(Μιλάνο, 30 Μαΐου 2013) – Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δράσει άμεσα για την υιοθέτηση μέτρων που θα καταπολεμούν τα εγκλήματα μίσους και θα προστατεύουν τα θύματα, δήλωσε σήμερα η HumanRightsWatch. Το νομοσχέδιο που αντιμετωπίζει τον μισαλλόδοξο λόγο και τη ρατσιστική βία δεν έχει ακόμη κατατεθεί στη Βουλή λόγω διαφωνιών μεταξύ των τριών κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού σχετικά με το πεδίο εφαρμογής του.
«Την ώρα που άνθρωποι δέχονται επιθέσεις στον δρόμο, η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα του συστήματος της ποινικής δικαιοσύνης για την καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους», λέει η JudithSunderland, ειδικευμένη ερευνήτρια για τη Δυτική Ευρώπη στη HumanRightsWatch. «Το νομοσχέδιο περιέχει ορισμένες καλές διατάξεις και θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω μέσα από κοινοβουλευτικές διαδικασίες αντί να υπάρξει επιπλέον καθυστέρηση στην κατάθεσή του».
Μια εκδοχή του νομοσχεδίου, που έχει δει η HumanRightsWatch, προβλέπει την προστασία από την απέλαση μεταναστών που είναι θύματα ή βασικοί μάρτυρες εγκλημάτων, καθώς και τις οικογένειές τους, έως την ολοκλήρωση των ερευνών και των νομικών διαδικασιών κατά των εικαζόμενων δραστών. Από την έρευνά της HumanRightsWatchδιαπιστώθηκε ότι ο φόβος της απέλασης λειτουργεί αποτρεπτικά για τους μετανάστες χωρίς έγγραφα οι οποίοι δεν καταγγέλλουν στις αστυνομικές αρχές τις εις βάρος τους επιθέσεις.
Σε επιστολή που απέστειλε προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης τον Φεβρουάριο του 2013, η HumanRightsWatch παρουσιάζει τα απαραίτητα μέτρα που είναι απαραίτητο να ληφθούν σε νομοθετικό επίπεδο προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική καταπολέμηση των εγκλημάτων μίσους. Η Βουλή πρέπει να λάβει υπόψη της αυτές τις συστάσεις κατά την εξέταση του νομοσχεδίου.
Ειδικότερα, η Βουλή πρέπει να συμπεριλάβει στο νομοσχέδιο διάταξη η οποία να καθιστά υποχρεωτική την αστυνομική έρευνα με στόχο τη δίωξη για κάθε αξιόποινη πράξη που μπορεί να χαρακτηριστεί ως έγκλημα μίσους, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση παραβόλου των 100 ευρώ εκ μέρους των θυμάτων. Κάποια από τα θύματα που παραχώρησαν συνέντευξη στη HumanRightsWatch, δήλωσαν ότι τους ζητήθηκε να καταβάλουν το επίμαχο αυτό παράβολο που σκοπό έχει να αποθαρρύνει την υποβολή μηνύσεων για επιπόλαιους λόγους.
Το νομοσχέδιο θα καταστήσει πιο αυστηρές τις ποινικές κυρώσεις σε περιπτώσεις υποκίνησης μίσους ή ρατσιστικής βίας, αλλά περιέχει και προβληματικές διατάξεις σχετικές με την επονομαζόμενη άρνηση των εγκλημάτων γενοκτονίας, των εγκλημάτων πολέμου και των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Οι εν λόγω προβληματικές διατάξεις θα καταστήσουν αυστηρότερες τις κυρώσεις για την άρνηση αυτών των εγκλημάτων, η οποία θεωρείται ποινικό αδίκημα. Επιπλέον, ο Υπουργός Δικαιοσύνης θα έχει τη δυνατότητα να απαγορεύει τη λειτουργία μιας οργάνωσης εάν μέλος της διαπράξει έγκλημα μίσους που να προβλέπεται στις διατάξεις του νομοσχεδίου, συμπεριλαμβανομένης της εν λόγω άρνησης. Ενώ η επιβολή κυρώσεων για την άμεση υποκίνηση βίας είναι θεμιτή, ο λόγος που δεν αποτελεί υποκίνηση βίας δεν πρέπει να ποινικοποιηθεί, όσο προσβλητικός και αν είναι, αναφέρει η HumanRightsWatch.
Κατά τον ίδιο τρόπο, πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο το μέτρο απαγόρευσης μιας οργάνωσης, που δύσκολα συμβιβάζεται με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, αντιβαίνει στις σχετικές διατάξεις για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, μια οργάνωση δεν μπορεί να απολέσει το δικαίωμα στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι ως αποτέλεσμα αξιόποινης πράξης που τυχόν έχει διαπράξει κάποιο μέλος της, εφόσον η ίδια η οργάνωση δεν έχει εμπλακεί στην πράξη αυτή.
«Υπάρχουν εύλογες ανησυχίες σχετικά με το υπερβολικά εκτεταμένο πεδίο εφαρμογής ορισμένων διατάξεων αυτού του νομοσχεδίου, αλλά αυτό δεν θα πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για απραξία», λέει η Sunderland. «Πρέπει να δοθεί η ευκαιρία στη Βουλή να συζητήσει και να βελτιώσει το νομοσχέδιο με γνώμονα τις υποχρεώσεις της Ελλάδας όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου».
Η HumanRightsWatch δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2012 την έκθεση με τίτλο Μίσος στους δρόμους: Η ξενοφοβική βία στην Ελλάδα, στην οποία καταγράφεται η ανησυχητική αύξηση των ξενοφοβικών επιθέσεων και η αποτυχία των διωκτικών και δικαστικών αρχών να αποτρέψουν, να διερευνήσουν, και να τιμωρήσουν τους δράστες περιστατικών ξενοφοβικής βίας προερχόμενων από αυτόκλητες ομάδες πολιτοφυλακής, σε βάρος μεταναστών και αιτούντων άσυλο. Αυτά τα φαινόμενα βίας συνεχίζουν να υφίστανται και σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του εθνικού δικτύου καταγραφής ρατσιστικής βίας, κατεγράφησαν 217 περιστατικά ρατσιστικής βίας από τον Οκτώβριο 2011 έως το Δεκέμβριο 2012.
Η Ελλάδα έχει κάνει πρόσφατα μερικά θετικά βήματα. Τον Ιανουάριο συγκροτήθηκαν ειδικές αστυνομικές μονάδες αντιμετώπισης της ρατσιστικής βίας, και έχουν γίνει κάποιες συλλήψεις. Τον Νοέμβριο του 2012 η Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών διόρισε ειδικό εισαγγελέα για τα εγκλήματα μίσους.
