Skip to main content

ایران: محدودیت صندلی استادیوم زنان را به خطر می‌اندازد

فیفا باید فوراً محدودیت تبعیض‌آمیز ۴۶۰۰ بلیت برای زنان را تغییر دهد

هواداران زن ایرانی در حال تشویق با تکان دادن پرچم کشور در جریان مسابقه دوستانه بین ایران و بولیوی در ورزشگاه آزادی در تهران، سه‌شنبه، ۱۶ اکتبر ۲۰۱۸.  © عکس آسوشیتدپرس/وحید سالمی

(نیویورک) – دیده‌بان حقوق بشر امروز گفت طرح ایران برای محدود کردن تعداد زنانی که می‌توانند برای تماشای مسابقه انتخابی جام جهانی در تهران وارد ورزشگاه شوند تبعیض‌آمیز، فریب‌کارانه، و خطرناک است.

بلیت‌های بازی تاریخی بین ایران و کامبوج در روز ۱۰ اکتبر- اولین بار در ۴۰ سال گذشته که زنان می‌توانند به شکل قانونی بلیت بخرند- در روز پنجشنبه ۳ اکتبر به فروش گذاشته شد. خبرگزاری ایسنا تخمین می‌زند که بیش از ۳۵۰۰ بلیت توسط زنان خریداری شد و با فعال شدن بلیت‌های جایگاه‌ها «در عرض چند دقیقه به فروش می‌رسند».
در روز ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۹ جیانی اینفانتینو رییس فیفا اعلام کرد که زنان بالاخره در این بازی در روز ۱۰ اکتبر امکان ورود به ورزشگاه آزادی را پیدا خواهند کرد. این مهلتی بود که فیفا برای «اجازه دادن به زنان برای ورود به ورزشگاه‌های فوتبال در ایران برای تمام مسابقه‌ها» تعیین کرده بود. با وجود این مقامات ایران تعداد زنانی که می‌توانند وارد ورزشگاه شوند را به ۴۶۰۰ نفر از ۱۰۰ هزار نفر ظرفیت ورزشگاه محدود کرده‌اند.

مینکی وردن، مدیر طرح‌های جهانی دیده‌بان حقوق بشر گفت «ممنوعیت ایران روی نیمی از جمعیت برای تماشای مسابقات فوتبال منجر به این شده است که زنان و دختران دستگیری، زندان، و حتی جانشان را برای به چالش کشیدن این ممنوعیت به خطر بیندازند». وی اضافه کرد «هر کوتاه آمدنی از سوی فیفا برای محدود کردن تعداد زنانی که می‌توانند وارد ورزشگاه شوند تنها به تندروهای ایران کمک می‌کند که پیش از این زنان را برای ورود به ورزشگاه دستچین می‌کردند و محدودیت‌های تبعیض‌آمیز را برقرار نگاه می‌داشتند».

سهم عملاً پنج درصدی صندلی‌ها برای زنان اساسنامه، آیین‌نامه‌ها، و سیاست حقوق بشری فیفا را نقض می‌کند. ماده ۴ آیین‌نامه فیفا می‌گوید تبعیض علیه زنان «شدیداً ممنوع و قابل مجازات با تعلیق یا اخراج» عضو فیفا است. سیاست حقوق بشری فیفا «تأکید ویژه روی مشخص کردن و رسیدگی به آثار تفاوت‌گذاری‌های مبتنی بر جنسیت و تشویق برابری جنسیتی» برقرار می‌کند.

ایران برای مدت زیادی بلیت‌های ورزشگاه‌ها را بر اساس جنسیت فروخته است و تنها به مردان اجازه خرید داده است. زنان و دختران ایرانی که می‌خواهند بازی‌های فوتبال را تماشا کنند برای مدتی طولانی این ممنوعیت را با آرایش مردانه زیر پا گذاشته‌اند. بسیاری پست‌هایی در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرده‌اند تا زیر پا گذاشتن قانون را نشان دهند و به مقامات فیفا نوشته‌اند و به آنها فشار آورده‌اند که مقررات منع تبعیض جنسیتی خود را اعمال کنند.

ایران تنها کشور جهان است که زنان را از ورود به ورزشگاه‌های فوتبال و دیگر ورزش‌ها منع می‌کند. در حالی که این ممنوعیت چهل ساله در قانون یا مقررات وجود ندارد مقامات ایرانی با شدت تمام آن را اعمال کرده‌اند. این ممنوعیت منجر به دستگیری، ضرب و شتم، زندان، بازداشت، و آزار شده‌است. در ماه سپتامبر، سحر خدایاری، یک هوادار فوتبال که به خاطر رنگ لباس تیم محبوبش استقلال لقب «دختر آبی» گرفت، پس از خودسوزی در مقابل دادگاهی در تهران درگذشت. خدایاری پس از ورود به ورزشگاه آزادی با آرایش مردانه نگران محکوم‌شدن به شش ماه زندان بود.

دو زن ایرانی که علیه ممنوعیت ورود به ورزشگاه فعالیت کرده‌اند درباره خطرها و موانع عملی برای زنان با دیده‌بان حقوق بشر گفتگو کرده‌اند.

فعالی از @OpenStadiums که برای حفاظت از او ناشناس باقی خواهد ماند و برای پایان دادن به ممنوعیت بر فیفا اعمال فشار کرده است گفت «ممکن است ما با سال‌ها زندان روبه‌رو شویم». او اضافه کرد «زنان ریش‌دار[زنان آرایش کرده] با وثیقه بیرون از زندان هستند. این زنان فعال نیستند. آنها هوادارهایی هستند که صرفاً می‌خواهند بازی‌ها را از نزدیک تماشا کنند. و اگر آنها شما را به زندان بفرستند سوء سابقه خواهی داشت- گیرم که سوء سابقه‌ای به خاطر علاقه به رفتن به ورزشگاه باشد. اما سوء سابقه تا آخر زندگی همه جا با تو خواهد بود. وقتی به دنبال کار می‌گردی چیزی پیدا نمی‌کنی، و به همین ترتیب».

مریم شجاعی، که مدت‌ها برای پایان دادن به ممنوعیت ورزشگاه‌ها در ایران فعالیت کرده است و ضمناً خواهر کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران است، گفت «اگر آنها[مقامات ایران] سهم متفاوتی از بلیت‌ها، گیت‌هایی متفاوت، و جایگاه‌هایی متفاوت را برای نشستن در نظر بگیرند، دارند با زنان برخوردی متفاوت از مردان می‌کنند». وی افزود «این تبعیض است. وقتی مقامات همه زنان را به یک جایگاه بفرستند مشکلات بزرگی ایجاد می‌کند. این تمام فشار را روی زنان می‌گذارد تا ثابت کنند که فرایند امکان دادن به آنها برای حضور در ورزشگاه مشکلی ندارد».

دیده‌بان حقوق بشر گفت با وجود این که اینفانتیو این موضع فیفا را تکرار کرده است که «زنان باید اجازه یابند به شکلی آزادانه وارد ورزشگاه‌های فوتبال شوند» فیفا برای مدت‌ها به ایران اجازه داده است تا ممنوعیت زنان را اعمال کند و از اعمال مقررات فیفا خودداری کرده است.

در ۱۹ سپتامبر فیفا اعلام کرد «بازرسی‌ها در مکان نشان داده‌اند که موانع عملیاتی خاصی برای اعمال این معیارها در ورزشگاه آزادی از بازی ۱۰ اکتبر به بعد وجود ندارد».

با وجود این همچنان سرویس‌های بهداشتی برای هواداران زن در ورزشگاه‌های غیر از آزادی وجود ندارد. فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران برای سال‌ها به بهانه «دلایل بودجه‌ای» از اضافه کردن سرویس‌های بهداشتی زنانه خودداری کرده است.

شجاعی گفت «فیفا باید بودجه‌ای برای ساخت سرویس بهداشتی زنانه در نظر بگیرد تا شمول همه را تضمین کند». او اضافه کرد «بازی‌های لیگ بیشتر و مهم‌تر از بازی‌های [انتخابی] جام جهانی است و فیفا باید برای بازی‌های باشگاهی لیگ مهلتی بدهد تا خانواده‌ها بتوانند با هم برای دیدن بازی‌ها به ورزشگاه بروند».

دیده‌بان حقوق بشر گفت فیفا باید از اهرم فشارش استفاده کند تا مقامات ایرانی فوراً محدودیت‌های تبعیض‌آمیز استادیوم‌ها را تغییر دهند و به همه زنان ایرانی که می‌خواهند به ورزشگاه‌های فوتبال بروند امکان این کار را بدهد.

ورای زنانی که با آرایش مردانه ممنوعیت حضور در ورزشگاه را به چالش می‌کشند مدافعان حقوق زنان از @OpenStadiums و #NoBanForWomen برای سال‌ها با فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا مکاتبه کرده‌اند و با ارائه مدارک تبعیض در کشور از این دو خواسته‌اند مقررات خودشان را اعمال کنند.

در مارس ۲۰۱۸ اینفانتینو برای تماشای یک بازی به ورزشگاه آزادی رفت. در جریان بازی ۳۵ زن به خاطر تلاش برای ورود به استادیوم و تماشای بازی دستگیر شدند. در زمان تماشای مسابقه‌ای در ورزشگاه در نوامبر ۲۰۱۸ او تقدیری بیجا از دولت ایران به عمل آورد و حضور زنان را «پیشرفت واقعی» خواند در حالی که تنها عده‌ای دستچین‌شده از زنان اجازه ورود به ورزشگاه یافته بودند.

پس از این اتفاق‌ها و بازداشت‌های بعدی فعالان زن ورزشگاه‌ها در ژوئن اینفانتینو نامه‌ای به مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال ایران، نوشت. نامه عمومی فیفا ۱۵ ژوییه را به عنوان مهلت تعیین کرد تا تاج درباره «گام‌های واقعی»  که دولت قصد دارد برای رفع ممنوعیت زنان و امکان دادن به آنها برای حضور در مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ بردارد به اینفانتینو خبر دهد. اینفانتینو در این نامه از پشت پا زدن ایران به تعهداتش برای باز کردن در ورزشگاه‌ها به روی زنان ابراز نارضایتی کرده بود.

در روز ۱۳ اوت دولت ایران سه زن را که برای دور زدن ممنوعیت حضور در ورزشگاه خود را به شکل مردان درآورده بودند و یک عکاس برنده جایزه‌های عکاسی که تلاش‌های آنها را مستند می‌کرد بازداشت کرد.

وردن گفت «برای سال‌های زیاد فدراسیون فوتبال ایران و مقامات دولتی با تهدید، دستگیری، و فریب‌کاری آشکار مقررات فیفا را نقض کرده‌اند». او افزود «فیفا باید به شکل جدی نگران امنیت هواداران زن ایرانی باشد که با به چالش کشیدن محدودیت‌های تبعیض‌آمیز روی فروش بلیت و دسترسی به ورزشگاه خود را در معرض خطر می‌گذارند».

 

 

Your tax deductible gift can help stop human rights violations and save lives around the world.