(بیروت) – دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت با توجه به شیوع ویروس کرونا، مقامات زندان‌های ایران باید آزادی موقتی تمام زندانیان واجد شرایط و آزادی بدون شرط افراد بازداشت‌شده به خاطر مخالفت مسالمت‌آمیز را تسهیل کنند.
ویروس در سراسر ایران گسترش یافته است و در نهادهای با محیط بسته ریسک بیشتری متوجه افراد میکند. برای کاهش خطر انتقال و مرگ و میر بیشتر، مقامات باید همچنین معیارهای «فاصله اجتماعی» را در این جامعه پیاده کنند و تضمین کنند که همه افرادی که در بازداشت باقی می‌مانند به مراقبت پزشکی کافی دسترسی داشته باشند.
مایکل پیج، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر گفت «تهدید اپیدمی ویروس کرونا ریسک سلامتی و ایمنی زندانیان سیاسی را افزایش می‌دهد که اساساً هرگز نباید زندانی می‌شدند». وی اضافه کرد «مقامات قضایی نباید برای آزادی ده‌ها زندانی به خطا بازاداشت‌شده همچنان پشت میله‌ها و اعطای آزادی موقتی به دیگر زندانیان واجد شرایط حتی لحظه‌ای وقت تلف کنند».
ایران با یکی از سریع‌ترین شیوع‌های ویروس کرونا خارج از چین روبه‌رو است و چندین مورد زندانی مبتلا به کرونا در سرتاسر کشور گزارش شده است. میزان، خبرگزاری قوه قضاییه ایران، اعلام کرد که رییس قوه قضاییه دستور آزادی موقتی ۷۰ هزار زندانی را برای نوروز صادر کرده است. با وجود این ده‌ها مدافع حقوق بشر و دیگر افراد محکوم‌شده بنا به اتهامات واهی امنیت ملی در زندان به سر می‌برند. خانواده‌های آنها گفته‌اند که نگران سلامت و ایمنی عزیزان در بازداشتشان هستند.
دیده‌بان حقوق بشر گزارش‌هایی دریافت کرده است مبنی بر این که نتیجه آزمایش کرونای زندانیانی از جمله در زندان اوین تهران و در شهرهای ارومیه و رشت مثبت بوده است. در ۲۷ فوریه خانواده ۲۵ زندانی بازداشت‌شده به خاطر فعالیتشان در نامه‌ای سرگشاده از مقامات قضایی خواستند با توجه به شیوع کرونا و نبود مراقبت پزشکی کافی در زندان‌ها عزیزانشان را آزاد کنند یا به آنها مرخصی بدهند.
در ۲ مارس جرد گنسر، وکیلی آمریکایی که وکالت خانواده سیامک نمازی، تاجر ایرانی-آمریکایی محکوم به ۱۰ سال زندان در محاکمه‌ای ناعادلانه، در بیانیه‌ای گفت که «یک همبندی سیامک که در سلولی در فاصله کم در راهروی سیامک زندانی است علائم حاد تنفسی داشته است، تست کرونایش مثبت شده است، و حالا به «قرنطینه» برده شده است».
در ۲۹ فوریه خانواده نازنین زاغری-راتکلیف، کارمند خیریه ایرانی-بریتانیایی که در محاکمه‌ای ناعادلانه به پنج سال زندان محکوم شده است، گفت او علائم کرونا را دارد و آنها فکر می‌کنند «او در زندان اوین به کرونا مبتلا شده است». در ۸ مارس این خانواده گفت که او همچنان تحت آزمایش ویروس قرار نگرفت هاست اما علائمش و حال عمومی‌اش رو به بهبود هستند. در ۱۱ مارس همکاران فریبا عادلخواه و رولان مارشال، دو استاد دانشگاه سیانس پو که از ژوئن در ایران در بازداشت به سر می‌برند، از رهبر ایران خواستند تا به خاطر نگرانی‌های مربوط به سلامتی آنها در جریان اپیدمی آنها را بنا به «دلایل بشردوستانه» آزاد کند.
در ۴ مارس خانواده هشت فعال محیط زیست که برای بیش از دو سال در بازداشت به سر برده‌اند و بنا به اتهامات واهی جاسوسی به زندان محکوم شده‌اند نامه‌ای سرگشاده نوشتند و درخواستشان از رییس قوه قضاییه برای اعطای مرخصی به عزیزانشان را تکرار کردند.
طی چند روز گذشته مقامات تعدادی از فعالان و روزنامه‌نگاران از جمله ندا ناجی، شهناز اکملی، مسعود کاظمی، عبدالرضا کوهپایه، و محمود بهشتی لنگرودی را به شکل موقت آزاد کرده‌اند. در ۹ مارس، مصطفی ترک همدانی، وکیل هنگامه شهیدی، روزنامه‌نگاری در حال گذراندن هفت سال و نیم زندان، در توییتی نوشت که مقامات با شک به ابتلای او به ویروس تا روز ۵ آوریل به او مرخصی داده‌اند.
خانواده‌های چندین مدافع برجسته حقوق بشر از جمله نرگس محمدی، نسرین ستوده، و آتنا دائمی گفته‌اند که آنها نگران ایمنی عزیزانشان در بازداشت هستند. در ۶ مارس تقی رحمانی، فعال سیاسی و همسر محمدی، که به بیماری عصبی نادری مبتلاست، در توییتی نوشت که دادستانی در شهر زنجان، که محمدی اخیراً به آنجا منتقل شد، از اعطای مرخصی به محمدی امتناع کرده است.
پدر آتنا دائمی، مدافع حقوقی که از ۲۰۱۶ در زندان به سر می‌برد، به دیده‌بان حقوق بشر گفت که دخترش سیستم ایمنی ضعیفی دارد و او نگران است که «اگر به این بیماری مبتلا شود دچار آسیب خیلی جدی خواهد شد». او گفت که مقامات با مرخصی او موافقت نکرده‌اند.
منبعی مطلع به دیده‌بان حقوق بشر گفت که مقامات با اعطای مرخصی به آرش صادقی، مدافع حقوق بشر که در زندان رجایی‌شهر به سر می‌برد و دچار چندین مشکل سلامتی از جمله سرطان است، نیز موافقت نکرده‌اند. این منبع گفت که با وجود این که وثیقه گلرخ ایرایی، همسر صادقی، ارائه شده است مقامات از آزادی موقتی او نیز خودداری کرده‌اند.
طبق قانون بین‌الملل مقامات زندان تعهد دارند که شرایط بهداشتی لازم برای جلوگیری از انتقال بیماری‌ها و مراقبت پزشکی حیاتی را برای همه بازداشت‌شدگان فراهم کنند. در مواردی که زندانیان مشکوک به ابتلا به بیماری‌های واگیردار هستند دولت‌ها موظفند قرنطینه کلینیکی و درمان مناسب آنها را به عهده بگیرند.
پیج گفت «کنترل گسترش کرونا در ایران نیازمند پیشگیری از انتقال آن در زندان‌های پرجمعیت ایران است». او اضافه کرد «دولت باید فوراً برای رهایی زندانیان واجد شرایط اقدام کند و تضمین کند که مراقبت و بهداشت مناسب برای زندانیان باقی‌مانده فراهم است».
