνει για να λάβει τα έγγραφά τους.
Μια άλλη Αφγανή ζήτησε από την ερευνητική ομάδα της Human Rights Watch να καθίσει μαζί με τον σύζυγό της και τους δύο γιους τους, ηλικίας 9 ετών και 18 μηνών, που πάσχουν αμφότεροι από επιληψία. Μας είπε ότι ανησυχούσε ιδιαίτερα για τον 9χρονο γιο της, που πάθαινε κρίσεις από τότε που ταξίδεψαν με τη λέμβο από την Τουρκία και δεν είχε πάρει το φάρμακό του για μία εβδομάδα. Ανέφερε ότι οι διακινητές πέταξαν στη θάλασσα το φάρμακο και τα ειδικά τρόφιμα που προορίζονταν για το παιδί, απειλώντας μάλιστα να ρίξουν και το παιδί στη θάλασσα όταν οι γονείς διαμαρτυρήθηκαν.
Και οι δύο οικογένειες οδηγήθηκαν σε μια πίσω πόρτα εισόδου στο κέντρο ταυτοποίησης, όπου οι αστυνομικοί συμφώνησαν να τους επιτρέψουν την είσοδο για να αναζητήσουν ιατρική φροντίδα, την οποία παρέχει η ανθρωπιστική οργάνωση «Γιατροί του Κόσμου» (γνωστή με το γαλλικό ακρωνύμιο MdM). Ωστόσο, οι αστυνομικοί ανέφεραν στη Human Rights Watch ότι αυτή δεν είναι η συνήθης πρακτική και ότι σε παρόμοιες περιπτώσεις οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να κατευθύνονται στην κύρια είσοδο και να ζητούν άδεια από την αστυνομία για να εισέλθουν από εκεί στο κέντρο.
Στον αυτοσχέδιο καταυλισμό
Δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των ατόμων που βρίσκονταν στον αυτοσχέδιο καταυλισμό που περιβάλλει το κέντρο ταυτοποίησης τις δύο ημέρες της επίσκεψης της Human Rights Watch. Η οργάνωση «Save the Children» είχε προετοιμάσει τη διανομή 3.500 μερίδων φαγητού τη δεύτερη ημέρα της επίσκεψης. Οι περισσότεροι ήταν Αφγανοί, ενώ υπήρχαν επίσης Ιρακινοί, Σομαλοί, Ιρανοί και Πακιστανοί. Οι Σύροι τοποθετούνται σε χωριστό, περισσότερο οργανωμένο καταυλισμό. Κατά τον χρόνο των επισκέψεών μας, διέμεναν αρκετές χιλιάδες άνθρωποι στον συγκεκριμένο καταυλισμό.
Οι αρχές δεν διανέμουν τρόφιμα ούτε νερό στον καταυλισμό. Υπάρχουν περίπτερα που πωλούν τρόφιμα σε τιμές αγοράς. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις μοιράζουν φαγητό, αλλά δεν φάνηκε να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη συχνότητα ή πρόγραμμα. Η ομάδα βοήθειας «Γιατροί του Κόσμου», γνωστή ως MdM, έχει οργανώσει μια κινητή κλινική εντός του κέντρου ταυτοποίησης, με δύο γιατρούς το πρωί και έναν το απόγευμα. Η οργάνωση «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», γνωστή με το γαλλικό ακρωνύμιο MSF, έχει θέσει σε λειτουργία μια κινητή κλινική έξω από το κέντρο, όπου οι άνθρωποι μπορούν να κοιμούνται, μόνο τις Κυριακές, όταν η μονάδα της MdM είναι κλειστή.
Τα μέλη του προσωπικού της MdM μάς είπαν ότι προσπαθούν να περιφέρονται, όταν έχουν χρόνο, σε όλο τον καταυλισμό και ευελπιστούν να θέσουν σύντομα σε λειτουργία δύο κινητές κλινικές στην περιοχή του καταυλισμού. Οι δύο ομάδες βοήθειας είναι σε θέση να προσφέρουν υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας, αλλά πρέπει να παραπέμπουν στο νοσοκομείο όσα περιστατικά χρήζουν μεγαλύτερης προσοχής, συμπεριλαμβανομένης της προγεννητικής και μεταγεννητικής φροντίδας. Δεν υπάρχει δυνατότητα επείγουσας μαιευτικής περίθαλψης.
Κατά την επίσκεψη που πραγματοποίησε στη Λέσβο στις 9 Οκτωβρίου, ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, António Guterres απηύθυνε έκκληση για «μαζική στήριξη» προς την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να αντιμετωπίσει το κύμα αφίξεων.
Αφίξεις αιτούντων άσυλο στη Λέσβο
Κατά μέσο όρο 4.000 αιτούντες άσυλο και μετανάστες καταφθάνουν καθημερινά στη Λέσβο ταξιδεύοντας με λέμβους από την Τουρκία. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, οι λέμβοι καταφθάνουν στη βόρεια πλευρά του νησιού, σε απόσταση 70 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα, τη Μυτιλήνη. Το κέντρο ταυτοποίησης της Μόριας βρίσκεται κοντά στη Μυτιλήνη, στη νότια πλευρά του νησιού, κοντά στο σημείο από όπου αναχωρούν τα πλοία για την Αθήνα. Ορισμένοι που καταφθάνουν από την Τουρκία καταφέρνουν να επιβιβαστούν στα λιγοστά λεωφορεία που έχουν διαθέσει οι αρχές ή ο οργανισμός του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), καθώς και άλλες ομάδες. Άλλοι διανύουν πεζοί όλη τη διαδρομή προς τη Μυτιλήνη. Ομάδες εθελοντών διανέμουν τρόφιμα, νερό και στεγνά ρούχα σε ορισμένα σημεία κοντά στις ακτές όπου καταφθάνουν οι λέμβοι. Σε κάποια σημεία υπάρχουν γιατροί που παρέχουν ιατρική φροντίδα. Ωστόσο, δεν υπάρχει εγκατάσταση πρώτης υποδοχής που να διοικείται από το κράτος στα σημεία άφιξης των λέμβων.
Όταν φτάσουν στη Μυτιλήνη, οι περισσότεροι Σύροι πηγαίνουν σε ένα κέντρο ταυτοποίησης που ονομάζεται Καρά Τεπέ, το οποίο έχει διευθετηθεί αποκλειστικά για αυτούς. Πρόκειται για έναν ανοικτό καταυλισμό, με αντίσκηνα που έχουν προσφέρει η UNHCR και ανθρωπιστικές οργανώσεις. Οι οργανώσεις «Save the Children», «International Rescue Committee» και άλλες έχουν καθημερινή παρουσία εκεί. Εντός του καταυλισμού η αστυνομία έχει εγκαταστήσει προσωρινά κτίσματα για τη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης.
Οι Σύροι λαμβάνουν ένα έγγραφο για την αναστολή των διαδικασιών απέλασης, το οποίο τους επιτρέπει να παραμείνουν στην Ελλάδα για έξι μήνες, με δυνατότητα ανανέωσης. Τα άτομα όλων των υπόλοιπων εθνικοτήτων, περιλαμβανομένων των Αφγανών, λαμβάνουν ένα έγγραφο που διατάσσει την οικειοθελή αναχώρησή τους από την Ελλάδα με σκοπό την επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους εντός 30 ημερών.
