(Bangkok) – Hôm nay, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu Việt Nam cần ngay lập tức phóng thích Linh mục Công giáo Nguyễn Văn Lý, người vừa bị đưa trở lại nhà tù vào ngày 25 tháng Bảy vừa qua để tiếp tục thi hành bản án vì bất đồng chính trị. Hãng thông tấn của nhà nước, Thông tấn xã Việt Nam nói ngài bị đưa trở lại nhà tù vì đã “làm ra, tàng trữ và phát tán các tài liệu… chống Đảng và Nhà nước”, là các hành vi theo hãng thông tấn này tuyên bố là vi phạm pháp luật.
Vị linh mục đồng thời là nhà hoạt động tôn giáo, người đã bị đột quỵ vài lần khi đang thụ án tám năm tù giam trong nhà tù, đã được tạm hoãn thi hành án để chữa bệnh khoảng mười sáu tháng trước. Khi bị đưa trở lại nhà tù, cha Lý sẽ phải thi hành nốt sáu năm tù giam cộng thêm năm năm quản chế sau khi mãn hạn tù.
“Bắt cha Lý trở lại nhà tù chỉ làm nặng thêm tính độc ác và bất công của bản án đã tuyên cho ngài” ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu. “Cha Lý bị kết án chỉ vì đã bày tỏ các niềm tin chính trị một cách ôn hòa, và đáng ra không bao giờ bị bắt giữ”.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền rất quan ngại về sức khỏe của cha Lý, vì ngài đã mắc một số bệnh nặng có thể trở nên nghiêm trọng hơn trong hoàn cảnh tù giam. Ngài đã bị đột quỵ ba lần trong thời gian bị biệt giam cách ly trong năm 2009, đang có một khối u não tới 3 xăng-ti-mét có khả năng là căn nguyên dẫn tới tình trạng tê liệt chân và tay phải khi đang ở trong tù, và bị xơ động mạch vành, là nguyên nhân hàng đầu gây đột quỵ và cao huyết áp.
Cha Lý, 65 tuổi, bị bắt và kết án tám năm tù giam vào tháng Ba năm 2007 vì các hoạt động dân chủ, bao gồm việc công bố một tuyên ngôn kêu gọi đấu tranh ôn hòa vì nhân quyền và dân chủ ở Việt Nam. Chính quyền buộc tội ngài đã “tuyên truyền chống chính phủ”, theo điều 88 Bộ Luật Hình sự. Trong phiên tòa năm 2007, công an đã bịt miệng không cho ngài nói khi ngài phản đối hội đồng xét xử và lên án họ thực thi thứ “luật rừng”.
Kể từ năm 1977, cha Lý đã ở tù tổng cộng 15 năm vì vận động một cách ôn hòa cho tự do tôn giáo, dân chủ và nhân quyền.
Ngài là một trong những kiến trúc sư chính của phong trào dân chủ được biết với tên gọi “Khối 8406”, vốn được đặt tên theo ngày thành lập, ngày mồng 8 tháng Tư năm 2006. Ngài cũng giữ vai trò dẫn dắt đối với hai ấn phẩm dân chủ, “Tự do Ngôn luận” và “Tự do Dân chủ”, đồng thời là một thành viên sáng lập của Đảng Thăng tiến Việt Nam. Trong hai năm 2008 và 2004, ngài được nhận giải thưởng Hellmaan/Hammett.
“Việt Nam vẫn không cho người dân được hưởng các quyền tự do cơ bản, và bỏ tù một cách bất công những người hoạt động ôn hòa như cha Lý”, ông Robertson nói. “Buộc cha Lý trở về nhà tù thêm năm năm nữa sẽ gây nguy cơ nghiêm trọng với sức khỏe của ngài, và là sự vi phạm quyền bày tỏ chính kiến một cách ôn hòa và quyền không bị tùy tiện bắt giữ của ngài”.
Việc ngài bị đưa trở lại nhà tù đã chấm dứt tình trạng quản thúc ngài tại giáo phận ở Huế, nơi ngài được đưa về chữa bệnh kể từ ngày 15 tháng Ba năm 2010. Ở Huế, Ủy ban Nhân dân phường Vĩnh Ninh đã yêu cầu cha Lý không được tham gia các hoạt động hoặc liên hệ có tính chất chống đối chính phủ, và phải xin phép trước khi rời địa phận phường. Công an ở Huế sách nhiễu và đe dọa bất cứ ai muốn đến thăm cha Lý, kể cả một quan chức Đại sứ quán Hoa kỳ, ông Christian Marchant, người đã bị hành hung khi cố đến thăm cha Lý vào tháng Giêng năm 2011.
Tháng Chín năm 2010, Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Liên hiệp Quốc đã kêu gọi thả ngay lập tức và vô điều kiện cha Lý, người đã bị bắt giam tùy tiện và trái luật, đồng thời bị chính quyền Việt Nam cản trở tiếp cận nguồn tư vấn pháp lý, theo Nhóm Công tác.
Các đối tác phát triển của Việt Nam, bao gồm Hoa kỳ, Liên minh Châu Âu, Úc, Ca-na-đa và Nhật Bản cần kiên quyết đặt vấn đề với chính phủ Việt Nam và yêu cầu trả tự do cho cha Lý, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu.
“Các nhà tài trợ cần nói rõ rằng việc Việt Nam tiếp tục công nhiên vi phạm nhân quyền và quyền tự do tôn giáo là không thể chấp nhận được”, ông Robertson nói. “Hoa kỳ cần đưa Việt Nam trở lại danh sách các quốc gia cần quan tâm đặc biệt về vi phạm tự do tôn giáo (CPC) cho đến khi Việt Nam cải thiện được thành tích về tự do tôn giáo của mình”.
