မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို သုံးသပ်ရန်တာဝန်ဖြင့် လွှတ်တော်ကော်မတီအသစ်တစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းလိုက်ခြင်းသည် ဒီမိုကရေစီအခွင့်အရေးများဖြစ်ကြသည့် လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်နှင့် သတင်းအချက်အလက်ရယူပိုင်ခွင့်တို့ကို အစိုးရမှ အကာအကွယ်ပေးရန် အခွင့်အရေးတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးကို အထောက်အပံ့ပေးလာမည့် အခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ချက်များကို သုံးသပ် အဆိုပြုရန် အစိုးရမှ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေးကော်မတီတစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နေမှုကို ကျွန်ုပ်တို့အနေဖြင့် ကြိုဆိုပါသည်။
လွတ်လပ်စွာရေးသားထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို အကာကွယ်ပေးရန် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတခုတွင်လိုအပ်သည့် အာမခံချက်များကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ထည့်သွင်းထားခြင်းမရှိပါ။ ပါဝင်သည့်ပြဋ္ဌာန်းချက်များသည်လည်း သက် ဆိုင်ရာနိုင်ငံတကာလူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိချေ။ထိုကဲ့သို့ လူ့အခွင့်အရေးစံနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိခြင်း ကြောင့် ဂျာနယ်လစ်များနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်သူများကို တရားစွဲဆိုရန် ကျယ်ပြောများပြားလှသည့် ဥပဒေများအား အသုံးပြုနေနိုင်သည်ကို ဥပမာအဖြစ်တွေ့ရှိနိုင်ပြီး၊ ထိုအချက်က မြန်မာ့ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းနှင့် ဒီမိုကရေစီအရည်အ သွေးကို ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။
အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းအကြံပြုပေးပါရန် ဖွဲ့စည်းပုံပြင်ဆင်ရေးကော်မတီအား ကျွန်ုပ်တို့မှ တိုက်တွန်းတောင်း ဆိုလိုက်ပါသည်။
- လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ကာကွယ်ရန် လက်ရှိပုဒ်မ ၃၅၄ နှင့် ၃၆၅ နှစ်ခုတွင် ပြဌာန်းထားသော အလွန် အမင်းတင်းကျပ်ထိန်းချုပ်ထားသည့် အာမခံချက်အစား နိုင်ငံတကာအရပ်ဖက်နှင့် နိုင်ငံရေးအခွင့်အရေးဆိုင်ရာပဋိ ညာဉ်စာချုပ် (ICCPR) ၏ ပုဒ်မ ၁၉ ပါ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ရေးသားပြောဆိုခွင့်အား အကာကွယ်ပေးရမည့် အချက်များကို ပြည်ပြည့်ဝဝ ညွှန်းဆိုထားကာ၊ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ရေးသားပြောဆိုခွင့်ကို နိုင်ငံတကာစံနှုန်းများ နှင့်အညီ အကာကွယ်ပေးနိုင်မည့် ပုဒ်မတစ်ခုတည်းဖြင့် ရေးဆွဲအစားထိုးပါ။
- အစိုးရအာဏာပိုင်တို့လက်ထဲရှိ သတင်းအချက်အလက်များအား ရယူနိုင်ခွင့်/ ရယူပိုင်ခွင့်ကို အာမခံ ချက်ပေးထား သည့် သီးခြားပုဒ်မအသစ်တစ်ခုရေးဆွဲပါ။
- မီဒီယာလွတ်လပ်ခွင့်အား အပြည့်အဝအာမခံချက်ပေးထားသည့် ပုဒ်မအသစ်တစ်ခုကို အကြံပြုထည့်သွင်းပါ။ (ယင်းပုဒ်မသည် မီဒီယာအားကြိုတင်ဆင်ဆာဖြတ်တောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပုံနိပ်မီဒီ ယာလိုင်စင်စနစ်နှင့် သတင်း ထောက်လိုင်စင်စနစ်တို့အား တားမြစ်ပြီး၊ မြန်မာသတင်းမီဒီယာကောင်စီ၊ မြန်မာရုပ်သံလွှင့်မီဒီယာကောင်စီနှင့် အနာဂတ်တွင်ပေါ်ပေါက်လာမည့် အများပြည်သူဝန်ဆောင် မှုမီဒီယာများ၏ လွတ်လပ်အမှီအခိုကင်းမှုကို အာမခံ ချက်ပေးနိုင်ရမည် ဖြစ်သည်။)
- လွတ်လပ်စွာရေးသားထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ကန့်သတ်ရာတွင် ဥပဒေတွင်ပြဌန်းထားမှသာ၊ အခြားသူများ၏ ဂုဏ် သိက္ခာနှင့်အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာရန် လိုအပ်မှသာ (သို့မဟုတ်) နိုင်ငံတော် လုံခြုံရေး၊ အများပြည်သူတည် ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ အများပြည်သူ့ကျန်းမာရေးနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျင့်ဝတ်များအတွက် လိုအပ်မှသာပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဖွဲ့စည်းပုံ၏ အာမခံချက်အသစ်တိုင်းတွင် တိတိကျကျထည့်သွင်းဖော်ပြသင့်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေးကို အားပေးထောက်ခံရန် ကျွန်ုပ်တို့မှ သံဓိဌာန်ချထားပြီး၊ ကော်မတီမှ သုံးသပ် အကြံပြုရာတွင် လိုအပ်မည့် နောက်ထပ်သတင်းအချက်အလက်များနှင့် လမ်းညွှန်ချက်များကို ထောက်ပံ့ပေးသွားရန်လည်း ဆန္ဒရှိပါသည်။
သဘောထားထုတ်ပြန်ချက်အား လက်မှတ်ရေးထိုးထောက်ခံသည့် အဖွဲ့အစည်းများ
Action Committee for Democracy Development (ဒီမိုကရေစီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှု ကော်မတီ)
Burma News International (BNI)
Center for Law and Democracy (CLD)
Equality Myanmar (ညီမျှခြင်းမြန်မာ)
Free Expression Myanmar (လွတ်လပ်သောထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမြန်မာ)
Generation Wave (မျိုးဆက်သစ်လှိုင်း)
Human Rights Watch (HRW)
International Commission of Jurists (ICJ)
International Press Institute (IPI)
Independent Lawyers’ Association of Myanmar (မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်သောရှေ့နေများအသင်း)
Myanmar Journalist Network (မြန်မာဂျာနယ်လစ်ကွန်ယက်)
Myanmar Journalists Union (မြန်မာစာနယ်ဇင်းသမဂ္ဂ)
Myanmar Media Lawyers’ Network (မြန်မာမီဒီယာရှေ့နေများကွန်ယက်)
Myanmar Women Journalist Society (မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသမီးသတင်းသမားများအဖွဲ့)
Protection Committee for Myanmar Journalists (မြန်မာသတင်းသမားများကာကွာရေးကော်မတီ)
PEN America
PEN Myanmar (ပဲန်မြန်မာ)
Reporters Without Borders (RSF)
Southeast Asian Press Alliance (SEAPA)
Smile Education Foundation
ရွှေခြံမြေကွန်ရက်၊ ကွမ်းခြံကုန်း ၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး။
လူ့အခွင့်အရေးကာကွယ်မြှင့်တင်ရေးကွန်ရက်၊ ချောက်မြို့နယ်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး။
အလုပ်သမားအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းပေါ်ပေါက်ရေးနှင့် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအသိပညာပေးရေး ပဲခူးကွန်ရက်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး။
တောင်သူလယ်သမားများနှင့် ရေလုပ်သားများ အကျိုးစီးပွားကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးကွန်ရက်၊ မြစ်ကျိုးတိုက်နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး။
ဥသျှစ်ပင် လူငယ်ကွန်ရက်၊ ဥသျှစ်ပင်မြို့၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး။
တောင်သူလယ်သမားများဥပဒေအထောက်အကူပြု ကွန်ရက် (PLAN-A)၊ မြောက်ဦးမြို့နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်။
မွန်လူငယ်ကွန်ရက်၊ ရေးလမိုင်း၊ မွန်ပြည်နယ်။
လူမူဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကွန်ရက်၊ ပေါင်မြို့နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်။
Ramkhye - ရမ်းခေး မြစ်ကြီးနား ကွန်ရက်၊ မြစ်ကြီးနား၊ ကချင်ပြည်နယ်။
Justice Drum ကွန်ရက်၊ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်း။
ရပ်ရွာငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးရှေ့ဆောင်အဖွဲ့ (Area Peace and Development Forward ) ကလေး မြို့နယ်၊ ကလေး ခရိုင်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်း။
ဒို့လယ်ယာ ကွန်ရက်၊ အင်္ဂပူမြို့နယ်၊ ဟင်္သာတခရိုင်၊ ဧရာဝတီတိုင်း။
